Cách chữa loạn thị
Chào bạn,
Loạn thị (astigmatism) là tật khúc xạ phổ biến, xảy ra khi giác mạc hoặc thủy tinh thể có hình dạng không đều, khiến ánh sáng không hội tụ đúng trên võng mạc – dẫn đến hình ảnh mờ, nhòe dù nhìn gần hay xa. Dù loạn thị không “chữa khỏi” hoàn toàn bằng dinh dưỡng hay bài tập, nhưng bạn hoàn toàn có thể chăm sóc mắt hiệu quả để làm chậm tiến triển, giảm mỏi mắt và bảo vệ thị lực lâu dài – đặc biệt nếu kết hợp đúng lối sống và tuân thủ điều trị.
Dưới đây là những hướng dẫn tôi thường chia sẻ với bệnh nhân trong phòng khám.
Nguyên nhân và bản chất của loạn thị
– Loạn thị thường bẩm sinh, do di truyền hoặc phát triển trong quá trình lớn lên.
– Một số trường hợp xuất hiện sau chấn thương mắt, phẫu thuật hoặc bệnh lý giác mạc (như chứng giác mạc chóp – keratoconus).
– Khác với cận thị hay viễn thị, loạn thị làm hình ảnh bị méo mó theo một trục nhất định, gây cảm giác “nhìn đôi” hoặc nhòe ngay cả khi đeo kính chưa đúng độ.
Chế độ ăn uống hỗ trợ sức khỏe mắt
Dinh dưỡng không làm “hết” loạn thị, nhưng giúp tăng cường sức đề kháng cho mắt, bảo vệ các cấu trúc quang học (giác mạc, thủy tinh thể, võng mạc) và giảm tổn thương do ánh sáng xanh – yếu tố làm trầm trọng thêm mỏi mắt.
– Vitamin A & beta-carotene: có trong cà rốt, bí đỏ, gan, trứng – hỗ trợ chức năng thị giác ban đêm và tái tạo biểu mô giác mạc.
– Lutein & zeaxanthin: tìm thấy nhiều trong cải xoăn, rau chân vịt, ngô – hoạt động như “kính râm tự nhiên”, lọc ánh sáng xanh từ màn hình.
– Omega-3: từ cá béo (cá hồi, cá mòi), hạt chia, óc chó – giúp ổn định màng tế bào võng mạc và giảm khô mắt.
– Kẽm & vitamin E: có trong hạt hướng dương, hạnh nhân, ngũ cốc nguyên cám – chống oxy hóa, bảo vệ tế bào mắt khỏi stress oxy hóa.
Tôi thường khuyên bệnh nhân ưu tiên thực phẩm toàn phần thay vì chỉ dựa vào viên bổ sung – trừ khi có chỉ định cụ thể từ bác sĩ.
Bài tập và thói quen sinh hoạt tốt cho mắt
Mắt cũng như cơ bắp: cần “tập” để duy trì độ linh hoạt và khả năng điều tiết.
– Nguyên tắc 20-20-20: cứ 20 phút làm việc với màn hình, hãy nhìn xa ra khoảng 6 mét trong 20 giây.
– Nháy mắt có chủ ý: khi tập trung, chúng ta thường quên nháy mắt – dẫn đến khô giác mạc. Nháy chậm, đều giúp phân bố nước mắt đều hơn.
– Chườm ấm nhẹ vùng mắt: 5–10 phút mỗi ngày giúp giãn cơ mi, cải thiện tuần hoàn quanh hốc mắt – rất tốt cho người hay mỏi, cay mắt.
– Tránh đọc sách hoặc dùng điện thoại trong bóng tối: sự tương phản ánh sáng cao làm mắt điều tiết quá mức, dễ gây nhức đầu và mờ tạm thời.
Lưu ý: các bài tập này không làm giảm độ loạn thị, nhưng giúp bạn chịu đựng tốt hơn và hạn chế tình trạng mỏi mắt kéo dài.
Tuân thủ điều trị và theo dõi định kỳ
Đây là yếu tố then chốt mà nhiều người bỏ qua.
– Đeo kính đúng độ: Kính loạn thị có trục và độ đặc biệt – nếu đeo sai trục, bạn sẽ càng thấy mờ và chóng mặt.
– Không tự ý đổi kính: Ngay cả khi cảm thấy “nhìn rõ hơn”, bạn vẫn nên tái khám 6–12 tháng/lần để kiểm tra lại khúc xạ.
– Tránh dụi mắt mạnh: đặc biệt nếu bạn có nguy cơ giác mạc mỏng – hành động này có thể làm thay đổi hình dạng giác mạc, làm loạn thị nặng hơn.
– Bảo vệ mắt khỏi tia UV: Đeo kính râm khi ra nắng – tia cực tím góp phần thoái hóa biểu mô giác mạc theo thời gian.
Trong một số trường hợp loạn thị cao hoặc kết hợp với các tật khúc xạ khác, bác sĩ có thể đề xuất kính tiếp xúc toric hoặc phẫu thuật khúc xạ (LASIK/PRK) – nhưng luôn cần đánh giá kỹ lưỡng trước khi can thiệp.
Loạn thị là tật khúc xạ ổn định ở người trưởng thành, nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bạn dễ rơi vào vòng luẩn quẩn: mỏi mắt → dùng điện thoại nhiều hơn → thị lực suy giảm nhanh. Tôi luôn nhấn mạnh với bệnh nhân: chăm sóc mắt không phải để “hết loạn thị”, mà để giữ cho đôi mắt khỏe, linh hoạt và ít mệt mỏi trong cuộc sống hiện đại. Hãy bắt đầu từ những thói quen nhỏ – như ăn rau xanh, nghỉ ngơi hợp lý và tái khám định kỳ – bạn sẽ cảm nhận được sự khác biệt rõ rệt trong vài tuần.
