Triệu chứng viêm phế quản ở người lớn: Khi nào cần lo lắng và đi khám?
Chào bạn! Tôi hiểu nỗi lo lắng khi các cơn ho kéo dài, kèm theo mệt mỏi và khó chịu vùng ngực. Viêm phế quản ở người lớn thường khởi phát với những triệu chứng tưởng chừng “vô hại” như ho, sổ mũi, nhưng nếu không được theo dõi đúng cách, có thể tiến triển hoặc che giấu các bệnh lý hô hấp khác. Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn nhận biết sớm và xử trí phù hợp.
Triệu chứng điển hình của viêm phế quản ở người lớn
Viêm phế quản là tình trạng niêm mạc ống phế quản (đường dẫn khí chính vào phổi) bị viêm, thường do virus (chiếm đa số), đôi khi do vi khuẩn hoặc kích thích từ môi trường (khói thuốc, ô nhiễm). Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng vài ngày sau khi nhiễm và kéo dài từ 1–3 tuần.
– Ho: Đây là triệu chứng nổi bật nhất. Ban đầu thường là ho khan, sau đó chuyển thành ho có đờm. Đờm có thể trong, trắng, vàng hoặc xanh — màu sắc không nhất thiết phản ánh mức độ nghiêm trọng, nhưng nếu đờm đặc, hôi, kèm sốt cao thì cần lưu ý bội nhiễm vi khuẩn.
– Đau ngực: Cảm giác rát, nhói hoặc tức ngực, đặc biệt sau những cơn ho kéo dài hoặc dữ dội, do cơ hô hấp và thành ngực bị co thắt quá mức.
– Sốt nhẹ và ớn lạnh: Thường dưới 38,5°C. Nếu sốt cao (>39°C) hoặc kéo dài trên 3–5 ngày, có thể gợi ý bội nhiễm hoặc bệnh lý khác.
– Mệt mỏi toàn thân: Nhiều bệnh nhân mô tả cảm giác “rã rời”, uể oải, thậm chí không đủ sức làm việc nhà — điều này hoàn toàn bình thường do cơ thể đang dồn năng lượng chống lại nhiễm trùng.
– Các triệu chứng kèm theo: Sổ mũi, nghẹt mũi, đau họng, đau đầu, thở khò khè (do co thắt phế quản phản ứng) và đôi khi khó thở nhẹ khi gắng sức.
Trong phòng khám, tôi thường gặp những bệnh nhân chủ quan vì nghĩ “chỉ là ho cảm”, nhưng thực tế, viêm phế quản ở người lớn tuổi hoặc có bệnh nền (hen, COPD, suy tim…) có thể diễn biến phức tạp hơn nhiều.
Khi nào bạn nên đi khám bác sĩ?
Không phải mọi cơn ho đều nguy hiểm, nhưng một số dấu hiệu cảnh báo cần được đánh giá y khoa kịp thời:
– Ho kéo dài trên 2–3 tuần mà không cải thiện.
– Ho ra máu dù chỉ một lượng nhỏ — đây là “cờ đỏ” tuyệt đối không bỏ qua.
– Khó thở rõ rệt, thở nhanh, thở khò khè tăng dần hoặc không đáp ứng với nghỉ ngơi.
– Sốt cao trên 38°C kéo dài hơn 5 ngày, hoặc sốt tái phát sau khi đã giảm.
– Đờm đặc, màu vàng/xanh đậm, có mùi hôi — gợi ý nhiễm khuẩn thứ phát.
– Đau ngực sâu, dai dẳng, không chỉ do ho, có thể lan ra lưng hoặc vai.
– Bạn có bệnh mạn tính: như hen suyễn, COPD, suy tim, tiểu đường, suy giảm miễn dịch… — nguy cơ biến chứng cao hơn.
– Dấu hiệu thiếu oxy nặng: môi/móng tay tím tái, lú lẫn, nói ngắt quãng do khó thở — cần đến cấp cứu ngay.
Tôi từng tiếp nhận một bệnh nhân 62 tuổi, ho gần 4 tuần, tự mua thuốc ho về dùng. Khi đến viện, ông đã có dấu hiệu viêm phổi do viêm phế quản không được kiểm soát. May mắn là can thiệp kịp thời, nhưng bài học là: đừng đợi “tự khỏi” quá lâu.
Làm gì để giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát?
Viêm phế quản do virus không cần kháng sinh — điều trị chủ yếu là hỗ trợ và theo dõi:
– Nghỉ ngơi đầy đủ: Cơ thể cần năng lượng để phục hồi.
– Uống đủ nước (2–2,5 lít/ngày): giúp làm loãng đờm, dễ khạc ra.
– Hít hơi ẩm (xông nước nóng, máy tạo ẩm): làm dịu niêm mạc phế quản, giảm ho.
– Tránh khói thuốc, bụi, không khí lạnh khô: những yếu tố này làm kích thích đường thở, kéo dài triệu chứng.
– Không lạm dụng thuốc giảm ho: đặc biệt khi đã có đờm — ho là phản xạ bảo vệ, giúp tống xuất chất tiết. Chỉ dùng thuốc ho khi ho khan ảnh hưởng giấc ngủ.
– Tăng cường miễn dịch: ăn đủ dinh dưỡng, ngủ đủ, tiêm vắc-xin cúm và phế cầu hàng năm nếu bạn trên 50 tuổi hoặc có bệnh nền.
Viêm phế quản ở người lớn thường lành tính và tự giới hạn, nhưng không nên chủ quan — đặc biệt khi triệu chứng kéo dài, nặng lên hoặc bạn thuộc nhóm nguy cơ cao. Ho dai dẳng không chỉ ảnh hưởng chất lượng sống mà còn có thể là biểu hiện của hen, trào ngược dạ dày-thực quản, lao phổi hoặc thậm chí ung thư phế quản.
Nếu bạn đang ho hơn 2 tuần, kèm mệt mỏi không giải thích được, hãy đi khám để loại trừ các nguyên nhân nghiêm trọng hơn. Đôi khi, chỉ cần một buổi thăm khám và nghe phổi kỹ lưỡng, tôi cũng có thể phân biệt được giữa “cảm cúm thông thường” và một tình trạng cần can thiệp sớm.
Hãy lắng nghe cơ thể — nó luôn gửi tín hiệu trước khi “báo động đỏ”.
