Nhịp thở bình thường ở người lớn là bao nhiêu lần mỗi phút?
Chào bạn,
Nhịp thở bình thường ở người lớn khỏe mạnh khi nghỉ ngơi dao động từ 12 đến 20 nhịp mỗi phút. Nếu bạn đang trong trạng thái thư giãn, không sốt, không lo âu mà nhịp thở vượt quá ngưỡng này (trên 20 lần/phút) hoặc thấp hơn 12 lần/phút, đó có thể là dấu hiệu cần được đánh giá y khoa thêm.
Nhịp thở bình thường theo từng độ tuổi
Nhịp thở không cố định ở mọi lứa tuổi — trẻ em thường thở nhanh hơn người lớn do nhu cầu trao đổi khí cao hơn và dung tích phổi nhỏ hơn. Dưới đây là phạm vi tham chiếu bạn có thể dùng để so sánh:
– Trẻ sơ sinh (dưới 1 tuổi): 30–60 nhịp/phút
– Trẻ mới biết đi (1–3 tuổi): 24–40 nhịp/phút
– Trẻ mẫu giáo (3–6 tuổi): 22–34 nhịp/phút
– Trẻ em tuổi đi học (6–12 tuổi): 18–30 nhịp/phút
– Thanh thiếu niên (12–18 tuổi): 12–16 nhịp/phút
– Người lớn (trên 18 tuổi): 12–20 nhịp/phút
Lưu ý rằng các giá trị này chỉ áp dụng khi cơ thể nghỉ ngơi hoàn toàn, không vừa vận động, không sốt, và không đang trong trạng thái căng thẳng.
Những yếu tố làm thay đổi nhịp thở
Trong thực tế lâm sàng, tôi thường gặp nhiều bệnh nhân lo lắng khi thấy nhịp thở thay đổi, nhưng không phải lúc nào cũng liên quan đến bệnh lý. Một số yếu tố sinh lý và môi trường có thể ảnh hưởng:
– Hoạt động thể chất: Tập luyện hoặc lao động nặng làm tăng nhu cầu oxy, dẫn đến thở nhanh hơn — điều này hoàn toàn bình thường.
– Cảm xúc: Lo âu, hồi hộp, thậm chí hưng phấn cũng kích thích trung tâm hô hấp, khiến bạn thở nông và nhanh.
– Tình trạng sức khỏe: Các bệnh như hen suyễn, viêm phổi, suy tim, thiếu máu hay rối loạn chuyển hóa (như toan ceton do đái tháo đường) đều có thể làm thay đổi nhịp thở.
– Thuốc men: Một số thuốc an thần, opioid có thể ức chế hô hấp; ngược lại, thuốc kích thích (như salbutamol) có thể làm tăng nhịp thở.
– Sốt hoặc nhiễm trùng: Khi thân nhiệt tăng, cơ thể cần nhiều oxy hơn để duy trì hoạt động, dẫn đến thở nhanh.
Khi nào nên đi khám?
Bạn nên chủ động thăm khám nếu nhận thấy nhịp thở bất thường kéo dài khi nghỉ ngơi, đặc biệt khi đi kèm các dấu hiệu sau:
– Khó thở, cảm giác không hít đủ không khí
– Đau ngực, đánh trống ngực hoặc chóng mặt
– Môi hoặc đầu ngón tay tím tái
– Mệt mỏi kéo dài, ngủ gà, lú lẫn
– Nhịp thở >20 hoặc <12 lần/phút trong nhiều lần đo liên tiếp khi thư giãn
Đây có thể là biểu hiện của các vấn đề nghiêm trọng như suy hô hấp, rối loạn nhịp tim, hoặc nhiễm trùng toàn thân — cần được chẩn đoán sớm.
Nhịp thở là một trong những dấu hiệu sinh tồn quan trọng nhưng dễ bị bỏ qua. Trong phòng khám, tôi luôn khuyên bệnh nhân theo dõi nhịp thở trong trạng thái tĩnh tại, tốt nhất là vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Nếu bạn chỉ thỉnh thoảng thở nhanh do lo lắng hoặc vận động thì không đáng lo. Tuy nhiên, nếu tình trạng này lặp lại thường xuyên mà không rõ nguyên nhân, hãy đi khám để loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn — đặc biệt là về tim mạch và hô hấp.
