COPD là bệnh gì và có nguy hiểm không?
Chào bạn,
COPD (tên đầy đủ là Chronic Obstructive Pulmonary Disease – Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính) là một nhóm bệnh lý tiến triển làm suy giảm chức năng hô hấp do đường thở bị viêm mạn tính và hẹp dần theo thời gian. Đây là bệnh lý phổ biến, hoàn toàn có thể kiểm soát nếu phát hiện sớm, nhưng lại rất nguy hiểm nếu bỏ qua các dấu hiệu ban đầu.
Nguyên nhân chính gây COPD
– Hút thuốc lá: Là yếu tố nguy cơ hàng đầu, chiếm hơn 80% trường hợp COPD. Khói thuốc gây viêm mạn tính niêm mạc phế quản và phá hủy cấu trúc phổi.
– Ô nhiễm không khí kéo dài: Hít phải khói bếp, bụi công nghiệp, hóa chất hoặc không khí ô nhiễm trong thời gian dài cũng làm tăng nguy cơ.
– Di truyền: Một số người thiếu hụt alpha-1 antitrypsin – một protein bảo vệ phổi – có thể mắc COPD dù chưa từng hút thuốc.
– Nhiễm trùng hô hấp lặp lại ở trẻ nhỏ: Có thể ảnh hưởng đến sự phát triển phổi và làm tăng nguy cơ COPD về sau.
Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám ngay
– Ho khan hoặc ho có đờm kéo dài trên 3 tháng/năm, đặc biệt ở người trên 40 tuổi có tiền sử hút thuốc.
– Khó thở khi gắng sức (leo cầu thang, mang vác nhẹ), sau đó tiến triển thành khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi.
– Thở khò khè, tức ngực thường xuyên.
– Mệt mỏi kéo dài, sụt cân không rõ nguyên nhân ở giai đoạn muộn.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan nghĩ “ho do hút thuốc là bình thường”, đến khi khó thở nặng mới đi khám – lúc đó phổi đã tổn thương không hồi phục.
COPD có chữa khỏi được không?
Hiện tại, COPD không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách. Mục tiêu điều trị là:
– Làm chậm tiến triển của bệnh.
– Giảm tần suất và mức độ các đợt cấp.
– Cải thiện chất lượng cuộc sống và duy trì khả năng vận động.
Các phương pháp bao gồm: dùng thuốc giãn phế quản, corticosteroid dạng hít, vật lý trị liệu hô hấp, và quan trọng nhất – ngừng hút thuốc tuyệt đối.
Cách phòng ngừa và làm chậm tiến triển COPD
– Ngừng hút thuốc: Đây là biện pháp hiệu quả nhất để làm chậm tổn thương phổi.
– Tránh tiếp xúc với khói, bụi, hóa chất: Đeo khẩu trang khi ra đường, cải thiện thông gió nơi ở và làm việc.
– Tiêm phòng cúm và phế cầu: Giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng hô hấp – nguyên nhân phổ biến gây đợt cấp COPD.
– Tập luyện hô hấp đều đặn: Như thở chúm môi, thở bụng, kết hợp đi bộ nhẹ nhàng để tăng dung tích phổi.
– Theo dõi sát và tái khám định kỳ: Đo chức năng hô hấp (spirometry) giúp đánh giá mức độ bệnh chính xác.
COPD là bệnh diễn tiến âm thầm, nhưng hậu quả lại nghiêm trọng nếu không được can thiệp kịp thời. Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng ho, khò khè, khó thở kéo dài – đặc biệt khi có tiền sử hút thuốc – đừng chần chừ, hãy đi khám chuyên khoa hô hấp càng sớm càng tốt. Việc chẩn đoán sớm bằng đo chức năng phổi có thể giúp bạn giữ được hơi thở khỏe mạnh lâu hơn, thay vì chờ đến khi “không thở nổi mới lo”.
