Bé sốt co giật do cúm A có nguy hiểm không?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của một người cha, người mẹ khi chứng kiến con mình lên cơn co giật. Trong nhiều năm làm việc tại khoa Nhi, tôi đã gặp không ít trường hợp tương tự — trẻ khỏe mạnh, sinh hoạt bình thường, bỗng dưng sốt cao và co giật do nhiễm virus cúm A. May mắn là đa số các cơn co giật này lành tính, không gây tổn thương não vĩnh viễn, và thường tự ngừng trong vòng vài phút.
Tuy nhiên, điều quan trọng là phải hiểu rõ nguyên nhân, biết cách xử trí đúng và nhận diện khi nào cần can thiệp y tế khẩn cấp.
Nguyên nhân khiến trẻ sốt co giật khi mắc cúm A
Sốt co giật ở trẻ nhỏ (thường từ 6 tháng đến 5 tuổi) xảy ra khi nhiệt độ cơ thể tăng nhanh và đột ngột, đặc biệt do nhiễm virus như cúm A. Cơ chế chính bao gồm:
– Phản ứng thần kinh non nớt: Hệ thần kinh trung ương của trẻ dưới 5 tuổi chưa trưởng thành hoàn toàn, dễ bị kích thích bởi sự thay đổi nhiệt độ.
– Đáp ứng viêm hệ thống: Virus cúm A kích hoạt phản ứng miễn dịch mạnh, giải phóng cytokine gây sốt cao — yếu tố thúc đẩy co giật.
– Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người từng bị sốt co giật, nguy cơ ở trẻ sẽ cao hơn.
Lưu ý: Sốt co giật do cúm A không phải động kinh, và phần lớn không liên quan đến tổn thương não thực thể.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi viện ngay
Mặc dù đa số cơn co giật do sốt là lành tính, nhưng bạn cần đưa trẻ đến cơ sở y tế khẩn cấp nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu sau:
– Cơn co giật kéo dài trên 5 phút hoặc lặp lại trong cùng một đợt sốt.
– Trẻ không tỉnh lại sau khi co giật kết thúc, li bì, khó đánh thức.
– Kèm theo co giật không do sốt, ví dụ: co giật khi thân nhiệt bình thường.
– Xuất hiện dấu hiệu thần kinh bất thường: nhìn chằm chằm, méo miệng, yếu tay/chân, nôn vọt.
– Trẻ bỏ bú, bỏ ăn, thở mệt, da tím tái hoặc sốt trên 40°C không hạ dù đã dùng thuốc.
Trong phòng khám, tôi luôn nhấn mạnh với phụ huynh: “Không đợi xem có tái phát hay không — cứ nghi ngờ, hãy đưa đi viện.”
Cách xử trí đúng khi trẻ lên cơn co giật tại nhà
Nhiều cha mẹ hoảng loạn và vô tình làm tổn thương trẻ khi cố nhét vật gì đó vào miệng hoặc ghì chặt cơ thể con. Điều này rất nguy hiểm. Thay vào đó, bạn nên:
– Đặt trẻ nằm nghiêng an toàn trên mặt phẳng mềm (sàn nhà, giường), đầu hơi ngửa để đường thở thông thoáng.
– Nới lỏng quần áo, đặc biệt quanh cổ và ngực.
– Không cho bất kỳ vật gì vào miệng — trẻ không nuốt lưỡi được như nhiều người lầm tưởng.
– Ghi lại thời gian cơn co giật và quan sát biểu hiện (có thể quay video ngắn để bác sĩ đánh giá).
– Sau khi cơn dừng, đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất ngay cả khi bé đã tỉnh táo.
Phòng ngừa cúm A và giảm nguy cơ sốt co giật ở trẻ
Vì sốt co giật thường là hệ quả của sốt cao do nhiễm virus, nên ngăn ngừa cúm A chính là cách giảm rủi ro hiệu quả nhất:
– Tiêm vaccine cúm hàng năm: Đây là biện pháp phòng bệnh an toàn và hiệu quả nhất, kể cả với trẻ từng bị sốt co giật.
– Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn chứa cồn.
– Tránh tiếp xúc gần với người ho, sổ mũi; đeo khẩu trang khi đến nơi đông người.
– Giữ môi trường sống sạch sẽ, đặc biệt là đồ chơi, tay nắm cửa — nơi virus cúm có thể tồn tại vài giờ.
– Khi trẻ sốt, hạ sốt sớm và đúng cách: dùng paracetamol theo cân nặng, kết hợp chườm ấm (không chườm lạnh), mặc thoáng, bù đủ nước.
Lưu ý: Không dùng aspirin cho trẻ dưới 16 tuổi khi sốt do virus — nguy cơ hội chứng Reye (tổn thương gan – não) rất cao.
Sốt co giật do cúm A tuy đáng sợ nhưng hầu hết là lành tính và không để lại di chứng nếu được xử trí kịp thời. Tuy nhiên, đừng chủ quan — vì một số ít trường hợp có thể là biểu hiện ban đầu của viêm màng não, viêm não hoặc rối loạn chuyển hóa.
Nếu con bạn từng bị sốt co giật, hãy trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn kế hoạch theo dõi và dự phòng cá thể hóa. Và quan trọng nhất: tiêm phòng cúm mỗi năm, đặc biệt trước mùa mưa – thời điểm virus cúm A lây lan mạnh nhất.
Bạn không đơn độc — chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn và bé qua những cơn sốt tưởng chừng “vô hại” nhưng tiềm ẩn nhiều lo âu.
