Áp xe là gì và khi nào cần đi khám ngay?
Chào bạn,
Đúng như bạn nghi ngờ, những biểu hiện như sưng, nóng, đỏ, đau và mềm khi chạm vào rất có thể là dấu hiệu của áp xe – một túi mủ hình thành do nhiễm trùng khu trú trong mô cơ thể. Đây là phản ứng tự nhiên của hệ miễn dịch khi cố gắng “giam giữ” vi khuẩn, nhưng nếu không xử trí đúng cách, áp xe có thể lan rộng hoặc gây biến chứng nghiêm trọng.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu bản chất của áp xe, khi nào cần lo lắng, và cách xử lý an toàn.
Nguyên nhân hình thành áp xe
Áp xe xuất hiện khi vi khuẩn xâm nhập vào mô – thường qua vết xước nhỏ, lỗ chân lông, hoặc thậm chí từ bên trong cơ thể (như nhiễm trùng răng, viêm ruột…). Khi đó, cơ thể huy động bạch cầu đến “chiến đấu”, và sau trận chiến, xác vi khuẩn, tế bào chết và dịch viêm tích tụ lại thành mủ – chính là nhân của áp xe.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ: – Nhiễm trùng da tái đi tái lại (như viêm nang lông, mụn nhọt).
– Hệ miễn dịch suy yếu (do tiểu đường, HIV, dùng thuốc ức chế miễn dịch…).
– Dị vật trong cơ thể: stent, ống thông, mảnh kim loại… có thể trở thành nơi vi khuẩn bám vào.
– Tắc nghẽn tuyến: ví dụ áp xe tuyến mồ hôi, tuyến vú, hoặc tuyến hậu môn.
Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám ngay
Không phải áp xe nào cũng “lành tính”. Bạn nên đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu có bất kỳ dấu hiệu sau: – Sốt cao kèm theo vùng sưng nóng, đỏ lan rộng.
– Đau dữ dội, đặc biệt nếu áp xe ở vùng mặt, hậu môn, sinh dục hoặc gần khớp.
– Mủ rỉ ra ngoài nhưng vùng sưng không giảm, thậm chí lan rộng.
– Áp xe tái phát nhiều lần ở cùng một vị trí.
– Triệu chứng toàn thân: mệt mỏi, ớn lạnh, chán ăn – có thể là dấu hiệu nhiễm trùng lan vào máu (nhiễm trùng huyết).
Trong phòng khám, tôi từng gặp bệnh nhân chủ quan với cục “mụn to” ở mông, đến khi sốt li bì mới đi viện – lúc đó áp xe đã ăn sâu vào cơ và phải phẫu thuật rộng.
Cách xử lý và phòng ngừa áp xe hiệu quả
1. Không tự ý nặn hoặc chích áp xe tại nhà
Việc này có thể đẩy vi khuẩn vào máu hoặc làm nhiễm trùng lan sâu hơn – đặc biệt nguy hiểm nếu áp xe ở vùng mặt (gần xoang hang).
2. Điều trị y khoa phù hợp
– Áp xe nhỏ, nông: có thể đáp ứng với kháng sinh và chườm ấm để thúc đẩy mủ thoát ra tự nhiên.
– Áp xe lớn hoặc sâu: thường cần rạch dẫn lưu mủ – một thủ thuật đơn giản nhưng phải do nhân viên y tế thực hiện trong điều kiện vô trùng.
– Kháng sinh: chỉ dùng khi có dấu hiệu nhiễm trùng lan tỏa hoặc ở người có nguy cơ cao.
3. Phòng ngừa tái phát
– Giữ vệ sinh da sạch sẽ, đặc biệt sau khi cạo, nhổ lông hoặc có vết trầy xước.
– Kiểm soát tốt bệnh nền như tiểu đường – vì đường huyết cao làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.
– Không dùng chung khăn, dao cạo hoặc vật dụng cá nhân với người có mụn nhọt, áp xe.
– Với áp xe răng hoặc hậu môn, cần điều trị triệt để nguyên nhân (sâu răng, nứt kẽ hậu môn…).
Lời khuyên từ bác sĩ
Áp xe tuy thường lành tính nếu xử trí sớm, nhưng không nên xem nhẹ – đặc biệt khi nó xuất hiện ở vùng “nguy hiểm” như mặt, hậu môn, hoặc ở người có bệnh lý mạn tính. Đa số trường hợp cần can thiệp y khoa để tránh biến chứng. Nếu bạn thấy một khối sưng đau, nóng đỏ và ngày càng to lên trong 2–3 ngày, đừng chần chừ – hãy đi khám để được chẩn đoán và dẫn lưu kịp thời.
Sức khỏe luôn đáng để bạn chủ động bảo vệ!
