GGT tăng cao có nguy hiểm không và cảnh báo bệnh gì?

“Dạo gần đây em đi xét nghiệm sức khỏe định kỳ và thấy chỉ số GGT tăng khá cao. em không uống rượu bia nhiều, cũng không thấy mệt hay vàng da, nhưng vẫn rất lo lắng — liệu đây có phải dấu hiệu của bệnh gan nghiêm trọng? Liệu có cần làm thêm xét nghiệm gì không, thưa bác sĩ?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn,

Chỉ số GGT (Gamma-glutamyl transferase) tăng cao không tự nó chẩn đoán bệnh, nhưng lại là dấu hiệu nhạy bén cho thấy gan hoặc đường mật của bạn có thể đang gặp vấn đề. Trong nhiều trường hợp, GGT tăng nhẹ có thể do thuốc hoặc lối sống, nhưng nếu tăng đáng kể đặc biệt kèm theo các triệu chứng khác thì đây có thể là cảnh báo sớm của tổn thương gan, tắc mật, hoặc thậm chí là bệnh lý mạn tính như xơ gan, viêm gan do rượu hay ung thư gan.

GGT là gì và tại sao nó lại quan trọng?

GGT là một enzym chủ yếu tập trung ở gan, thận và tuyến tụy, nhưng nồng độ trong máu chủ yếu phản ánh tình trạng gan và đường mật. Khi tế bào gan hoặc ống mật bị tổn thương do viêm, tắc nghẽn, độc chất hay rượu enzym này sẽ “rò rỉ” vào máu, khiến kết quả xét nghiệm tăng cao.

Điều đặc biệt là GGT rất nhạy với tác động của rượu bia, nên thường được dùng để đánh giá mức độ lạm dụng rượu, ngay cả khi men gan ALT/AST vẫn bình thường.

Những nguyên nhân phổ biến khiến GGT tăng cao

– Tổn thương gan do rượu: Đây là nguyên nhân hàng đầu. GGT có thể tăng chỉ sau vài ngày uống rượu liên tục.

– Tắc nghẽn đường mật: Sỏi mật, viêm đường mật, hoặc khối u chèn ép ống mật đều làm GGT tăng rõ rệt.

– Viêm gan do virus (B, C), gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) hoặc do rượu (AFLD).

– Dùng thuốc ảnh hưởng gan: Một số thuốc chống động kinh (phenytoin, carbamazepine), thuốc an thần, kháng sinh, hoặc statin có thể làm GGT tăng.

– Bệnh lý toàn thân ảnh hưởng gián tiếp đến gan: Như suy tim sung huyết (gây ứ máu ở gan), viêm tụy cấp, đái tháo đường kiểm soát kém.

– Ung thư gan hoặc di căn gan: Trong một số trường hợp hiếm, GGT tăng rất cao (>1000–5000 UI/L) có thể là dấu hiệu cảnh báo.

Khi nào GGT tăng cao là đáng lo?

Không phải cứ GGT tăng là nguy hiểm, nhưng bạn nên cảnh giác nếu:

– GGT tăng trên 2–3 lần giới hạn trên của bình thường (thường >100–150 UI/L tùy phòng xét nghiệm).

– Kèm theo các triệu chứng: mệt mỏi kéo dài, chán ăn, vàng da, nước tiểu sẫm màu, ngứa da, đau hạ sườn phải.

– Tăng liên tục qua nhiều lần xét nghiệm, dù đã ngưng rượu và thuốc.

– Kết hợp với ALP tăng: Nếu cả GGT và ALP đều cao, khả năng tổn thương gan mật rất lớn. Ngược lại, nếu chỉ ALP tăng mà GGT bình thường, nguyên nhân có thể liên quan đến xương (như bệnh Paget, tăng trưởng xương ở trẻ em).

Tôi nên làm gì khi GGT tăng cao?

Trong phòng khám, tôi thường khuyên bệnh nhân của mình:

– Không hoảng loạn, vì GGT tăng đơn độc, không triệu chứng, có thể chỉ phản ánh thói quen sinh hoạt gần đây.

– Ngưng rượu bia hoàn toàn ít nhất 2–4 tuần, sau đó xét nghiệm lại.

– Xem lại các thuốc đang dùng có thể trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh nếu cần.

– Làm thêm xét nghiệm: ALT, AST, bilirubin, ALP, siêu âm bụng, và nếu nghi ngờ sâu hơn có thể cần FibroScan hoặc MRI mật.

– Kiểm soát các bệnh nền: như tiểu đường, mỡ máu, huyết áp vì chúng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe gan.

GGT tăng cao là “tiếng chuông cảnh báo” từ gan, chứ không phải bản án. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân hoàn toàn có thể đảo ngược nếu được phát hiện sớm và can thiệp đúng cách. Tuy nhiên, bỏ qua chỉ số này đặc biệt khi tăng kéo dài có thể bỏ lỡ cơ hội điều trị kịp thời các bệnh lý gan mật nghiêm trọng. Vì vậy, hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá toàn diện, thay vì tự chẩn đoán qua một con số đơn lẻ.