Bệnh cao huyết áp là gì và có nguy hiểm không?
Chào bạn,
Đúng như những gì bạn đang lo lắng, chỉ số huyết áp 150/95 mmHg đã vượt ngưỡng bình thường và thuộc nhóm tăng huyết áp độ 1 theo khuyến cáo của các hiệp hội tim mạch quốc tế. Bệnh cao huyết áp (hay tăng huyết áp) là tình trạng áp lực máu tác động lên thành động mạch luôn ở mức cao hơn bình thường, diễn tiến âm thầm nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu đúng về căn bệnh này, từ nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo cho đến cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Nguyên nhân phổ biến gây bệnh cao huyết áp
Cao huyết áp được chia thành hai loại chính: tăng huyết áp nguyên phát (chiếm hơn 90% trường hợp) và tăng huyết áp thứ phát (do bệnh lý nền). Dưới góc nhìn lâm sàng, tôi thường gặp các yếu tố sau:
– Tuổi tác: Nguy cơ tăng huyết áp tăng rõ rệt sau 40 tuổi do thành mạch kém đàn hồi.
– Di truyền: Nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh, bạn có khả năng cao hơn mắc phải.
– Lối sống không lành mạnh: Ăn mặn, ít vận động, hút thuốc, uống rượu bia thường xuyên.
– Thừa cân – béo phì: Mỡ nội tạng làm tăng sức cản ngoại vi, buộc tim phải bơm máu mạnh hơn.
– Căng thẳng kéo dài: Gây rối loạn hệ thần kinh giao cảm, làm co mạch và tăng nhịp tim.
– Bệnh lý nền: Như suy thận, cường giáp, hội chứng ngưng thở khi ngủ hoặc bệnh tuyến thượng thận.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
Cao huyết áp thường được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” vì hơn một nửa số người bệnh không có triệu chứng rõ ràng cho đến khi xảy ra biến cố. Tuy nhiên, một số dấu hiệu sau có thể là lời cảnh báo sớm:
– Đau đầu vào buổi sáng, đặc biệt vùng gáy hoặc trán.
– Chóng mặt, hoa mắt, ù tai hoặc nhìn mờ thoáng qua.
– Tim đập nhanh, hồi hộp, khó thở khi gắng sức nhẹ.
– Chảy máu cam bất thường hoặc dễ bầm tím.
– Huyết áp đo tại nhà liên tục ≥140/90 mmHg trong nhiều ngày.
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu trên kèm tiền sử gia đình hoặc yếu tố nguy cơ, hãy đi khám chuyên khoa tim mạch để được đánh giá toàn diện.
Biến chứng nguy hiểm nếu không kiểm soát huyết áp
Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi đã chứng kiến không ít trường hợp nhập viện cấp cứu do đột quỵ, nhồi máu cơ tim hay suy tim – tất cả đều bắt nguồn từ việc chủ quan với huyết áp cao. Cụ thể:
– Tổn thương mạch máu não: Gây đột quỵ thiếu máu hoặc xuất huyết não.
– Phình tách động mạch chủ: Một biến chứng hiếm nhưng đe dọa tính mạng.
– Suy thận mạn: Do tổn thương vi mạch ở cầu thận.
– Rối loạn thị lực: Tăng huyết áp làm tổn thương võng mạc, dẫn đến mù lòa.
– Suy tim: Tim phải làm việc quá tải lâu ngày sẽ giãn, giảm khả năng bơm máu.
Đáng lo ngại là nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã có biến chứng – lúc đó việc điều trị trở nên phức tạp và tốn kém hơn rất nhiều.
Cách kiểm soát và phòng ngừa cao huyết áp hiệu quả
May mắn thay, cao huyết áp hoàn toàn có thể kiểm soát tốt nếu bạn chủ động thay đổi lối sống và tuân thủ điều trị. Dưới đây là những biện pháp tôi luôn khuyên bệnh nhân của mình:
– Giảm muối trong khẩu phần ăn: Mục tiêu dưới 5g muối/ngày (khoảng 1 thìa cà phê).
– Tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.
– Tập thể dục đều đặn: 30 phút/ngày, ít nhất 5 ngày/tuần (đi bộ, bơi, đạp xe).
– Kiểm soát cân nặng: Giảm 5–10% trọng lượng cơ thể có thể hạ huyết áp đáng kể.
– Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá: Cả hai đều làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
– Theo dõi huyết áp tại nhà: Ghi chép đều đặn để bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị.
– Dùng thuốc đúng chỉ định: Không tự ý ngưng thuốc dù huyết áp đã ổn định.
Bạn à, bệnh cao huyết áp không phải bản án, nhưng lại là “còi báo động” cho sức khỏe tim mạch của bạn. Nhiều người nghĩ rằng “không đau thì không sao”, nhưng chính sự âm thầm ấy mới nguy hiểm. Trong phòng khám, tôi thường nói với bệnh nhân: “Kiểm soát huyết áp tốt hôm nay chính là cách bạn bảo vệ trái tim, não bộ và thận của mình ngày mai.”
Nếu bạn vừa phát hiện huyết áp cao, đừng hoảng hốt – hãy coi đó là cơ hội để thay đổi lối sống tích cực hơn. Và quan trọng nhất: đừng tự chẩn đoán hay tự điều trị. Hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa để có phác đồ phù hợp với tình trạng cụ thể của bạn.
