Xuất huyết đường ruột có nguy hiểm không?

Chào bạn, xuất huyết đường ruột có thể rất nguy hiểm, đặc biệt nếu mất máu nhiều hoặc kéo dài. Đây là tình trạng chảy máu bất thường trong ống tiêu hóa – từ thực quản đến trực tràng – và cần được chẩn đoán nguyên nhân càng sớm càng tốt để tránh biến chứng nặng như sốc mất máu, thiếu máu mạn tính, thậm chí tử vong nếu không xử trí kịp thời.

Xuất huyết đường ruột là gì?

Xuất huyết đường ruột (hay chảy máu tiêu hóa) là tình trạng máu thoát ra khỏi lòng mạch trong ống tiêu hóa, có thể xảy ra ở bất kỳ đoạn nào:
– Chảy máu tiêu hóa trên: từ thực quản, dạ dày, tá tràng.
– Chảy máu tiêu hóa dưới: từ ruột non, đại tràng, trực tràng.

Máu có thể xuất hiện dưới dạng phân đen (melena) nếu chảy ở đoạn trên, hoặc máu tươi lẫn trong phân nếu chảy ở đoạn dưới. Trong một số trường hợp, máu không nhìn thấy bằng mắt thường mà chỉ phát hiện qua xét nghiệm (ẩn huyết).

Nguyên nhân xuất huyết đường ruột

Nguyên nhân rất đa dạng, tùy theo vị trí và độ tuổi. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

– Loét dạ dày – tá tràng: do vi khuẩn H. pylori, dùng thuốc NSAID (như ibuprofen, aspirin).
– Vỡ giãn tĩnh mạch thực quản: thường gặp ở người xơ gan.
– Viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn: bệnh lý viêm ruột mạn tính.
– Polyp hoặc ung thư đại trực tràng: đặc biệt ở người trên 50 tuổi.
– Trĩ hoặc nứt kẽ hậu môn: gây máu tươi ở phân, thường kèm đau khi đại tiện.
– Tổn thương do dị vật, chấn thương hoặc can thiệp y khoa (nội soi, đặt ống…).
– Nhiễm trùng đường ruột: do vi khuẩn (Salmonella, Shigella), virus hoặc ký sinh trùng.

Triệu chứng xuất huyết đường ruột

Triệu chứng phụ thuộc vào vị trí, mức độ và tốc độ chảy máu:

– Phân đen, hôi, dính (melena): gợi ý chảy máu tiêu hóa trên.
– Máu đỏ tươi trong phân hoặc nhỏ giọt sau khi đi cầu: thường do chảy máu ở trực tràng hoặc hậu môn.
– Nôn ra máu (nếu chảy máu dạ dày nhiều).
– Mệt mỏi, chóng mặt, da xanh, tim đập nhanh: dấu hiệu mất máu cấp hoặc mạn tính.
– Đau bụng, rối loạn tiêu hóa, sụt cân không rõ nguyên nhân: nếu do bệnh lý mạn tính như Crohn hay ung thư.

Xuất huyết đường ruột có nguy hiểm không?

Có, và mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào nguyên nhân và lượng máu mất:

– Chảy máu nhẹ, mạn tính: có thể chỉ gây thiếu máu, mệt mỏi kéo dài.
– Chảy máu cấp, ồ ạt: dẫn đến sốc mất máu, tụt huyết áp, nguy cơ tử vong nếu không cấp cứu kịp.
– Chảy máu do ung thư hoặc bệnh lý mạn tính: ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và tiên lượng sống.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với phân đen, nghĩ do ăn tiết canh hay thuốc sắt – đến khi ngất xỉu mới đi viện, thì đã mất máu nặng do loét dạ dày thủng.

Cách chữa xuất huyết dạ dày tại nhà – có nên không?

Không nên tự điều trị xuất huyết dạ dày tại nhà. Đây là tình trạng cấp cứu y khoa. Tuy nhiên, trong khi chờ đến bệnh viện, bạn có thể:

– Nằm nghỉ, tránh vận động mạnh.
– Không ăn uống gì (để tránh kích thích dạ dày).
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau, chống viêm hoặc thuốc cầm máu nếu chưa có chỉ định.
– Đến cơ sở y tế ngay nếu nôn ra máu, phân đen, hoặc có dấu hiệu choáng (mặt tái, vã mồ hôi, tim nhanh).

Việc “chữa tại nhà” chỉ áp dụng cho các triệu chứng khó tiêu thông thường, không phải khi đã có dấu hiệu chảy máu rõ ràng.

Xuất huyết đường ruột nên ăn gì?

Khi đang chảy máu cấp: không ăn gì, cần nhịn ăn để bác sĩ đánh giá và can thiệp.

Sau khi ổn định, chế độ ăn nên:

– Mềm, dễ tiêu: cháo, súp, khoai nghiền, cơm nát.
– Giàu sắt và vitamin C: thịt nạc, rau lá xanh đậm, cam, ổi – để bù máu.
– Tránh thức ăn cay, chua, cứng, nhiều dầu mỡ, rượu bia, caffeine.
– Uống đủ nước, nhưng tránh đồ uống có gas hoặc quá lạnh.

Nếu nguyên nhân là do loét dạ dày, bạn cần kiêng tuyệt đối các chất kích thích niêm mạc dạ dày trong ít nhất 4–6 tuần.

Bệnh Crohn có chữa được không?

Hiện nay, bệnh Crohn chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát tốt nhờ điều trị đúng cách.

Mục tiêu điều trị là:
– Giảm viêm, làm lành tổn thương niêm mạc ruột.
– Giảm triệu chứng (đau bụng, tiêu chảy, xuất huyết).
– Duy trì giai đoạn lui bệnh, ngăn ngừa biến chứng (hẹp ruột, rò, xuất huyết).

Các phương pháp bao gồm:
– Thuốc chống viêm (5-ASA), ức chế miễn dịch, sinh học (anti-TNF).
– Dinh dưỡng hỗ trợ (đặc biệt ở trẻ em).
– Phẫu thuật nếu có biến chứng nặng (nhưng không loại bỏ được bệnh).

Nhiều bệnh nhân sống khỏe mạnh hàng chục năm nếu tuân thủ điều trị và theo dõi định kỳ.

Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ em – có liên quan đến xuất huyết?

Có. Một số nhiễm trùng đường ruột ở trẻ có thể gây xuất huyết tiêu hóa, đặc biệt khi:

– Do vi khuẩn Shigella, E. coli O157:H7, Campylobacter → gây viêm đại tràng xuất huyết.
– Trẻ đi cầu ra máu tươi kèm nhầy, sốt, đau quặn bụng.
– Trường hợp nặng có thể dẫn đến hội chứng tan máu – suy thận (HUS), rất nguy hiểm.

Điều trị chủ yếu là bù nước – điện giải, không tự ý dùng kháng sinh (trừ khi có chỉ định). Nếu trẻ có máu trong phân, sốt cao, li bì – cần đưa đến bệnh viện ngay.

Xuất huyết đường ruột không phải là bệnh, mà là triệu chứng của nhiều bệnh lý tiềm ẩn, từ lành tính đến đe dọa tính mạng. Việc xác định nguyên nhân sớm – qua nội soi, xét nghiệm, hình ảnh – là chìa khóa để điều trị hiệu quả. Đừng chủ quan với phân đen hay máu trong phân, nhất là khi kèm theo mệt mỏi, sụt cân hoặc đau bụng kéo dài. Hãy đi khám ngay – vì mỗi giọt máu mất đi đều là tín hiệu cơ thể đang kêu cứu.