Viêm thực quản có nguy hiểm không và khi nào cần đi khám?

Chào bạn! Cảm ơn bạn đã chia sẻ những triệu chứng rất điển hình. Viêm thực quản không phải là bệnh quá hiếm, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách, nó có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng như hẹp thực quản, loét, thậm chí tăng nguy cơ ung thư thực quản ở một số thể mạn tính. Nguyên nhân phổ biến nhất là trào ngược axit dạ dày (viêm thực quản trào ngược), nhưng cũng có thể do nhiễm trùng, dị ứng, hoặc tác dụng phụ của thuốc.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân phổ biến gây viêm thực quản

Viêm thực quản xảy ra khi niêm mạc thực quản – lớp lót bên trong ống nối từ họng xuống dạ dày – bị tổn thương do nhiều yếu tố khác nhau. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên, làm bỏng và viêm niêm mạc thực quản. Đây là nguyên nhân chiếm hơn 80% các ca viêm thực quản ở người trưởng thành.
– Nhiễm trùng: Do virus (như herpes simplex), nấm (Candida albicans) hoặc vi khuẩn, đặc biệt ở người suy giảm miễn dịch (HIV, đang hóa trị, dùng corticoid kéo dài).
– Phản ứng dị ứng (viêm thực quản bạch cầu ái toan): Cơ thể phản ứng với protein trong thực phẩm, gây tích tụ tế bào bạch cầu ái toan trong niêm mạc thực quản – thường gặp ở trẻ em và người có tiền sử dị ứng.
– Tổn thương do thuốc: Uống thuốc (như kháng sinh, bisphosphonate, NSAID) mà không uống đủ nước hoặc nằm ngay sau khi uống khiến thuốc “dính” vào thực quản và gây kích ứng.
– Xạ trị vùng cổ – ngực: Có thể gây viêm thực quản do tổn thương mô lành trong quá trình điều trị ung thư.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

Không phải lúc nào viêm thực quản cũng chỉ là “ợ chua đơn thuần”. Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

– Đau hoặc khó nuốt kéo dài, cảm giác thức ăn “kẹt lại” ở giữa ngực.
– Nôn ra máu hoặc phân đen (dấu hiệu chảy máu tiêu hóa).
– Sụt cân không rõ nguyên nhân kèm theo chán ăn, mệt mỏi.
– Triệu chứng trào ngược xảy ra hơn 2 lần/tuần, không cải thiện dù đã thay đổi lối sống hoặc dùng thuốc không kê đơn.
– Đau ngực dữ dội, lan lên cổ hoặc cánh tay – cần loại trừ nguyên nhân tim mạch trước tiên.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với triệu chứng “chỉ là ợ hơi”, đến khi nội soi mới phát hiện loét sâu hoặc hẹp thực quản – điều hoàn toàn có thể tránh được nếu can thiệp sớm.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát

Viêm thực quản thường đáp ứng tốt với điều trị nếu được chẩn đoán đúng nguyên nhân. Dưới đây là một số biện pháp bạn có thể áp dụng:

– Điều chỉnh chế độ ăn: Tránh đồ cay, chua, caffeine, rượu, chocolate và thức ăn nhiều dầu mỡ – những chất kích thích tăng tiết axit hoặc làm giãn cơ thắt thực quản dưới.
– Không nằm ngay sau ăn: Ít nhất 2–3 giờ sau bữa ăn mới nên nằm. Kê cao đầu giường 15–20 cm khi ngủ.
– Uống thuốc đúng cách: Luôn uống thuốc với đủ nước (ít nhất 200 ml) và đứng/ngồi thẳng ít nhất 30 phút sau đó.
– Kiểm soát cân nặng: Thừa cân làm tăng áp lực ổ bụng, thúc đẩy trào ngược.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau NSAID kéo dài nếu chưa có chỉ định y khoa.

Nếu nghi ngờ viêm thực quản do trào ngược, bác sĩ có thể kê thuốc ức chế bơm proton (PPI) trong 4–8 tuần. Với các dạng do nhiễm trùng hoặc dị ứng, phác đồ sẽ khác biệt hoàn toàn – vì vậy chẩn đoán chính xác là bước then chốt.

Khi nào cần nội soi thực quản?

Nội soi không phải bắt buộc với mọi trường hợp, nhưng rất cần thiết nếu:

– Triệu chứng kéo dài > 4–6 tuần dù đã điều trị thử nghiệm.
– Có dấu hiệu báo động (nôn máu, sụt cân, khó nuốt tiến triển).
– Bệnh nhân trên 50 tuổi, có yếu tố nguy cơ ung thư (hút thuốc, uống rượu, tiền sử gia đình).

Nội soi giúp đánh giá mức độ viêm, lấy mẫu sinh thiết (nếu cần) và loại trừ các bệnh lý khác như Barrett thực quản – một biến chứng tiền ung thư của trào ngược mạn tính.

Viêm thực quản thường khởi phát âm thầm, nhưng không nên xem nhẹ – đặc biệt khi triệu chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Trong đa số trường hợp, nguyên nhân là trào ngược dạ dày, và bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tốt bằng thay đổi lối sống kết hợp điều trị y khoa. Tuy nhiên, nếu để lâu, tổn thương niêm mạc có thể trở nên mạn tính, gây hẹp hoặc biến đổi tế bào. Vì vậy, đừng chần chừ đi khám nếu triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần hoặc ngày càng nặng lên. Sức khỏe đường tiêu hóa là nền tảng cho cả cơ thể – hãy chăm sóc nó từ những dấu hiệu nhỏ nhất.