Trào ngược dạ dày làm sao hết?

“Dạo này em thường xuyên bị ợ chua, nóng rát sau xương ức, nhất là sau khi ăn no hoặc nằm xuống. Em lo lắng không biết trào ngược dạ dày có chữa dứt được không, hay cứ phải sống chung với nó suốt đời? Mong bác sĩ tư vấn giúp!”

Chuyên viên tư vấn

Chào bạn! Tôi hiểu cảm giác khó chịu mà trào ngược dạ dày gây ra — từ ợ nóng, đắng miệng đến cảm giác như có gì vướng ở cổ họng. May mắn thay, trào ngược dạ dày hoàn toàn có thể cải thiện đáng kể, thậm chí kiểm soát lâu dài, nếu bạn áp dụng đúng nguyên tắc điều trị kết hợp với thay đổi lối sống. Dưới đây là những điều bạn cần biết.

Nguyên nhân phổ biến gây trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày (hay GERD – Gastroesophageal Reflux Disease) xảy ra khi acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản, do cơ thắt dưới thực quản (LES) hoạt động yếu hoặc giãn bất thường. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:

– Thói quen ăn uống: Ăn quá no, ăn sát giờ đi ngủ, tiêu thụ nhiều đồ cay, chua, dầu mỡ, caffeine, rượu bia.

– Thừa cân hoặc béo bụng: Tăng áp lực ổ bụng khiến acid dễ trào lên.

– Tư thế sinh hoạt sai: Nằm ngay sau ăn, cúi người nhiều, mặc quần áo quá chật.

– Rối loạn chức năng tiêu hóa: Như chậm làm rỗng dạ dày hoặc thoát vị hoành.

– Stress kéo dài: Ảnh hưởng đến tiết acid và vận động đường tiêu hóa.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

Không phải ai bị ợ chua cũng cần can thiệp y khoa, nhưng bạn không nên chủ quan nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

– Triệu chứng xảy ra trên 2 lần/tuần dù đã điều chỉnh ăn uống.

– Đau ngực dữ dội, khó phân biệt với cơn đau tim.

– Khó nuốt, nuốt vướng hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân.

– Nôn ra máu hoặc phân đen (dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa).

– Khàn giọng, ho kéo dài về đêm không rõ nguyên nhân (do acid kích thích dây thanh quản).

Những biểu hiện này có thể phản ánh viêm thực quản, hẹp thực quản hoặc Barrett thực quản – một biến chứng tiền ung thư cần theo dõi sát.

Cách giảm và kiểm soát trào ngược dạ dày hiệu quả

Tôi thường khuyên bệnh nhân của mình áp dụng “chiến lược 3 trong 1”: điều chỉnh lối sống + dùng thuốc hợp lý + theo dõi tiến triển.

– Thay đổi thói quen ăn uống:

• Ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn no.

• Không nằm trong vòng ít nhất 2–3 giờ sau ăn.

• Hạn chế thực phẩm kích thích: cà phê, socola, bạc hà, đồ chiên xào, nước có gas.

– Điều chỉnh tư thế và sinh hoạt:

• Nâng cao đầu giường khoảng 15–20 cm khi ngủ (không chỉ gối cao).

• Giảm cân nếu thừa cân – chỉ cần giảm 5–10% trọng lượng đã giúp cải thiện rõ rệt.

• Tránh nâng vật nặng hoặc thắt lưng quá chặt sau ăn.

– Sử dụng thuốc theo hướng dẫn:

• Thuốc kháng acid (như Gaviscon, Maalox) giúp trung hòa acid nhanh.

• Thuốc ức chế bơm proton (PPI – như omeprazole, esomeprazole) giảm tiết acid mạnh, dùng ngắn hạn theo toa.

• Không tự ý dùng thuốc kéo dài vì có thể gây tác dụng phụ (loãng xương, thiếu magie…).

– Quản lý stress: Thiền, yoga, hít thở sâu – những phương pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả trong hỗ trợ tiêu hóa.

Khi nào cần can thiệp chuyên sâu?

Nếu sau 4–8 tuần điều chỉnh tích cực mà triệu chứng vẫn không cải thiện, tôi thường đề nghị nội soi tiêu hóa để đánh giá mức độ tổn thương thực quản, loại trừ các nguyên nhân khác. Trong một số trường hợp nặng, có thể cân nhắc phẫu thuật nội soi (như phương pháp Nissen) để tăng cường cơ thắt thực quản.

Trào ngược dạ dày không phải “bệnh nhẹ” nếu bạn bỏ qua. Nhưng tin vui là hơn 80% trường hợp có thể kiểm soát tốt chỉ bằng thay đổi lối sống. Quan trọng nhất là bạn cần kiên trì – vì hệ tiêu hóa phản ứng chậm, nhưng lại rất trung thực với những gì bạn “đối xử” với nó mỗi ngày.

Nếu bạn đang bị trào ngược dai dẳng, đừng ngại tìm đến chuyên khoa tiêu hóa để được đánh giá cá thể hóa. Đôi khi, một thay đổi nhỏ trong thói quen cũng đủ để bạn lấy lại cuộc sống không còn bị “đốt cháy” bởi cơn ợ nóng nữa.