Trào ngược dạ dày có những triệu chứng gì?

Chào bạn,

Triệu chứng trào ngược dạ dày thường không chỉ giới hạn ở vùng bụng – chúng có thể ảnh hưởng đến cổ họng, miệng, thậm chí cả phổi. Dấu hiệu điển hình nhất là ợ nóng, ợ chua và cảm giác nóng rát sau xương ức, nhưng nhiều người lại đến khám vì ho dai dẳng, khàn giọng hoặc cảm giác vướng ở cổ – những biểu hiện dễ bị nhầm với viêm họng hay cảm cúm. Tôi sẽ giúp bạn nhận diện rõ hơn các dấu hiệu cảnh báo và biết khi nào cần can thiệp y tế kịp thời.

Nguyên nhân và các triệu chứng thường gặp của trào ngược dạ dày

Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) xảy ra khi van giữa dạ dày và thực quản (cơ thắt thực quản dưới) hoạt động yếu hoặc giãn bất thường, khiến dịch vị axit trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

– Ợ nóng: Cảm giác rát bỏng sau xương ức, thường tăng lên khi cúi người, nằm ngay sau ăn hoặc vào ban đêm.

– Ợ chua/ợ hơi: Do không khí hoặc dịch vị trào ngược lên miệng, gây vị chua hoặc đắng.

– Đau tức vùng thượng vị: Vùng bụng trên rốn có thể đau âm ỉ, đầy hơi, khó tiêu.

– Khó nuốt hoặc cảm giác vướng cổ: Do phù nề hoặc co thắt thực quản do axit kích thích.

– Khàn giọng, ho khan kéo dài: Axit trào lên thanh quản gây viêm mạn tính, đặc biệt rõ vào sáng sớm hoặc ban đêm.

– Buồn nôn, nôn: Nhất là sau bữa ăn lớn hoặc khi đánh răng.

– Miệng tiết nhiều nước bọt hoặc có vị đắng: Phản xạ bảo vệ của cơ thể trước sự hiện diện của axit.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân tưởng mình bị viêm họng mạn tính, nhưng thực chất là trào ngược “im lặng” – tức là không có ợ nóng rõ rệt, mà chỉ biểu hiện qua ho, khàn tiếng hoặc cảm giác nghẹn.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Mặc dù trào ngược dạ dày thường lành tính, nhưng một số triệu chứng có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng như hẹp thực quản, Barrett thực quản (tiền ung thư), hoặc thậm chí nhầm lẫn với cơn đau tim. Bạn nên đi khám ngay nếu có:

– Đau ngực dữ dội, lan lên cổ, hàm, vai hoặc cánh tay – đặc biệt kèm theo khó thở, vã mồ hôi, choáng váng.

– Khó nuốt rõ rệt hoặc đau khi nuốt, khiến bạn ngại ăn, sụt cân.

– Sụt cân không rõ nguyên nhân trong thời gian ngắn.

– Nôn ra máu, phân đen (dấu hiệu xuất huyết tiêu hóa), hoặc ho ra máu.

– Triệu chứng không cải thiện sau 4–8 tuần điều trị nội khoa đúng cách.

Hướng dẫn giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát

Việc kiểm soát trào ngược không chỉ dựa vào thuốc – thay đổi lối sống đóng vai trò then chốt:

– Tránh nằm ngay sau ăn: Nên đợi ít nhất 2–3 giờ trước khi nằm.

– Nâng cao đầu giường khoảng 15–20 cm để giảm trào ngược ban đêm.

– Hạn chế thực phẩm kích thích: Cà phê, rượu, chocolate, đồ chiên rán, thực phẩm nhiều gia vị, cam quýt.

– Ăn vừa phải, chia nhỏ bữa: Tránh ăn quá no, đặc biệt vào buổi tối.

– Kiểm soát cân nặng: Thừa cân làm tăng áp lực ổ bụng, thúc đẩy trào ngược.

– Không hút thuốc: Nicotine làm giãn cơ thắt thực quản dưới.

– Tránh dùng thuốc giảm đau NSAID (như ibuprofen, aspirin) nếu không cần thiết – chúng có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày và thực quản.

Lưu ý: Không tự ý dùng thuốc ức chế bơm proton (PPI) kéo dài mà không có chỉ định – việc lạm dụng có thể gây mất cân bằng điện giải, loãng xương hoặc nhiễm khuẩn đường ruột.

Trào ngược dạ dày không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến những tổn thương mạn tính nếu bỏ qua. Nhiều người chủ quan vì nghĩ “chỉ là ợ hơi”, nhưng thực tế, triệu chứng hô hấp hoặc tai – mũi – họng dai dẳng lại thường là biểu hiện đầu tiên. Nếu bạn có các dấu hiệu kể trên – đặc biệt là ho, khàn tiếng kéo dài hoặc cảm giác vướng cổ – đừng chần chừ, hãy đi khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.