Siêu âm có phát hiện trào ngược dạ dày không?

“Dạo này em hay ợ chua, nóng rát sau xương ức, nhất là sau khi ăn no hoặc nằm xuống. Em đã đi siêu âm bụng tổng quát, nhưng bác sĩ nói không thấy gì bất thường. Vậy siêu âm có phát hiện được trào ngược dạ dày không, hay em cần làm thêm xét nghiệm khác?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn,

Siêu âm không phải là phương pháp chẩn đoán chính xác cho trào ngược dạ dày – thực quản (GERD). Trong đa số trường hợp, siêu âm bụng thông thường không nhìn thấy được hiện tượng trào ngược, vì nó chủ yếu đánh giá cấu trúc giải phẫu của các tạng trong ổ bụng (như gan, mật, tụy, lách, thận…), chứ không quan sát được hoạt động chức năng hay sự di chuyển của dịch vị từ dạ dày lên thực quản.

Tuy nhiên, trong một số tình huống đặc biệt – như ở trẻ nhỏ hoặc khi thực hiện siêu âm qua đường miệng có bơm nước – bác sĩ có thể gợi ý gián tiếp tình trạng trào ngược. Nhưng với người lớn, để chẩn đoán GERD một cách đáng tin cậy, chúng ta cần đến những kỹ thuật chuyên biệt hơn.

Dưới đây là những thông tin bạn nên biết:

Nguyên nhân siêu âm không phát hiện trào ngược dạ dày

– Siêu âm sử dụng sóng âm để tạo hình ảnh tĩnh của cơ quan, trong khi trào ngược là hiện tượng chức năng, xảy ra theo từng đợt và không luôn hiện diện tại thời điểm siêu âm.

– Thực quản nằm sâu trong lồng ngực, bị che khuất bởi xương sườn và phổi, nên khó quan sát rõ bằng siêu âm bụng thông thường.

– Dù có trào ngược, niêm mạc thực quản và dạ dày vẫn có thể trông “bình thường” trên siêu âm nếu chưa có biến chứng rõ rệt như viêm, loét hay hẹp.

Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể bị trào ngược dạ dày

– Ợ nóng, ợ chua thường xuyên, đặc biệt sau ăn hoặc về đêm.

– Cảm giác vướng, nghẹn ở cổ họng, ho kéo dài không rõ nguyên nhân.

– Đau ngực không liên quan đến tim, đôi khi bị nhầm với cơn đau thắt ngực.

– Khàn giọng, viêm họng tái phát, hoặc cảm giác đắng miệng khi ngủ dậy.

Nếu bạn có những triệu chứng này dù siêu âm “bình thường”, đừng vội yên tâm – vì siêu âm không loại trừ được trào ngược.

Các phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày chính xác hơn

– Nội soi tiêu hóa trên: Là tiêu chuẩn vàng để đánh giá tổn thương niêm mạc thực quản, viêm, loét hoặc Barrett thực quản.

– Đo pH thực quản 24 giờ: Ghi nhận tần suất và mức độ axit trào ngược – rất hữu ích khi triệu chứng không điển hình.

– Chụp cản quang dạ dày – thực quản: Có thể thấy trào ngược khi bệnh nhân nuốt thuốc cản quang, nhưng ít nhạy hơn nội soi.

– Đo áp lực thực quản (manometry): Đánh giá chức năng cơ vòng thực quản dưới – yếu tố then chốt trong cơ chế trào ngược.

Lời khuyên của bác sĩ để xử trí và phòng ngừa

– Tránh ăn no, đặc biệt trước khi đi ngủ 2–3 giờ.

– Hạn chế thực phẩm kích thích: cà phê, rượu, đồ cay, chocolate, nước có gas.

– Nâng cao đầu giường khi ngủ nếu bạn hay bị ợ nóng ban đêm.

– Kiểm soát cân nặng – thừa cân làm tăng áp lực ổ bụng, thúc đẩy trào ngược.

– Không tự ý dùng thuốc ức chế bơm proton (PPI) dài ngày mà không có chỉ định, vì có thể che lấp triệu chứng của bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Trong phòng khám, tôi thường gặp nhiều bệnh nhân lo lắng vì “siêu âm không thấy gì” dù triệu chứng rất rõ. Hãy nhớ: trào ngược dạ dày là rối loạn chức năng, không phải tổn thương cấu trúc – nên siêu âm bình thường không có nghĩa là bạn không bị bệnh. Nếu triệu chứng ảnh hưởng đến sinh hoạt, hãy chủ động làm nội soi hoặc thăm khám chuyên sâu về tiêu hóa. Việc chẩn đoán sớm giúp bạn tránh được biến chứng lâu dài như hẹp thực quản hay ung thư Barrett.