Nôn ra máu có nguy hiểm không?

Chào bạn,

Nôn ra máu – ói ra máu (hematemesis) là một triệu chứng y khoa khẩn cấp, cho thấy có chảy máu ở đường tiêu hóa trên – bao gồm thực quản, dạ dày hoặc tá tràng. Dù lượng máu ít hay nhiều, đỏ tươi hay đen sẫm, bạn cần được đánh giá y tế ngay lập tức, vì một số nguyên nhân có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về các nguyên nhân thường gặp, dấu hiệu cảnh báo và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân gây nôn ra máu – từ nhẹ đến đe dọa tính mạng

Nôn ra máu không phải là bệnh, mà là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Màu sắc và đặc điểm của máu trong dịch nôn có thể gợi ý vị trí và mức độ nghiêm trọng của chảy máu:

– Máu đỏ tươi: Thường cho thấy chảy máu cấp tính, gần miệng, như rách niêm mạc thực quản do nôn mạnh (hội chứng Mallory-Weiss), hoặc vỡ giãn tĩnh mạch thực quản ở người xơ gan.

– Máu lẫn thức ăn: Gợi ý chảy máu từ dạ dày, thường do loét dạ dày-tá tràng hoặc viêm dạ dày nặng.

– Dịch nôn màu nâu sẫm hoặc như bã cà phê: Là máu đã bị phân hủy bởi acid dạ dày, thường gặp trong loét mạn tính hoặc xói mòn niêm mạc dạ dày.

– Máu ít, lẫn trong dịch nôn sau khi nôn nhiều: Có thể do rách niêm mạc nhẹ hoặc chảy máu từ nướu, mũi, họng, nhưng vẫn cần loại trừ nguyên nhân tiêu hóa.

Dấu hiệu cảnh báo bạn cần đi khám ngay

Nôn ra máu luôn cần được đánh giá y khoa, nhưng đặc biệt khẩn cấp nếu bạn có kèm theo:

– Đau bụng dữ dội vùng thượng vị (trên rốn).

– Phân đen, dính, mùi hôi khắm (melena – dấu hiệu máu tiêu hóa).

– Chóng mặt, mệt lả, tim đập nhanh, da xanh tái – biểu hiện của mất máu cấp.

– Tiền sử loét dạ dày, xơ gan, nghiện rượu hoặc dùng thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) kéo dài.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều trường hợp tưởng “chỉ nôn ra ít máu do say rượu”, nhưng thực tế là vỡ giãn tĩnh mạch thực quản – một biến chứng nguy hiểm của xơ gan, có thể tử vong trong vài giờ nếu không can thiệp kịp thời.

Cần làm gì ngay khi nôn ra máu?

Nếu bạn hoặc người thân nôn ra máu, hãy:

– Gọi cấp cứu hoặc đến ngay cơ sở y tế gần nhất – đừng chờ xem có tái phát hay không.

– Không cố nuốt máu lại – hãy nhổ ra ngoài để tránh kích thích nôn thêm và giúp bác sĩ đánh giá chính xác lượng máu.

– Ghi nhớ màu sắc, lượng máu, thời điểm xuất hiện và các triệu chứng kèm theo – thông tin này rất quý giá cho chẩn đoán.

– Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc giảm đau, chống nôn hay thuốc dạ dày trước khi được bác sĩ thăm khám.

Một số nguyên nhân nghiêm trọng khác cần loại trừ

Bên cạnh các nguyên nhân phổ biến như loét dạ dày hay hội chứng Mallory-Weiss, nôn ra máu cũng có thể là biểu hiện của:

– Ung thư dạ dày hoặc thực quản – đặc biệt ở người trên 50 tuổi, sụt cân không rõ nguyên nhân.

– Viêm thực quản do trào ngược nặng hoặc nhiễm trùng.

– Xơ gan mất bù với giãn tĩnh mạch thực quản.

– Tổn thương mạch máu tiêu hóa hiếm gặp như dị dạng mạch (angiodysplasia).

Nôn ra máu không bao giờ là bình thường, dù chỉ một lần hay lượng máu rất ít. Trong nhiều trường hợp, đây là dấu hiệu đầu tiên của một biến chứng tiêu hóa nặng, và can thiệp sớm có thể cứu sống bệnh nhân.

Nếu bạn từng có tiền sử bệnh dạ dày, nghiện rượu, hoặc đang dùng thuốc giảm đau kéo dài, hãy chủ động tầm soát định kỳ và tránh các yếu tố kích thích niêm mạc tiêu hóa. Nhưng một khi đã nôn ra máu – đừng chần chừ, hãy đến bệnh viện ngay.