Nội soi dạ dày là gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn,

Nội soi dạ dày là một thủ thuật y khoa an toàn và rất phổ biến, giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, dạ dày và tá tràng thông qua một ống mềm có gắn camera. Thủ thuật này không chỉ hỗ trợ chẩn đoán chính xác các bệnh lý tiêu hóa trên — như viêm loét, nhiễm H. pylori, polyp hay ung thư sớm — mà còn cho phép thực hiện các can thiệp điều trị ngay trong quá trình soi, ví dụ như lấy sinh thiết, cầm máu hay cắt bỏ tổn thương nhỏ.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu đầy đủ về mục đích, quy trình, cách chuẩn bị và những điều cần lưu ý trước và sau khi nội soi.

Nội soi dạ dày nhằm mục đích gì?

– Chẩn đoán chính xác: Giúp phát hiện các tổn thương mà các phương pháp hình ảnh khác (như siêu âm hay X-quang) có thể bỏ sót, bao gồm viêm, loét, polyp, xuất huyết tiêu hóa, nhiễm Helicobacter pylori hoặc tổn thương nghi ngờ ung thư.

– Can thiệp điều trị: Trong cùng một lần soi, bác sĩ có thể lấy mẫu sinh thiết để xét nghiệm mô bệnh học, cắt polyp nhỏ, cầm máu ổ loét đang chảy máu, gắp dị vật hoặc nong hẹp môn vị.

– Theo dõi tiến triển bệnh: Với những trường hợp đã được chẩn đoán trước đó (ví dụ: loét dạ dày, Barrett thực quản), nội soi định kỳ giúp đánh giá đáp ứng điều trị, kiểm tra sự tái phát hoặc phát hiện sớm biến chứng.

Bạn cần chuẩn bị gì trước khi nội soi?

– Nhịn ăn ít nhất 6–8 tiếng trước thủ thuật để đảm bảo dạ dày trống rỗng, giúp bác sĩ quan sát rõ và tránh nguy cơ sặc dịch vị.

– Chỉ uống nước lọc trong lượng nhỏ, và ngưng hoàn toàn ít nhất 2 tiếng trước khi soi. Tránh nước có màu (như nước cam, cà phê) vì có thể làm nhuộm niêm mạc, gây nhầm lẫn khi quan sát.

– Thông báo đầy đủ với bác sĩ nếu bạn:

– Đang mang thai hoặc nghi ngờ có thai.

– Có tiền sử dị ứng thuốc gây mê, thuốc tê hoặc phản ứng bất thường với thuốc an thần.

– Đang dùng thuốc chống đông (như warfarin, aspirin liều cao, clopidogrel…) — vì có thể cần tạm ngưng theo hướng dẫn.

– Có bệnh lý nền về tim mạch, hô hấp, rối loạn đông máu hoặc đã cấy máy tạo nhịp tim.

Quy trình nội soi diễn ra như thế nào?

– Bạn sẽ nằm nghiêng bên trái, được gắn thiết bị theo dõi nhịp tim, huyết áp và độ bão hòa oxy.

– Bác sĩ xịt thuốc tê tại họng để làm giảm phản xạ nôn và cảm giác khó chịu khi đưa ống soi qua.

– Ống nội soi mềm (đường kính khoảng 8–10 mm) được luồn nhẹ nhàng qua miệng (hoặc mũi, tùy kỹ thuật) xuống thực quản, dạ dày và tá tràng.

– Một lượng nhỏ không khí có thể được bơm vào để làm căng niêm mạc, giúp quan sát chi tiết hơn — điều này có thể gây cảm giác đầy hơi, ợ hơi nhẹ sau thủ thuật.

– Nếu phát hiện tổn thương nghi ngờ, bác sĩ sẽ lấy mẫu sinh thiết (chỉ mất vài giây, gần như không đau) hoặc thực hiện các thủ thuật điều trị ngay tại chỗ.

Thời gian trung bình cho một ca nội soi chuẩn là 10–15 phút. Nếu có gây mê nhẹ (an thần tĩnh mạch), bạn sẽ ngủ trong suốt quá trình và tỉnh lại sau vài phút.

Sau nội soi, bạn nên làm gì?

– Nghỉ ngơi tại phòng hồi tỉnh 30–60 phút cho đến khi tỉnh táo hoàn toàn, đặc biệt nếu có dùng thuốc an thần.

– Không tự lái xe, vận hành máy móc hay ký hợp đồng trong vòng 12–24 giờ sau khi dùng thuốc an thần.

– Bạn có thể cảm thấy nghẹn nhẹ, khô họng hoặc đầy hơi — những triệu chứng này thường hết trong vài giờ.

– Bác sĩ sẽ trao đổi kết quả sơ bộ ngay sau khi soi. Nếu có sinh thiết, kết quả mô bệnh học sẽ có sau 3–5 ngày.

– Bắt đầu ăn lại khi cảm thấy bình thường, ưu tiên thức ăn lỏng, dễ tiêu trong vài giờ đầu.

Nội soi dạ dày có nguy hiểm không?

Nội soi dạ dày là thủ thuật rất an toàn, với tỷ lệ biến chứng dưới 0,1%. Tuy nhiên, một số rủi ro hiếm gặp có thể xảy ra, bao gồm:

– Trầy xước niêm mạc họng hoặc thực quản do phản xạ nôn mạnh hoặc không hợp tác trong quá trình soi.

– Chảy máu nhẹ tại vị trí sinh thiết hoặc cắt polyp — thường tự cầm.

– Thủng đường tiêu hóa — cực kỳ hiếm, chủ yếu xảy ra khi có can thiệp phức tạp hoặc bệnh nhân có thành dạ dày mỏng do loét sâu.

– Phản ứng với thuốc an thần — như tụt huyết áp, khó thở — nhưng luôn được theo dõi sát và xử trí kịp thời.

Trong hơn 15 năm hành nghề, tôi từng gặp rất nhiều bệnh nhân lo lắng trước khi nội soi, nhưng sau khi thực hiện xong, đa số đều ngạc nhiên vì “không đau như tưởng tượng” và cảm thấy nhẹ nhõm khi biết rõ nguyên nhân triệu chứng của mình.

Nội soi dạ dày không chỉ là công cụ chẩn đoán chính xác mà còn là phương tiện điều trị hiệu quả cho nhiều bệnh lý tiêu hóa trên. Nếu bạn có triệu chứng dai dẳng như đau thượng vị, ợ chua, buồn nôn, sụt cân không rõ nguyên nhân… thì đừng chần chừ. Việc trì hoãn nội soi có thể làm lỡ “cửa sổ vàng” để phát hiện và điều trị sớm các tổn thương nghiêm trọng, kể cả ung thư dạ dày ở giai đoạn đầu. Hãy trao đổi thẳng thắn với bác sĩ để được tư vấn phù hợp với tình trạng của bạn.