Đau bụng trên bên phải là dấu hiệu của bệnh gì?
Chào bạn,
Đau bụng trên bên phải có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân — từ những vấn đề lành tính như đầy hơi, co thắt cơ đến các tình trạng nghiêm trọng liên quan đến gan, túi mật, tụy hoặc thậm chí là tim. Vị trí này tập trung nhiều cơ quan quan trọng, nên việc xác định chính xác nguyên nhân là rất cần thiết để tránh bỏ sót bệnh lý tiềm ẩn.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ chi tiết hơn về những khả năng phổ biến nhất, dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm và cách bạn nên xử trí phù hợp.
Nguyên nhân thường gặp gây đau bụng trên bên phải
Đau ở vùng hạ sườn phải (tức vùng bụng trên bên phải) thường liên quan đến các cơ quan nằm trong khu vực này. Một số nguyên nhân lâm sàng phổ biến bao gồm:
– Bệnh lý túi mật: Viêm túi mật, sỏi túi mật là nguyên nhân hàng đầu. Cơn đau thường xuất hiện sau bữa ăn nhiều dầu mỡ, kèm theo buồn nôn, đầy trướng.
– Rối loạn chức năng gan: Viêm gan virus (A, B, C), gan nhiễm mỡ hoặc tổn thương do rượu có thể gây đau âm ỉ, mệt mỏi, vàng da nhẹ.
– Loét dạ dày – tá tràng: Dù thường đau vùng thượng vị giữa, nhưng một số trường hợp loét hành tá tràng có thể lan sang phải, đặc biệt khi đói hoặc về đêm.
– Viêm tụy cấp hoặc mạn tính: Đau thường lan từ thượng vị sang phải hoặc trái, kèm nôn ói, đặc biệt sau khi uống rượu.
– Co thắt cơ thành bụng hoặc chấn thương nhẹ: Nếu bạn vừa vận động mạnh hoặc bị va đập, cơn đau có thể chỉ do căng cơ, không liên quan nội tạng.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan với cơn đau “lặt vặt” ở vùng này, đến khi sỏi túi mật gây viêm nặng mới nhập viện — điều hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu được đánh giá sớm.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Không phải lúc nào đau bụng trên bên phải cũng nguy hiểm, nhưng bạn nên cảnh giác nếu xuất hiện các biểu hiện sau:
– Đau dữ dội, đột ngột, không giảm khi nghỉ ngơi.
– Sốt cao kèm rét run, vàng da, nước tiểu sẫm màu — gợi ý nhiễm trùng đường mật hoặc viêm gan.
– Buồn nôn, nôn kéo dài, không thể ăn uống.
– Phân bạc màu, nước tiểu đậm — dấu hiệu tắc nghẽn đường mật.
– Đau lan lên vai phải hoặc sau lưng, đặc biệt sau khi ăn đồ béo — rất điển hình của sỏi túi mật.
Nếu bạn trên 40 tuổi, có tiền sử uống rượu, béo phì hoặc bệnh gan mạn tính, nguy cơ bệnh lý nghiêm trọng càng cao hơn.
Cách giảm đau và phòng ngừa tại nhà
Khi cơn đau nhẹ và chưa rõ nguyên nhân, bạn có thể thử các biện pháp sau — nhưng không thay thế cho chẩn đoán y khoa:
– Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, chiên xào, rượu bia — chúng kích thích túi mật và gan.
– Ăn thành nhiều bữa nhỏ, ưu tiên rau xanh, chất xơ và protein dễ tiêu.
– Uống đủ nước, giúp gan và thận đào thải độc tố hiệu quả hơn.
– Không tự ý dùng thuốc giảm đau NSAID (như ibuprofen, diclofenac) vì có thể làm trầm trọng thêm tổn thương gan hoặc dạ dày.
– Theo dõi triệu chứng: Ghi lại thời điểm đau, mức độ, yếu tố khởi phát (sau ăn, khi đói, ban đêm…) để cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ.
Khi nào cần làm xét nghiệm hoặc chẩn đoán hình ảnh?
Nếu cơn đau kéo dài trên 2–3 ngày, tái phát nhiều lần hoặc đi kèm bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào nêu trên, bạn nên đi khám chuyên khoa tiêu hóa. Bác sĩ có thể chỉ định:
– Siêu âm bụng tổng quát: Để đánh giá gan, túi mật, tụy, lách.
– Xét nghiệm men gan (ALT, AST), bilirubin, amylase/lipase: Phát hiện tổn thương gan, viêm tụy.
– Nội soi dạ dày: Nếu nghi ngờ loét hoặc trào ngược.
– CT hoặc MRI bụng: Trong trường hợp siêu âm không rõ hoặc nghi ngờ biến chứng.
Đau bụng trên bên phải hiếm khi là “chuyện nhỏ”. Trong nhiều năm hành nghề, tôi thấy rằng phần lớn bệnh nhân trì hoãn đi khám vì nghĩ chỉ là “đau dạ dày thông thường”, nhưng thực tế lại đang mắc sỏi túi mật, viêm gan mạn hoặc thậm chí ung thư gan giai đoạn sớm.
Vì vậy, nếu bạn cảm thấy bất thường kéo dài, đừng chần chừ. Một lần siêu âm bụng đơn giản có thể giúp bạn loại trừ hoặc phát hiện sớm bệnh lý nguy hiểm — từ đó điều trị kịp thời và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
