Đau bụng dưới kèm rối loạn tiêu hóa – có phải do ruột kết?
Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ những triệu chứng rất thường gặp nhưng cũng dễ gây lo lắng. Đúng là ruột kết (hay đại tràng) – đoạn ruột dài nhất trong hệ tiêu hóa – có thể là nguồn gốc của những biểu hiện bạn mô tả. Tuy nhiên, không phải mọi rối loạn tiêu hóa đều xuất phát từ bệnh lý nghiêm trọng; đôi khi chỉ là rối loạn chức năng, nhưng cũng có thể là dấu hiệu sớm của viêm, polyp hay thậm chí ung thư đại tràng.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, khi nào cần đi khám, và cách chăm sóc ruột kết hiệu quả.
Nguyên nhân phổ biến gây rối loạn liên quan đến ruột kết
– Hội chứng ruột kích thích (IBS): Rối loạn chức năng ruột mạn tính, không có tổn thương thực thể, thường biểu hiện bằng đau bụng, đầy hơi, thay đổi thói quen đại tiện (táo bón, tiêu chảy hoặc xen kẽ).
– Viêm đại tràng: Do nhiễm khuẩn (như Clostridioides difficile), ký sinh trùng, hoặc viêm mạn tính như viêm loét đại tràng – bệnh tự miễn gây loét niêm mạc ruột.
– Polyp hoặc ung thư đại tràng: Ban đầu có thể không có triệu chứng rõ rệt, nhưng về sau xuất hiện đau bụng âm ỉ, thay đổi hình dạng phân, có máu ẩn trong phân.
– Táo bón mạn tính: Khi phân ứ đọng lâu trong đại tràng, gây chướng bụng, đau tức và cảm giác “chưa đi hết”.
– Chế độ ăn thiếu chất xơ, uống ít nước, căng thẳng kéo dài: Những yếu tố này làm rối loạn nhu động ruột – chức năng co bóp của ruột kết – dù không gây tổn thương thực thể.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Bạn nên đến cơ sở y tế nếu có bất kỳ dấu hiệu sau:
– Đi ngoài ra máu tươi hoặc phân đen (dấu hiệu chảy máu tiêu hóa).
– Sụt cân không rõ nguyên nhân kèm mệt mỏi kéo dài.
– Đau bụng dữ dội hoặc đau tăng dần, không thuyên giảm sau khi đi đại tiện.
– Sốt, nôn ói, hoặc bụng chướng cứng – có thể gợi ý viêm ruột cấp hoặc tắc ruột.
– Tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng, đặc biệt nếu bạn trên 45 tuổi.
Trong phòng khám, tôi thường khuyên bệnh nhân có triệu chứng kéo dài trên 2–3 tuần nên làm nội soi đại tràng – đây là tiêu chuẩn vàng để đánh giá trực tiếp niêm mạc ruột kết.
Cách giảm triệu chứng và bảo vệ ruột kết
– Tăng cường chất xơ từ rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên cám – giúp phân mềm và nhu động ruột đều đặn.
– Uống đủ 1,5–2 lít nước mỗi ngày, tránh trà đặc, cà phê và rượu bia quá mức.
– Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ 30 phút/ngày – kích thích nhu động ruột tự nhiên.
– Quản lý căng thẳng: Stress ảnh hưởng trực tiếp đến trục não-ruột, làm trầm trọng thêm các rối loạn tiêu hóa.
– Không lạm dụng thuốc nhuận tràng hay men vi sinh không rõ nguồn gốc – có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Khi nào cần nội soi đại tràng?
Nếu bạn trên 45 tuổi, dù không có triệu chứng, vẫn nên sàng lọc ung thư đại trực tràng định kỳ – vì đa số polyp tiến triển âm thầm trong 5–10 năm trước khi trở thành ung thư. Với người trẻ hơn nhưng có triệu chứng dai dẳng, nội soi giúp loại trừ bệnh lý thực thể và đưa ra chẩn đoán chính xác.
Rối loạn tiêu hóa do ruột kết có thể từ lành tính đến nghiêm trọng, và chỉ dựa vào triệu chứng thôi thì rất khó phân biệt. Tuy nhiên, bạn đừng quá lo lắng – đa số trường hợp là do rối loạn chức năng và cải thiện rõ rệt khi điều chỉnh lối sống. Quan trọng là lắng nghe cơ thể, ghi nhận thay đổi bất thường và chủ động khám khi cần. Ruột kết khỏe mạnh bắt đầu từ những thói quen nhỏ mỗi ngày – và bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ nó.
