Biểu hiện trào ngược dạ dày thường gặp là gì?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thường gặp trong phòng khám của tôi. Biểu hiện trào ngược dạ dày điển hình nhất chính là cảm giác nóng rát sau xương ức, ợ chua, và trào ngược dịch vị hoặc thức ăn lên cổ họng — đặc biệt sau bữa ăn no, khi cúi người hoặc nằm xuống. Đây là dấu hiệu cho thấy acid từ dạ dày đang di chuyển ngược lên thực quản, nơi niêm mạc vốn không được bảo vệ như trong dạ dày.

Nguyên nhân gây ra các biểu hiện trào ngược dạ dày

– Suy yếu cơ thắt thực quản dưới (LES): Đây là van một chiều giữa thực quản và dạ dày. Khi nó giãn bất thường hoặc yếu đi, acid dễ dàng trào ngược lên.
– Tăng áp lực ổ bụng: Béo phì, mang thai, hoặc mặc quần áo quá chật có thể đẩy dạ dày lên, khiến acid dễ trào ngược.
– Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn quá no, dùng nhiều đồ cay, chua, caffeine, rượu bia, socola… làm tăng tiết acid và làm giãn LES.
– Thoát vị hoành: Một phần dạ dày chui lên lồng ngực qua cơ hoành, làm rối loạn chức năng van thực quản – dạ dày.
– Rối loạn vận động dạ dày: Dạ dày co bóp yếu hoặc chậm làm thức ăn ứ đọng, tăng nguy cơ trào ngược.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

– Nóng rát ngực kéo dài, không đáp ứng với thuốc kháng acid thông thường.
– Khó nuốt, cảm giác vướng ở cổ họng dù không có dị vật.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân kèm theo ợ chua thường xuyên.
– Ho mạn tính, khàn tiếng, viêm họng tái đi tái lại — đặc biệt về đêm — có thể là biểu hiện trào ngược không điển hình.
– Nôn ra máu hoặc đi phân đen: Dấu hiệu tổn thương niêm mạc tiêu hóa, cần can thiệp khẩn.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tái phát hiệu quả

– Điều chỉnh tư thế sau ăn: Tránh nằm ngay trong vòng 2–3 giờ sau bữa ăn; kê cao đầu giường 15–20 cm khi ngủ.
– Ăn uống khoa học: Chia nhỏ bữa, tránh ăn khuya, hạn chế thực phẩm kích thích như cà phê, rượu, đồ chiên rán.
– Kiểm soát cân nặng: Giảm mỡ bụng giúp giảm áp lực lên dạ dày và cơ thắt thực quản.
– Không hút thuốc: Nicotine làm giãn cơ thắt thực quản dưới và làm giảm tiết nước bọt — yếu tố trung hòa acid tự nhiên.
– Tập thể dục nhẹ nhàng: Tránh các động tác gập người, nâng tạ nặng ngay sau ăn.

Trong thực hành lâm sàng, tôi thấy nhiều bệnh nhân chủ quan với các biểu hiện trào ngược dạ dày nhẹ, cho rằng “ai cũng bị ợ chua”. Tuy nhiên, nếu để kéo dài, tình trạng này có thể dẫn đến viêm thực quản, hẹp thực quản, thậm chí Barrett thực quản – một tổn thương tiền ung thư. Nếu bạn có các triệu chứng trên kéo dài hơn 2 tuần hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt, hãy đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.