Nước tiểu màu đỏ có phải là dấu hiệu nguy hiểm?
Chào bạn, tình trạng nước tiểu màu đỏ có thể do nhiều nguyên nhân — từ những yếu tố lành tính như thực phẩm, thuốc, cho đến các bệnh lý nghiêm trọng liên quan đến hệ tiết niệu. Trong nhiều trường hợp, đây là dấu hiệu của tiểu máu đại thể, tức là máu xuất hiện đủ nhiều để làm đổi màu nước tiểu. Dù không luôn đi kèm đau đớn, nhưng nó không nên bị bỏ qua, vì có thể là biểu hiện sớm của sỏi thận, nhiễm trùng, thậm chí ung thư đường tiết niệu.
Nguyên nhân khiến nước tiểu chuyển sang màu đỏ
Dưới góc nhìn lâm sàng, tôi thường chia nguyên nhân thành hai nhóm chính: lành tính và bệnh lý.
– Thực phẩm: Củ dền, quả mâm xôi, đại hoàng hoặc nước ép từ các loại này có thể khiến nước tiểu nhuộm màu hồng hoặc đỏ trong 1–2 ngày. Đây là hiện tượng vô hại và tự hết khi ngưng ăn.
– Thuốc: Một số dược phẩm như rifampicin (kháng lao), phenazopyridine (giảm đau đường tiểu), thuốc nhuận tràng chứa senna, hoặc một số thuốc hóa trị cũng gây đổi màu nước tiểu.
– Tiểu máu đại thể: Máu từ thận, niệu quản, bàng quang hoặc niệu đạo lẫn vào nước tiểu. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
– Nhiễm trùng đường tiết niệu (thường kèm tiểu buốt, tiểu rắt).
– Sỏi thận hoặc sỏi bàng quang (gây tổn thương niêm mạc khi di chuyển).
– Phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới trung – cao tuổi.
– Viêm cầu thận hoặc các bệnh lý mạch máu thận.
– Ung thư bàng quang, ung thư thận hoặc ung thư tuyến tiền liệt — đặc biệt ở người trên 50 tuổi, hút thuốc lâu năm.
– Tiểu máu vi thể: Không làm đổi màu nước tiểu, chỉ phát hiện qua xét nghiệm. Tuy nhiên, nếu bạn thấy rõ màu đỏ, thì đây không phải là tiểu máu vi thể.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
Không phải lúc nào nước tiểu đỏ cũng nguy hiểm, nhưng bạn cần thận trọng nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
– Màu đỏ kéo dài hơn 1–2 ngày sau khi đã loại bỏ thực phẩm hoặc thuốc nghi ngờ.
– Kèm theo đau buốt khi tiểu, đau vùng hông lưng, sốt, hoặc tiểu rắt.
– Có cục máu đông trong nước tiểu.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài — đặc biệt ở người lớn tuổi.
– Tiền sử hút thuốc, tiếp xúc hóa chất, hoặc gia đình có người mắc ung thư đường tiết niệu.
Trong phòng khám, tôi từng gặp không ít bệnh nhân chủ quan với nước tiểu đỏ “không đau”, đến khi phát hiện ung thư bàng quang thì đã ở giai đoạn muộn. Vì vậy, đừng đợi có triệu chứng đau mới đi khám.
Hướng dẫn xử lý ban đầu và phòng ngừa
Nếu bạn mới phát hiện nước tiểu màu đỏ, hãy thực hiện những bước sau:
– Tạm ngưng các thực phẩm có màu đậm (củ dền, mâm xôi…) và xem lại thuốc đang dùng.
– Uống đủ nước (1.5–2 lít/ngày) để pha loãng nước tiểu và hỗ trợ đào thải.
– Không tự ý dùng kháng sinh hay thuốc cầm máu — điều này có thể che lấp triệu chứng và làm chậm chẩn đoán.
– Ghi lại thời gian xuất hiện, màu sắc (hồng, đỏ tươi, nâu sẫm?), có cục máu hay không, và các triệu chứng kèm theo để cung cấp thông tin chính xác cho bác sĩ.
Về lâu dài, hãy:
– Duy trì chế độ ăn giàu rau xanh, hạn chế muối và thịt đỏ.
– Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá — yếu tố nguy cơ hàng đầu của ung thư đường tiết niệu.
– Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu bạn trên 45 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ.
Nước tiểu màu đỏ không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng luôn đáng để bạn lưu tâm. Trong nhiều trường hợp, đây là dấu hiệu sớm của bệnh lý tiết niệu cần can thiệp kịp thời. Tôi khuyên bạn nên đi khám chuyên khoa Thận – Tiết niệu trong vòng 1–2 ngày nếu màu đỏ không biến mất hoặc có bất kỳ triệu chứng kèm theo. Một xét nghiệm nước tiểu đơn giản có thể giúp phân biệt nguyên nhân lành tính và bệnh lý — và đó là bước đầu tiên quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn.
