Cấu tạo âm đạo và có chức năng như thế nào trong cơ thể phụ nữ?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất quan trọng và tôi rất vui khi được giải thích một cách rõ ràng, dễ hiểu nhưng vẫn đảm bảo tính chuyên môn. Âm đạo là một bộ phận thiết yếu trong hệ sinh sản nữ, đóng vai trò vừa sinh lý vừa bảo vệ. Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ chi tiết về cấu tạo và chức năng của âm đạo để bạn hiểu rõ hơn về “ngôi nhà” đặc biệt này của cơ thể mình.
Cấu tạo giải phẫu của âm đạo
Âm đạo không chỉ đơn thuần là “ống dẫn” như nhiều người vẫn nghĩ, mà là một cơ quan có cấu trúc phức tạp và tinh tế, được thiết kế để đáp ứng nhiều nhu cầu sinh học quan trọng:
– Thành âm đạo: Gồm ba lớp chính, niêm mạc bên trong, lớp cơ trơn ở giữa và lớp mô liên kết bên ngoài. Niêm mạc có nhiều nếp gấp (gọi là rugae) giúp âm đạo co giãn linh hoạt điều này cực kỳ quan trọng khi sinh nở hoặc quan hệ tình dục.
– Cửa âm đạo: Là lỗ mở ra ngoài, nằm giữa lỗ niệu đạo (phía trước) và hậu môn (phía sau). Vị trí này dễ bị nhầm lẫn, đặc biệt ở những bạn trẻ chưa được hướng dẫn rõ ràng về giải phẫu cơ bản.
– Màng trinh: Một màng mỏng, thường có lỗ nhỏ để kinh nguyệt thoát ra. Hình dạng, độ dày và tính đàn hồi của màng trinh rất khác nhau giữa các cá nhân và không phản ánh “sự trong trắng” như một số quan niệm sai lầm.
– Tuyến Bartholin: Nằm sâu dưới môi bé, hai bên cửa âm đạo. Khi kích thích tình dục, các tuyến này tiết dịch nhầy giúp bôi trơn, giảm ma sát và tạo cảm giác dễ chịu.
– Âm hộ: Bao gồm môi lớn, môi bé, âm vật, tuyến tiền đình… đây là “hàng rào bảo vệ” đầu tiên cho âm đạo khỏi vi khuẩn, dị vật và tổn thương cơ học.
Chức năng sinh lý chính của âm đạo
Âm đạo đảm nhiệm nhiều vai trò then chốt, không chỉ trong sinh sản mà còn trong sức khỏe tổng thể của phụ nữ:
– Là nơi diễn ra quan hệ tình dục: Nhờ khả năng co giãn và tiết dịch tự nhiên, âm đạo tạo điều kiện cho sự giao hợp an toàn và thoải mái.
– Đường sinh nở: Trong chuyển dạ, âm đạo có thể giãn rộng đến 10 cm để em bé chui qua — một kỳ tích sinh học đáng kinh ngạc của cơ thể nữ giới.
– Kênh dẫn kinh nguyệt: Máu kinh từ tử cung chảy qua âm đạo để ra ngoài. Đây là dấu hiệu sinh lý bình thường của chu kỳ rụng trứng.
– Hệ thống phòng thủ tự nhiên: Âm đạo duy trì môi trường pH hơi axit (khoảng 3.8–4.5) nhờ vi khuẩn Lactobacillus — giúp ức chế sự phát triển của nấm, vi khuẩn gây hại. Khi mất cân bằng (do thụt rửa, kháng sinh, stress…), bạn có thể bị viêm nhiễm.
Khi nào nên đi khám nếu có dấu hiệu bất thường?
Mặc dù âm đạo có khả năng tự bảo vệ tốt, nhưng bạn nên đi khám nếu gặp các dấu hiệu sau:
– Ra khí hư bất thường (mùi hôi, màu xanh/vàng, kèm ngứa rát).
– Đau khi quan hệ hoặc chảy máu ngoài chu kỳ kinh.
– Cảm giác nặng, căng tức vùng chậu kéo dài.
– Khô rát âm đạo kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Lời khuyên từ bác sĩ để chăm sóc âm đạo khỏe mạnh
– Không thụt rửa sâu: Việc này phá vỡ hệ vi sinh tự nhiên, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
– Mặc đồ lót thoáng, thấm hút tốt: Tránh chất liệu tổng hợp gây ẩm ướt, tạo môi trường cho nấm phát triển.
– Quan hệ tình dục an toàn: Dùng bao cao su giúp giảm nguy cơ lây nhiễm STI và giữ cân bằng pH.
– Khám phụ khoa định kỳ: Ít nhất 1 lần/năm, ngay cả khi bạn không có triệu chứng.
Âm đạo là một cơ quan thông minh, linh hoạt và tự bảo vệ rất tốt — miễn là chúng ta hiểu và tôn trọng cách nó hoạt động. Thay vì lo lắng về “sạch sẽ” theo cách sai lầm, hãy học cách lắng nghe cơ thể và chăm sóc nó một cách khoa học. Nếu bạn còn băn khoăn điều gì, đừng ngần ngại chia sẻ — vì hiểu rõ cơ thể chính là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe sinh sản của chính mình.
