Cách tính chu kỳ kinh nguyệt như thế nào?
Chào bạn! Tôi hiểu cảm giác ấy – nhiều bệnh nhân đến phòng khám cũng chia sẻ y hệt như vậy. Đừng lo, tôi sẽ giải thích rõ ràng, dễ hiểu và đầy đủ về cách tính chu kỳ kinh nguyệt, cũng như khi nào bạn nên quan tâm sâu hơn.
Chu kỳ kinh nguyệt được tính như thế nào?
Chu kỳ kinh nguyệt bắt đầu từ ngày đầu tiên bạn thấy ra máu kinh và kết thúc ngay trước ngày đầu tiên của kỳ kinh tiếp theo. Ví dụ: nếu bạn bắt đầu ra kinh vào ngày 1 tháng này và kỳ sau bắt đầu vào ngày 28, thì chu kỳ của bạn là 28 ngày.
Để có cái nhìn chính xác nhất, bạn nên ghi chép liên tục trong ít nhất 3–4 chu kỳ. Điều này giúp nhận ra xu hướng cá nhân – vì không phải ai cũng “chuẩn 28 ngày” như sách vở.
Nguyên nhân khiến chu kỳ thay đổi hoặc không đều
Không phải lúc nào chu kỳ cũng đều đặn – và điều đó không nhất thiết là bất thường. Một số nguyên nhân sinh lý hoặc bệnh lý có thể ảnh hưởng:
– Rối loạn nội tiết: đặc biệt ở tuổi dậy thì hoặc tiền mãn kinh, khi nồng độ estrogen và progesterone dao động.
– Căng thẳng tâm lý hoặc thể chất: stress kéo dài, giảm cân đột ngột, hoặc tập luyện quá mức đều có thể làm chậm hoặc ngưng rụng trứng.
– Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): thường đi kèm chu kỳ dài (>35 ngày), kinh thưa hoặc vô kinh.
– Bệnh lý tuyến giáp: suy giáp hoặc cường giáp đều ảnh hưởng đến chu kỳ.
– Tác dụng phụ của thuốc: như thuốc tránh thai, thuốc chống trầm cảm, hoặc corticosteroid.
Dấu hiệu bất thường cần đi khám phụ khoa
Bạn nên chủ động thăm khám nếu gặp các tình huống sau:
– Chu kỳ ngắn dưới 21 ngày hoặc dài trên 35 ngày kéo dài nhiều tháng.
– Kinh nguyệt rất ít (chỉ vài giọt) hoặc rất nhiều (phải thay băng mỗi 1–2 giờ).
– Đau bụng kinh dữ dội đến mức không thể làm việc bình thường.
– Kinh nguyệt ngắt quãng, ra máu giữa chu kỳ, hoặc sau quan hệ.
– Đã trên 15 tuổi mà chưa có kinh lần đầu, hoặc vô kinh >3 tháng ở người đã có kinh.
Làm sao theo dõi chu kỳ hiệu quả – kể cả khi kinh không đều?
Nếu chu kỳ không đều, bạn vẫn có thể theo dõi bằng các phương pháp hỗ trợ:
– Ghi nhật ký kinh nguyệt: ghi ngày bắt đầu, số ngày hành kinh, lượng máu, triệu chứng kèm theo (đau, mệt, thay đổi tâm trạng…).
– Theo dõi chất nhầy cổ tử cung: gần ngày rụng trứng, dịch nhầy trong, dai, kéo sợi như lòng trắng trứng.
– Đo nhiệt độ cơ thể cơ bản (BBT): sau rụng trứng, thân nhiệt tăng nhẹ (~0.3–0.5°C) và duy trì đến trước kỳ kinh.
– Dùng que thử rụng trứng (LH test): phát hiện đỉnh hormone LH – dấu hiệu rụng trứng sẽ xảy ra trong 24–36 giờ tới.
Các ứng dụng như Flo, Clue, hoặc Eve có thể hỗ trợ ghi chép và dự đoán, nhưng hãy nhớ: chúng dựa trên dữ liệu bạn nhập – nếu chu kỳ không đều, dự đoán có thể sai lệch.
Tại sao việc theo dõi chu kỳ lại quan trọng – ngoài chuyện “biết ngày kinh”?
Chu kỳ kinh nguyệt là “báo cáo sức khỏe” tự nhiên của cơ thể phụ nữ. Nó phản ánh:
– Sức khỏe nội tiết: bất thường chu kỳ có thể là dấu hiệu sớm của PCOS, suy buồng trứng sớm, hoặc rối loạn tuyến yên.
– Khả năng sinh sản: hiểu chu kỳ giúp bạn chủ động hơn trong kế hoạch có con hoặc tránh thai.
– Sức khỏe tổng thể: thiếu máu, suy dinh dưỡng, hoặc bệnh mạn tính cũng có thể biểu hiện qua kinh nguyệt.
Trong phòng khám, tôi thường nói với bệnh nhân: “Nếu bạn hiểu chu kỳ của mình, bạn đã nắm được 50% thông tin quan trọng về sức khỏe sinh sản.”
Chu kỳ kinh nguyệt bình thường dao động từ 21–35 ngày, và ngày đầu tiên của chu kỳ chính là ngày đầu ra máu. Dù ngắn hay dài, miễn là đều đặn và không kèm triệu chứng bất thường, thì thường không đáng lo. Tuy nhiên, nếu bạn thấy chu kỳ thay đổi đột ngột, kéo dài bất thường, hoặc ảnh hưởng đến sinh hoạt – đừng chần chừ, hãy đi khám sớm. Việc theo dõi chu kỳ không chỉ giúp bạn hiểu cơ thể hơn, mà còn là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.
