Bà bầu có nên tiêm phòng cúm không?
Chào bạn! Câu hỏi của bạn rất đúng và rất thường gặp trong phòng khám thai. Tôi xin trả lời ngay: bà bầu hoàn toàn nên tiêm vắc-xin cúm, và đây là một trong những biện pháp phòng bệnh quan trọng nhất trong thai kỳ. Vắc-xin cúm không chỉ bảo vệ mẹ mà còn giúp thai nhi tránh được những rủi ro nghiêm trọng do virus cúm gây ra, đặc biệt trong 6 tháng đầu đời sau sinh.
Dưới đây, tôi sẽ giải đáp chi tiết từng thắc mắc của bạn dựa trên hướng dẫn y khoa cập nhật mới nhất và kinh nghiệm lâm sàng nhiều năm của tôi.
Vì sao bà bầu nên tiêm phòng cúm?
Khi mang thai, hệ miễn dịch của bạn suy giảm nhẹ để cơ thể không “từ chối” thai nhi. Điều này khiến bạn dễ mắc các bệnh nhiễm trùng hơn — trong đó có cúm. Virus cúm không chỉ gây sốt, ho, mệt mỏi mà còn có thể dẫn đến viêm phổi, sinh non, nhẹ cân sơ sinh, thậm chí sảy thai nếu nhiễm trong tam cá nguyệt đầu.
Vắc-xin cúm bất hoạt (loại tiêm, không phải xịt mũi) an toàn tuyệt đối cho cả mẹ và bé ở mọi giai đoạn thai kỳ. Thực tế, kháng thể mẹ tạo ra sau tiêm sẽ truyền qua nhau thai, giúp bảo vệ em bé trong những tháng đầu đời — khi bé chưa đủ tuổi để tiêm vắc-xin.
Thời điểm tiêm phòng cúm tốt nhất cho bà bầu
Bạn có thể tiêm vắc-xin cúm vào bất kỳ thời điểm nào trong thai kỳ, kể cả tam cá nguyệt đầu. Tuy nhiên, thời điểm lý tưởng nhất là trước mùa cúm (thường từ tháng 10 đến tháng 3 ở miền Bắc Việt Nam).
Nếu bạn đang mang thai vào đúng mùa cúm, hãy tiêm ngay khi có thể, đừng chờ đến tam cá nguyệt thứ hai hay ba. Việc trì hoãn chỉ làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh khi cơ thể đang yếu.
Tiêm phòng cúm có ảnh hưởng đến thai nhi không?
Không. Hàng chục nghiên cứu lớn trên thế giới — bao gồm dữ liệu từ CDC (Mỹ) và WHO — đã khẳng định: vắc-xin cúm bất hoạt không gây hại cho thai nhi. Ngược lại, nó giúp giảm đáng kể nguy cơ:
– Sảy thai hoặc thai lưu
– Sinh non (<37 tuần)
– Trẻ sơ sinh nhẹ cân
– Nhập viện do nhiễm trùng hô hấp trong 6 tháng đầu đời
Trong phòng khám của tôi, rất nhiều thai phụ ban đầu lo lắng, nhưng sau khi được giải thích rõ, họ đều yên tâm tiêm — và không ghi nhận ca nào gặp biến cố liên quan đến vắc-xin.
Tác dụng phụ có thể gặp sau tiêm cúm ở bà bầu
Vắc-xin cúm rất an toàn, nhưng như mọi thuốc tiêm, có thể gây tác dụng phụ nhẹ và tạm thời, chẳng hạn:
– Đau, sưng, đỏ nhẹ tại chỗ tiêm
– Mệt mỏi, nhức đầu nhẹ trong 1–2 ngày
– Sốt nhẹ (<38°C) hiếm khi xảy ra
Các phản ứng này tự hết trong 1–2 ngày và không ảnh hưởng đến thai. Nếu bạn sốt cao, khó thở, hoặc nổi mề đay lan rộng — hãy đến cơ sở y tế ngay, dù khả năng này cực kỳ hiếm.
Chi phí tiêm vắc-xin cúm cho bà bầu
Hiện nay, vắc-xin cúm không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng, nên phải tiêm dịch vụ. Giá dao động tùy theo loại vắc-xin và cơ sở y tế:
– Khoảng 250.000 – 450.000 VNĐ/liều
– Một số bệnh viện lớn có gói thai sản bao gồm cả vắc-xin cúm
Mặc dù không miễn phí, nhưng so với chi phí điều trị cúm nặng hoặc biến chứng thai kỳ, đây là khoản đầu tư rất nhỏ mà hiệu quả lớn.
Cần chuẩn bị gì trước khi đi tiêm?
Bạn không cần nhịn ăn hay xét nghiệm gì đặc biệt. Tuy nhiên, hãy:
– Mang theo sổ thai và giấy tờ tùy thân
– Thông báo với nhân viên y tế nếu bạn:
• Đang sốt hoặc nhiễm trùng cấp
• Từng phản ứng nặng với vắc-xin cúm trước đây
• Dị ứng trứng (một số vắc-xin cúm chứa protein trứng, nhưng hiện nay có loại an toàn ngay cả với người dị ứng nhẹ)
Nếu bạn chỉ hắt hơi, sổ mũi nhẹ, không sốt, vẫn có thể tiêm bình thường.
Đang bị cảm nhẹ, có tiêm được không?
Nếu bạn chỉ có triệu chứng cảm thông thường (hắt hơi, nghẹt mũi, không sốt, không mệt nhiều), vẫn tiêm được.
Tuy nhiên, nếu bạn đang sốt >37.5°C, ho nhiều, mệt rõ rệt, hãy hoãn tiêm đến khi khỏe lại. Vì lúc đó, cơ thể đang chống lại một nhiễm trùng khác, tiêm vắc-xin có thể làm triệu chứng nặng hơn hoặc khó phân biệt phản ứng sau tiêm.
Hiệu lực bảo vệ của vắc-xin cúm kéo dài bao lâu?
Vắc-xin cúm bảo vệ trong khoảng 6–12 tháng, tùy vào chủng virus lưu hành từng năm. Do virus cúm thay đổi liên tục, nên mỗi năm bạn cần tiêm lại 1 lần, kể cả các thai kỳ liên tiếp.
Vì vậy, ngay cả khi bạn đã tiêm cúm năm trước, nếu năm nay mang thai, bạn vẫn nên tiêm lại — vì vắc-xin năm nay được thiết kế cho chủng virus mới nhất.
Là một bác sĩ sản khoa, tôi luôn khuyến nghị tất cả thai phụ tiêm vắc-xin cúm — không chỉ để bảo vệ bản thân, mà còn là “lá chắn miễn dịch” đầu đời cho con. Đừng để nỗi lo vô hình cản trở một biện pháp y tế đơn giản, an toàn và hiệu quả đã được chứng minh qua hàng thập kỷ.
Nếu bạn còn băn khoăn, hãy trao đổi trực tiếp với bác sĩ sản khoa hoặc nhân viên tiêm chủng. Họ sẽ giúp bạn đưa ra quyết định phù hợp nhất — vì một mũi tiêm hôm nay có thể tránh được hàng loạt rủi ro ngày mai.
