Ớn lạnh trong người chính xác là cảm giác gì và do đâu mà có?

Chào bạn,

Ớn lạnh là cảm giác lạnh bất thường đi kèm run rẩy, dù môi trường không lạnh. Đây là phản ứng sinh lý của cơ thể, không phải lúc nào cũng do nhiễm trùng. Nhiều nguyên nhân khác như rối loạn nội tiết, stress, hạ đường huyết hay rối loạn thần kinh thực vật cũng có thể gây ra tình trạng này.

Ớn lạnh là gì và cơ chế sinh lý ra sao?

Ớn lạnh (hay “sởn gai ốc”, “rét run”) là phản ứng co cơ không tự chủ nhằm sinh nhiệt khi cơ thể cảm nhận thấy “lạnh” — dù thực tế nhiệt độ môi trường hoặc thân nhiệt có thể bình thường. Quá trình này do vùng dưới đồi (hypothalamus) trong não điều khiển, vốn là trung tâm điều hòa thân nhiệt.

1. Khi hệ miễn dịch phát hiện tác nhân gây bệnh (vi khuẩn, virus…), nó giải phóng cytokine — chất trung gian gây sốt.
2. Cytokine “đánh lừa” vùng dưới đồi nghĩ thân nhiệt đang thấp, nên cơ thể phản ứng bằng cách run rẩy để tăng nhiệt → gây cảm giác ớn lạnh trước khi sốt thật sự xuất hiện.

Có phải lúc nào ớn lạnh cũng là dấu hiệu nhiễm trùng?

Không. Mặc dù ớn lạnh thường xuất hiện trong giai đoạn đầu của nhiễm trùng (đặc biệt là nhiễm trùng huyết, viêm phổi, sốt rét…), nhưng nhiều tình trạng không liên quan đến nhiễm trùng cũng gây ớn lạnh:

1. Rối loạn lo âu hoặc hoảng loạn: kích hoạt hệ thần kinh giao cảm → cảm giác lạnh, run, đổ mồ hôi.
2. Hạ đường huyết: cơ thể thiếu năng lượng → run rẩy, vã mồ hôi, ớn lạnh.
3. Suy giáp: làm chậm chuyển hóa → dễ lạnh, mệt mỏi, da khô.
4. Rối loạn thần kinh thực vật: mất cân bằng điều hòa thân nhiệt.
5. Thiếu máu nặng: giảm oxy đến mô → cơ thể cảm thấy lạnh dù không sốt.

Tại sao tôi bị ớn lạnh nhưng thân nhiệt vẫn bình thường?

Điều này khá phổ biến và thường liên quan đến rối loạn điều hòa thân nhiệt chứ không phải nhiễm trùng. Một số nguyên nhân thường gặp:

1. Căng thẳng hoặc lo âu kéo dài
2. Thay đổi nội tiết (ở phụ nữ: tiền mãn kinh, rối loạn kinh nguyệt)
3. Mất ngủ hoặc suy nhược thần kinh
4. Tác dụng phụ của thuốc (như thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm)

Nếu bạn không sốt, không mệt mỏi rõ rệt, ăn ngủ bình thường, khả năng cao đây là phản ứng sinh lý tạm thời, không nguy hiểm.

Khi bị ớn lạnh kèm sốt, tôi nên làm gì?

Nếu ớn lạnh xuất hiện cùng sốt (thân nhiệt ≥ 37.5°C), đây thường là dấu hiệu cơ thể đang chống lại nhiễm trùng. Bạn nên:

1. Nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước.
2. Theo dõi nhiệt độ mỗi 4–6 giờ.
3. Dùng thuốc hạ sốt (paracetamol) nếu sốt ≥ 38.5°C hoặc gây khó chịu.
4. Đi khám ngay nếu:
5. Sốt kéo dài > 48 giờ không rõ nguyên nhân
6. Ớn lạnh kèm rét run thành cơn (gợi ý sốt rét hoặc nhiễm trùng huyết)
7. Có dấu hiệu cảnh báo: khó thở, đau ngực, lú lẫn, phát ban, tiểu ít

Khi nào cần đi khám dù không sốt?

Bạn nên đi khám nếu ớn lạnh:

1. Xảy ra thường xuyên, không liên quan đến thời tiết
2. Kèm mệt mỏi kéo dài, sụt cân, tim đập nhanh, run tay
3. Ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm máu, chức năng tuyến giáp, đường huyết… để tìm nguyên nhân tiềm ẩn.

Ớn lạnh là phản ứng sinh lý đa nguyên nhân, không đồng nghĩa với nhiễm trùng. Nếu không kèm sốt và không có triệu chứng toàn thân khác, bạn có thể theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, nếu tình trạng lặp lại thường xuyên hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe, hãy đến gặp bác sĩ để loại trừ các vấn đề nội khoa tiềm ẩn.