Xuất huyết não có nguy hiểm không và dấu hiệu nhận biết
Chào bạn,
Xuất huyết não rất nguy hiểm, vì đây là một dạng đột quỵ do chảy máu trong não, xảy ra khi mạch máu bị vỡ, làm tổn thương tế bào thần kinh và có thể đe dọa tính mạng chỉ trong vài giờ. Khác với đột quỵ do tắc mạch, xuất huyết não thường khởi phát đột ngột, dữ dội và để lại di chứng nặng nề nếu không được cấp cứu kịp thời.
Dưới đây là những thông tin quan trọng bạn cần nắm rõ để nhận biết, xử trí và phòng ngừa tình trạng này.
Nguyên nhân phổ biến gây xuất huyết não
– Tăng huyết áp kéo dài: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Huyết áp cao làm thành mạch máu mỏng dần, dễ vỡ khi áp lực tăng đột ngột.
– Phình mạch não: Thành mạch yếu, phình ra và có thể vỡ bất cứ lúc nào, ngay cả ở người trẻ.
– Dị dạng mạch máu bẩm sinh (AVM – arteriovenous malformation): Mạch máu nối trực tiếp động – tĩnh mạch mà không qua mao mạch, dễ gây xuất huyết.
– Chấn thương sọ não: Tai nạn giao thông, té ngã mạnh có thể làm vỡ mạch máu trong não.
– Lạm dụng chất kích thích: Rượu bia, ma túy, thuốc lá hoặc thuốc làm loãng máu (như aspirin, warfarin) dùng không đúng chỉ định cũng làm tăng nguy cơ.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân dưới 50 tuổi bị xuất huyết não do tăng huyết áp không kiểm soát hoặc do phình mạch vỡ – dù trước đó họ hoàn toàn khỏe mạnh.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi cấp cứu ngay
Xuất huyết não thường khởi phát đột ngột, và bạn cần gọi cấp cứu nếu thấy bất kỳ dấu hiệu nào sau:
– Đau đầu dữ dội “như sét đánh”, khác hẳn mọi cơn đau đầu trước đây.
– Yếu hoặc liệt một bên cơ thể: Mặt xệ, tay chân không nhấc lên được, đi loạng choạng.
– Rối loạn ngôn ngữ: Nói ngọng, không diễn đạt được, hoặc không hiểu người khác nói gì.
– Buồn nôn, nôn kèm đau đầu – đặc biệt khi không có nguyên nhân tiêu hóa.
– Mất thăng bằng, chóng mặt dữ dội, không giữ được tư thế.
– Thay đổi ý thức: Lú lẫn, lơ mơ, co giật hoặc hôn mê.
Lưu ý: Không đợi “xem có đỡ không” – mỗi phút trôi qua, hàng triệu tế bào não bị hủy hoại.
Cách xử trí đúng khi nghi ngờ xuất huyết não
– Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức. Đừng cố tự đưa đi bằng xe máy hay ô tô riêng – bệnh nhân cần được theo dõi và can thiệp y tế trên đường đến bệnh viện.
– Giữ bệnh nhân nằm nghiêng an toàn, đầu hơi nâng nhẹ, tránh chèn ép đường thở.
– Không cho ăn, uống, hay dùng bất kỳ loại thuốc nào – kể cả thuốc hạ áp hay giảm đau.
– Ghi lại thời điểm khởi phát triệu chứng – thông tin này cực kỳ quan trọng để bác sĩ quyết định phương án điều trị.
Tại bệnh viện, bệnh nhân sẽ được chụp CT scan não ngay để xác định vị trí và mức độ chảy máu, từ đó có hướng xử trí phù hợp: điều trị nội khoa, dẫn lưu máu tụ hoặc phẫu thuật.
Cách phòng ngừa xuất huyết não hiệu quả
Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh – đặc biệt với một tình trạng nguy hiểm như xuất huyết não:
– Kiểm soát huyết áp chặt chẽ: Đo huyết áp định kỳ, tuân thủ thuốc nếu được chẩn đoán tăng huyết áp.
– Khám sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm dị dạng mạch máu hoặc phình mạch (qua MRI/MRA nếu có yếu tố nguy cơ).
– Không hút thuốc, hạn chế rượu bia, tránh chất kích thích.
– Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục đều đặn (ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần).
– Ăn uống lành mạnh: Giảm muối, hạn chế mỡ động vật, tăng rau xanh, trái cây và thực phẩm giàu kali (chuối, khoai lang, rau lá xanh).
– Tránh gắng sức đột ngột hoặc căng thẳng kéo dài – những yếu tố có thể làm huyết áp tăng vọt.
Xuất huyết não là một cấp cứu thần kinh nguy hiểm, với tỷ lệ tử vong và tàn tật cao. Tuy nhiên, phát hiện sớm trong “giờ vàng” và can thiệp kịp thời có thể cứu sống bệnh nhân và giảm thiểu di chứng. Nếu bạn hoặc người thân có yếu tố nguy cơ (tăng huyết áp, hút thuốc, tiền sử gia đình), hãy chủ động tầm soát và điều chỉnh lối sống – vì phòng ngừa luôn là liều thuốc hiệu quả nhất.
