Rối loạn thần kinh là gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn,

Rối loạn thần kinh không phải là một bệnh cụ thể, mà là thuật ngữ dùng để chỉ những bất thường trong hoạt động của hệ thần kinh, bao gồm cả hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống) lẫn hệ thần kinh ngoại biên (các dây thần kinh đi khắp cơ thể). Những rối loạn này có thể ảnh hưởng đến cảm giác, vận động, tâm trạng, giấc ngủ, trí nhớ… và mức độ nghiêm trọng rất đa dạng — từ nhẹ như căng thẳng kéo dài đến nặng như động kinh, đột quỵ hay bệnh Parkinson.

Nguyên nhân phổ biến gây rối loạn thần kinh

Rối loạn thần kinh có thể xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm:

– Yếu tố tâm lý – stress kéo dài: Lo âu, trầm cảm, sang chấn tâm lý có thể làm rối loạn dẫn truyền thần kinh, gây mất ngủ, mệt mỏi, run tay, tim đập nhanh…

– Tổn thương thực thể: Chấn thương sọ não, thoái hóa thần kinh, u não, đột quỵ, viêm màng não…

– Bệnh lý nội khoa: Đái tháo đường (gây tổn thương thần kinh ngoại biên), suy giáp, thiếu vitamin B12…

– Lạm dụng chất kích thích: Rượu, caffeine, ma túy, hoặc dùng thuốc an thần kéo dài.

– Rối loạn chức năng tự chủ: Hệ thần kinh thực vật mất cân bằng, gây đổ mồ hôi bất thường, huyết áp dao động, chóng mặt…

Trong phòng khám, tôi thường gặp những bệnh nhân trẻ tuổi đến vì “rối loạn thần kinh thực vật” – thực chất là do làm việc quá sức, thiếu ngủ, hoặc lo âu mạn tính, chứ không phải tổn thương thực thể.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay

Không phải mọi biểu hiện “rối loạn” đều nguy hiểm, nhưng bạn cần lưu ý nếu có các dấu hiệu sau:

– Tê bì, yếu cơ lan rộng hoặc tiến triển nhanh.

– Mất thăng bằng, nói ngọng, nhìn mờ đột ngột (có thể là dấu hiệu đột quỵ).

– Co giật, mất ý thức dù chỉ một lần.

– Rối loạn tiểu tiện hoặc đại tiện kèm theo tê vùng yên ngựa (dấu hiệu chèn ép tủy sống).

– Triệu chứng kéo dài trên 2 tuần, không cải thiện dù nghỉ ngơi, thư giãn.

Những dấu hiệu này không nên xem nhẹ, vì chúng có thể phản ánh tổn thương thần kinh thực thể cần can thiệp y khoa sớm.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa hiệu quả

Nếu nguyên nhân là do stress hoặc lối sống, bạn hoàn toàn có thể cải thiện bằng các biện pháp không dùng thuốc:

– Thiết lập lại nhịp sinh học: Ngủ đủ 7–8 tiếng, tránh thức khuya, hạn chế dùng điện thoại trước khi ngủ.

– Tập luyện nhẹ nhàng: Yoga, đi bộ, thiền giúp cân bằng hệ thần kinh tự chủ và giảm cortisol (hormone stress).

– Chế độ ăn giàu dưỡng chất thần kinh: Tăng cường rau xanh, cá béo (omega-3), các loại hạt, và đảm bảo đủ vitamin nhóm B, magie, kẽm.

– Tránh lạm dụng thuốc an thần hoặc caffeine: Nhiều người tự ý dùng thuốc ngủ hoặc uống cà phê quá nhiều để “tỉnh táo”, vô tình làm rối loạn thêm hệ thần kinh.

– Tâm sự, chia sẻ hoặc tìm đến chuyên gia tâm lý: Sức khỏe tinh thần và thần kinh luôn song hành.

Nếu triệu chứng do bệnh lý thực thể (như đái tháo đường, thoái hóa), việc kiểm soát bệnh nền là then chốt.

Khi nào cần làm xét nghiệm hoặc chẩn đoán hình ảnh?

Thường được chỉ định điện não đồ (EEG), MRI não, điện cơ (EMG) hoặc xét nghiệm máu khi nghi ngờ có tổn thương cấu trúc hoặc bệnh thần kinh ngoại biên. Tuy nhiên, với các trường hợp rối loạn do tâm lý hoặc stress, các xét nghiệm này thường bình thường — và đó cũng là một phần của chẩn đoán loại trừ.

Rối loạn thần kinh có thể bắt nguồn từ cả nguyên nhân tâm lý lẫn thực thể, và không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Tuy nhiên, việc phân biệt được “rối loạn chức năng” với “bệnh lý thần kinh thực sự” là rất quan trọng. Nếu bạn đang có các triệu chứng dai dẳng, đừng tự chẩn đoán hay lo lắng quá mức — hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa thần kinh để được đánh giá toàn diện. Sớm nhận diện nguyên nhân, bạn sẽ sớm tìm lại được sự cân bằng cho cơ thể và tâm trí.