Liệt dây thần kinh số 7 có tự khỏi không?
Chào bạn,
Liệt dây thần kinh số 7 – hay còn gọi là liệt Bell – là tình trạng khá phổ biến, thường khởi phát đột ngột và khiến người bệnh lo lắng vì thay đổi rõ rệt trên khuôn mặt. Tin vui là hơn 80% trường hợp có thể hồi phục hoàn toàn, đặc biệt nếu được phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, không phải ai cũng tự khỏi – một số trường hợp nặng hoặc điều trị muộn có thể để lại di chứng co cứng, co giật cơ mặt hoặc mất cân xứng vĩnh viễn.
Nguyên nhân thường gặp của liệt dây thần kinh mặt
Liệt dây thần kinh mặt (dây thần kinh sọ số VII) xảy ra khi dây thần kinh này bị viêm, sưng hoặc tổn thương trong quá trình đi từ não ra cơ mặt. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
– Nhiễm virus, đặc biệt là virus herpes simplex (gây mụn rộp) hoặc virus varicella-zoster (gây thủy đậu – zona thần kinh).
– Cảm lạnh đột ngột hoặc tiếp xúc lâu với gió lạnh, khiến mạch máu co thắt, giảm lưu lượng máu nuôi dây thần kinh.
– Chấn thương vùng đầu – mặt, phẫu thuật tai – hàm – mặt, hoặc khối u chèn ép dây thần kinh.
– Rối loạn miễn dịch hoặc các bệnh lý nền như tiểu đường, tăng huyết áp làm tăng nguy cơ tổn thương thần kinh.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Không phải cứ méo miệng là liệt Bell. Một số triệu chứng sau đây có thể gợi ý tình trạng nghiêm trọng hơn, cần chẩn đoán phân biệt với đột quỵ hoặc u não:
– Liệt mặt kèm tê bì, yếu tay chân hoặc nói ngọng → nghi ngờ đột quỵ.
– Mất thính lực, chóng mặt, ù tai → có thể liên quan đến tổn thương ở góc cầu – tiểu não.
– Liệt cả hai bên mặt → hiếm gặp, có thể do hội chứng Guillain-Barré hoặc bệnh Lyme.
– Triệu chứng kéo dài trên 3 tuần mà không cải thiện → cần đánh giá chuyên sâu bằng điện cơ hoặc MRI.
Hướng dẫn chăm sóc và hỗ trợ phục hồi tại nhà
Điều trị y khoa (thường là corticosteroid và thuốc kháng virus) nên bắt đầu trong 72 giờ đầu. Song song đó, bạn có thể hỗ trợ phục hồi bằng các biện pháp sau:
– Bảo vệ mắt: Vì mí mắt không khép kín, giác mạc dễ bị khô và tổn thương. Hãy nhỏ nước mắt nhân tạo ban ngày, tra mỡ mắt ban đêm và đeo kính hoặc bịt mắt khi ngủ.
– Chườm ấm nhẹ nhàng vùng mặt 2–3 lần/ngày để giảm sưng, tăng tuần hoàn.
– Massage mặt nhẹ theo hướng từ trán xuống cằm, tránh ấn mạnh.
– Tập vận động cơ mặt trước gương: nhíu mày, nhắm mắt chặt, phồng má, mỉm cười đối xứng… Mỗi động tác giữ 5–10 giây, lặp 5–10 lần.
– Dinh dưỡng đầy đủ, ưu tiên thức ăn mềm, dễ nuốt, giàu vitamin B (B1, B6, B12) và kẽm để hỗ trợ tái tạo thần kinh.
Những điều cần tránh khi bị liệt dây thần kinh mặt
– Không tự ý dùng thuốc dân gian, chườm nóng quá mức hoặc đắp lá lên mặt – có thể gây bỏng, nhiễm trùng.
– Tránh gió lùa, tắm khuya hoặc ra ngoài khi trời lạnh – giữ ấm vùng đầu, cổ và mặt.
– Hạn chế rượu, cà phê, đồ cay nóng – chúng có thể làm tăng viêm hoặc kích thích thần kinh.
– Không bỏ qua theo dõi tiến triển: Nếu sau 2–3 tuần không thấy cải thiện, cần tái khám để đánh giá lại.
Liệt dây thần kinh mặt thường lành tính và có khả năng hồi phục cao, nhưng thời gian vàng để điều trị là trong 3 ngày đầu. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan, nghĩ “chỉ méo miệng vài hôm rồi khỏi”, nhưng lại để lại co cứng cơ vĩnh viễn do không tập luyện đúng cách. Vì vậy, hãy chủ động thăm khám sớm, tuân thủ điều trị và kiên trì chăm sóc – bạn hoàn toàn có thể lấy lại nụ cười cân xứng của mình.
