Đau thần kinh tọa là gì và có nguy hiểm không?
Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ triệu chứng rất rõ ràng. Đau thần kinh tọa là tình trạng đau dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa – dây thần kinh dài nhất và lớn nhất trong cơ thể, bắt đầu từ cột sống thắt lưng, chạy qua mông, mặt sau đùi và xuống tận bàn chân. Cơn đau thường xuất hiện do dây thần kinh này bị chèn ép hoặc kích thích, và không đơn thuần chỉ là “đau lưng thông thường”.
Nguyên nhân phổ biến gây đau thần kinh tọa
– Thoát vị đĩa đệm thắt lưng: Đây là nguyên nhân hàng đầu. Khi nhân nhầy trong đĩa đệm tràn ra ngoài, nó chèn trực tiếp lên rễ thần kinh tọa, gây đau lan tỏa.
– Hẹp ống sống thắt lưng: Khi ống sống bị thu hẹp do thoái hóa, dây thần kinh tọa bị ép, đặc biệt ở người trên 50 tuổi.
– Trượt đốt sống (spondylolisthesis): Một đốt sống trượt ra trước so với đốt dưới, tạo áp lực lên rễ thần kinh.
– Hội chứng cơ hình lê (piriformis syndrome): Cơ mông sâu co thắt bất thường, siết chặt lấy dây thần kinh tọa khi đi ngang qua.
– Chấn thương hoặc khối u vùng chậu/cột sống: Hiếm gặp hơn, nhưng cũng có thể gây chèn ép thần kinh.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
– Đau lan từ lưng xuống chân kèm tê bì, ngứa ran hoặc yếu cơ (ví dụ: chân bị “rũ”, khó nhấc gót hoặc ngón chân).
– Cơn đau tăng rõ rệt khi ho, hắt hơi hoặc rặn.
– Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện – đây là dấu hiệu cấp cứu (hội chứng đuôi ngựa), cần can thiệp phẫu thuật khẩn.
– Đau kéo dài trên 2 tuần, không thuyên giảm dù nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc giảm đau thông thường.
Hướng dẫn giảm đau và phòng ngừa tái phát
– Không nằm bất động quá lâu: Nghỉ ngơi 1–2 ngày khi đau cấp, nhưng nên bắt đầu vận động nhẹ (đi bộ ngắn, kéo giãn cột sống) sau đó để tránh cứng khớp và teo cơ.
– Chườm lạnh trong 48 giờ đầu (mỗi lần 15–20 phút) để giảm viêm, sau đó chuyển sang chườm ấm giúp giãn cơ và cải thiện tuần hoàn.
– Tập vật lý trị liệu chuyên biệt: Các bài tập như kéo giãn cơ hình lê, tăng cường cơ bụng – cơ mông giúp giảm áp lực lên dây thần kinh.
– Điều chỉnh tư thế sinh hoạt: Tránh ngồi xổm, bê vác nặng sai tư thế, hoặc ngồi làm việc quá 1 tiếng liên tục.
– Kiểm soát cân nặng: Thừa cân làm tăng gánh nặng lên cột sống thắt lưng – nơi xuất phát của dây thần kinh tọa.
Trong phòng khám, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân chủ quan với cơn đau “chỉ lan xuống chân một chút”, đến khi yếu cơ rõ rệt mới đi khám – lúc đó tổn thương thần kinh đã tiến triển. Đau thần kinh tọa không phải bệnh nguy hiểm nếu được phát hiện sớm, nhưng nếu bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo, có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn. Nếu bạn đang có triệu chứng như mô tả, hãy đến chuyên khoa cơ xương khớp hoặc thần kinh cột sống để được thăm khám và chụp MRI nếu cần – đây là cách duy nhất để xác định chính xác nguyên nhân và điều trị đúng hướng.
