Bị zona thần kinh nên kiêng ăn gì và chăm sóc da thế nào?

Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi đang trải qua cơn đau rát do zona thần kinh – một bệnh do virus varicella-zoster (cùng loại gây thủy đậu) tái hoạt động khi hệ miễn dịch suy giảm. May mắn là, với chế độ ăn uống hợp lý và chăm sóc da đúng cách, bạn hoàn toàn có thể rút ngắn thời gian hồi phục và giảm nguy cơ biến chứng. Dưới đây là những lưu ý quan trọng tôi thường dặn bệnh nhân trong phòng khám.

Những thực phẩm nên hạn chế khi bị zona thần kinh

Khi hệ miễn dịch đang “chiến đấu” với virus, bạn cần tránh những thực phẩm có thể làm suy yếu thêm hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể hoặc kích thích viêm:

– Đồ ngọt và tinh bột tinh chế: Bánh ngọt, kẹo, nước ngọt có gas, bánh mì trắng, gạo trắng… làm tăng đường huyết nhanh, tạo môi trường thuận lợi cho virus phát triển và làm chậm quá trình tái tạo da.
– Thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ: Tương ớt, đồ chiên rán, thức ăn nhanh… có thể làm tăng cảm giác nóng rát tại vùng da tổn thương và thúc đẩy phản ứng viêm.
– Rượu, bia, cà phê và đồ uống chứa caffeine: Những chất này ức chế miễn dịch, làm giảm khả năng chống virus và cản trở giấc ngủ – yếu tố then chốt giúp cơ thể phục hồi.
– Thực phẩm giàu arginine: Sô cô la, đậu phộng, hạt bí… chứa nhiều arginine – một axit amin mà virus zona “ưa thích” để nhân lên.
– Gelatin và các món chứa nhiều gelatin: Như thịt đông, chả giò, bò viên… dù không trực tiếp gây hại, nhưng trong dân gian thường được khuyến cáo tránh vì có thể làm chậm lành vết thương ở một số người nhạy cảm.
– Thực phẩm dễ gây sẹo hoặc dị ứng: Thịt gà, trứng, rau muống, hải sản… không phải ai cũng cần kiêng, nhưng nếu bạn có cơ địa dễ để lại sẹo lồi hoặc dị ứng, nên tạm tránh trong giai đoạn mụn nước đang vỡ và lên da non.
– Đồ khó tiêu như xôi nếp: Khi cơ thể đang mệt mỏi, hệ tiêu hóa hoạt động kém hơn. Ăn đồ nếp dễ gây đầy bụng, ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng và làm bạn cảm thấy uể oải hơn.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Zona thường lành trong 2–4 tuần, nhưng bạn nên đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện:

– Đau dữ dội, lan rộng hoặc không giảm sau 7–10 ngày.
– Mụn nước xuất hiện gần mắt, tai hoặc vùng sinh dục.
– Sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi kéo dài.
– Vùng da tổn thương sưng đỏ, chảy mủ – dấu hiệu nhiễm trùng thứ phát.
– Tê bì, yếu cơ ở vùng bị zona – có thể là biến chứng thần kinh.

Chăm sóc da và sinh hoạt đúng cách khi bị zona

Nhiều người nghĩ “kiêng gió, kiêng nước” là bắt buộc, nhưng thực tế, điều này có thể khiến da bẩn, ẩm ướt và dễ nhiễm trùng hơn. Thay vào đó, bạn nên:

– Tuyệt đối không gãi hoặc chà xát vùng da bị zona: Việc làm vỡ mụn nước sẽ làm virus lây lan sang vùng da lành và tăng nguy cơ bội nhiễm.
– Giữ da sạch sẽ: Tắm nhẹ nhàng bằng nước ấm, có thể dùng nước muối sinh lý (0,9%) hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ theo chỉ định để làm sạch vùng tổn thương. Lau khô nhẹ nhàng bằng khăn riêng.
– Mặc quần áo rộng, mềm, thấm hút tốt: Tránh ma sát và giữ vùng da thoáng khí.
– Không dùng chung đồ cá nhân: Khăn mặt, khăn tắm, chăn gối… cần được giặt riêng và phơi khô dưới nắng.
– Hạn chế tiếp xúc với người chưa từng bị thủy đậu: Đặc biệt là trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai và người suy giảm miễn dịch – vì họ có thể mắc thủy đậu nếu tiếp xúc với dịch từ mụn zona.
– Vận động nhẹ nhàng: Tránh nằm ì một chỗ. Đi bộ chậm, hít thở sâu giúp lưu thông máu và tăng cường miễn dịch.

Lời khuyên từ bác sĩ

Zona thần kinh tuy không lây qua đường hô hấp, nhưng dịch từ mụn nước lại chứa virus rất dễ lây cho người chưa từng mắc thủy đậu. Quan trọng hơn, việc ăn uống và chăm sóc da đúng cách không chỉ giúp bạn mau lành mà còn giảm nguy cơ đau dây thần kinh sau zona – một biến chứng dai dẳng có thể kéo dài hàng tháng. Hãy ưu tiên thực phẩm giàu lysine (như cá, sữa, đậu hũ), vitamin C, kẽm và ngủ đủ giấc. Nếu bạn trên 50 tuổi hoặc có bệnh nền, đừng ngần ngại dùng thuốc kháng virus sớm – hiệu quả nhất trong 72 giờ đầu.