Bệnh não mô cầu tăng 6 lần – người khỏe mạnh có thể tử vong trong 24 giờ?

Chào bạn,
Đúng như bạn lo lắng, bệnh não mô cầu là một trong những bệnh nhiễm khuẩn cấp tính nguy hiểm nhất hiện nay. Người hoàn toàn khỏe mạnh có thể tử vong chỉ trong vòng 24 giờ nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tại Việt Nam, số ca mắc trong năm 2025 đã tăng gấp 6 lần so với cùng kỳ năm trước – một tín hiệu cảnh báo rõ ràng về nguy cơ bùng phát trở lại trong cộng đồng.

Nguyên nhân và đặc điểm nguy hiểm của bệnh não mô cầu

Bệnh do vi khuẩn Neisseria meningitidis (não mô cầu) gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp khi tiếp xúc gần với người mang vi khuẩn – kể cả khi họ không có triệu chứng.

Một số đặc điểm khiến bệnh này đặc biệt nguy hiểm:

– Diễn tiến cực nhanh: Từ triệu chứng giống cảm cúm đến hôn mê, tử vong có thể chỉ trong vòng 12–24 giờ.
– Khó nhận biết sớm: Giai đoạn đầu gần như không phân biệt được với cảm lạnh thông thường.
– Tỷ lệ tử vong cao: Dù được điều trị tích cực, vẫn có 10–20% bệnh nhân tử vong; nếu không điều trị, con số này lên tới 50%.
– Di chứng nặng nề: Người sống sót có thể đối mặt với hoại tử chi, điếc, rối loạn thần kinh, suy giảm trí nhớ…

Dấu hiệu cảnh báo cần đi viện ngay

Bạn đừng chủ quan nếu thấy các triệu chứng sau, đặc biệt khi chúng xuất hiện nhanh và tiến triển dồn dập:

– Sốt cao đột ngột kèm đau đầu dữ dội
– Cứng gáy, buồn nôn, nôn vọt
– Nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng)
– Ban xuất huyết: những chấm đỏ hoặc tím không biến mất khi ấn kính (dấu hiệu “glass test” dương tính)
– Lú lẫn, co giật, hôn mê

Lưu ý: Ở trẻ nhỏ, triệu chứng có thể không điển hình – chỉ là quấy khóc, bỏ bú, li bì, thóp phồng.

Ai có nguy cơ cao? Vì sao thanh thiếu niên dễ mắc?

Mặc dù não mô cầu có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thanh thiếu niên và người trẻ trưởng thành là nhóm có tỷ lệ mắc cao nhất. Lý do:

– Sống, học tập, sinh hoạt tập trung (ký túc xá, trường học, doanh trại…)
– Thường xuyên tiếp xúc gần, dùng chung vật dụng cá nhân
– Hệ miễn dịch chưa từng tiếp xúc với vi khuẩn nên dễ bị tấn công mạnh

Ngoài ra, khoảng 10–20% dân số là người lành mang vi khuẩn – không có triệu chứng nhưng vẫn có thể lây cho người khác.

Phòng bệnh như thế nào? Vắc xin có hiệu quả không?

Hiện nay, tiêm vắc xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Trên thế giới, nhiều quốc gia đã đưa vắc xin não mô cầu vào chương trình tiêm chủng thường xuyên cho trẻ từ 11–12 tuổi hoặc trước khi vào đại học.

Tại Việt Nam, vắc xin phòng não mô cầu đã có và được khuyến cáo cho:

– Trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên
– Thanh thiếu niên, sinh viên sống tập trung
– Người đi du lịch hoặc làm việc tại vùng có dịch

Ngoài tiêm chủng, bạn nên:

– Giữ vệ sinh cá nhân: rửa tay thường xuyên, không dùng chung ly, chén, khẩu trang
– Tránh tiếp xúc gần với người có biểu hiện sốt, ho kéo dài
– Đeo khẩu trang nơi đông người, đặc biệt trong mùa dịch

Trong phòng khám, tôi từng chứng kiến nhiều ca bệnh tưởng chừng “chỉ là cảm cúm” nhưng chỉ sau vài giờ đã rơi vào hôn mê sâu. Não mô cầu không chờ đợi – nó tấn công nhanh và tàn khốc.

Việc số ca bệnh tăng 6 lần trong năm nay là hồi chuông cảnh tỉnh. Đừng đợi đến khi có dịch mới phòng bệnh. Tiêm vắc xin sớm, nhận biết triệu chứng sớm và đến viện ngay khi nghi ngờ – đó là cách duy nhất để bảo vệ bản thân và người thân trước căn bệnh “giết người trong 24 giờ” này.