Vaccine RSV cho trẻ sơ sinh có tiêm trực tiếp được không?

Con tôi mới sinh được vài tuần, gần đây nghe nhiều tin về virus RSV bùng phát khiến trẻ nhỏ nhập viện. Tôi rất lo lắng và tự hỏi: Liệu có vaccine RSV cho trẻ sơ sinh để tiêm trực tiếp hay không? Hay phải chờ đến khi bé lớn hơn? Nhìn những hình ảnh trẻ khó thở, thở khò khè vì RSV trên mạng, tôi thực sự hoang mang và muốn tìm hiểu cách bảo vệ con ngay từ những ngày đầu đời.

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn, tôi hiểu rõ nỗi lo của một người làm cha mẹ trong mùa RSV – đặc biệt khi con còn quá nhỏ để tự chống chọi với virus này. Thực tế, hiện không có vaccine RSV tiêm trực tiếp cho tất cả trẻ sơ sinh, nhưng có hai chiến lược dự phòng hiệu quả đã được chứng minh lâm sàng và áp dụng rộng rãi: tiêm vaccine RSV cho mẹ bầu trong tam cá nguyệt cuối, hoặc sử dụng kháng thể đơn dòng cho trẻ sơ sinh có nguy cơ cao. Cả hai phương pháp này đều nhằm mục đích bảo vệ trẻ khỏi RSV trong 6 tháng đầu đời – giai đoạn dễ tổn thương nhất.

Nguyên nhân vì sao không tiêm vaccine RSV trực tiếp cho mọi trẻ sơ sinh?

Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh chưa trưởng thành đầy đủ, nên việc đáp ứng với vaccine RSV truyền thống (dạng kích thích cơ thể tạo kháng thể chủ động) thường kém hiệu quả hoặc không an toàn. Thay vào đó, y học hiện đại tập trung vào miễn dịch thụ động – nghĩa là cung cấp sẵn kháng thể bảo vệ từ bên ngoài. Hai cách chính gồm:

– Tiêm vaccine RSV cho mẹ bầu (thường từ tuần 32–36 thai kỳ): Vaccine này giúp mẹ tạo kháng thể chống RSV, sau đó truyền qua nhau thai sang thai nhi, bảo vệ trẻ khỏi RSV ngay sau sinh và kéo dài khoảng 6 tháng.
– Sử dụng kháng thể đơn dòng (monoclonal antibody) như Beyfortus (nirsevimab): Đây không phải là vaccine, mà là sản phẩm miễn dịch thụ động tiêm trực tiếp cho trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ có nguy cơ cao mắc RSV nặng, ví dụ như trẻ sinh non, tim bẩm sinh, hoặc loạn sản phế quản-phổi.

Dấu hiệu cảnh báo cần tư vấn bác sĩ về dự phòng RSV

Bạn nên trao đổi với bác sĩ sản khoa hoặc nhi khoa nếu thuộc các trường hợp sau:

– Bạn đang mang thai ở tuần 32–36 và muốn tiêm vaccine RSV cho mẹ để bảo vệ trẻ sơ sinh.
– Con bạn sinh non dưới 35 tuần, có bệnh lý nền về tim hoặc phổi, hoặc sống trong môi trường có nguy cơ phơi nhiễm RSV cao (đông người, có anh/chị đi nhà trẻ).
– Bạn chưa rõ liệu con đã được bảo vệ khỏi RSV qua kháng thể mẹ hay chưa, đặc biệt nếu sinh sớm hoặc mẹ không tiêm vaccine RSV khi mang thai.

Lưu ý: Không phải trẻ sơ sinh nào cũng cần tiêm kháng thể đơn dòng – chỉ những bé thuộc nhóm nguy cơ cao mắc RSV nặng mới được chỉ định.

Hướng dẫn bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi RSV một cách an toàn và hiệu quả

Để giảm nguy cơ nhiễm RSV cho trẻ sơ sinh, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:

– Ưu tiên tiêm vaccine RSV cho mẹ trong thai kỳ nếu đủ điều kiện – đây là cách bảo vệ trẻ sơ sinh toàn diện nhất trong 6 tháng đầu.
– Nếu mẹ không tiêm vaccine hoặc trẻ thuộc nhóm nguy cơ cao mắc RSV nặng, hãy hỏi bác sĩ về kháng thể đơn dòng như Beyfortus.
– Duy trì vệ sinh tay, tránh cho trẻ tiếp xúc với người ho, sổ mũi, đặc biệt trong mùa cao điểm RSV (thường từ cuối thu đến đầu xuân).
– Không tự ý dùng thuốc hoặc “thuốc tăng đề kháng” cho trẻ sơ sinh – điều này không có bằng chứng khoa học và có thể gây hại.

Trong phòng khám, tôi thường gặp nhiều phụ huynh lo lắng rằng con mình “chưa tiêm vaccine RSV nên dễ bệnh”. Tuy nhiên, điều quan trọng không phải là trẻ sơ sinh có tiêm vaccine RSV hay không, mà là trẻ đã được bảo vệ khỏi RSV bằng cách nào. Hiện nay, tiêm vaccine RSV cho mẹ bầu và sử dụng kháng thể đơn dòng là hai trụ cột dự phòng đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bộ Y tế khuyến cáo. Hãy trao đổi sớm với bác sĩ để chọn phương án phù hợp nhất với tình trạng của bạn và bé – bởi phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt với virus RSV ở trẻ nhỏ.