Trẻ sốt nên dùng thuốc hạ sốt nào an toàn và hiệu quả?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo của một phụ huynh khi thấy con sốt — đặc biệt là vào ban đêm, khi mọi thứ dường như căng thẳng hơn. Việc chọn đúng thuốc hạ sốt trẻ em không chỉ giúp giảm thân nhiệt nhanh mà còn đảm bảo an toàn cho cơ thể non nớt của bé. Hiện nay, paracetamol (acetaminophen) là lựa chọn đầu tay và được khuyến cáo rộng rãi cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên, nếu dùng đúng liều và đúng cách.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn để bạn yên tâm hơn khi xử trí sốt cho con tại nhà.
Nguyên nhân trẻ cần dùng thuốc hạ sốt
Sốt ở trẻ thường là phản ứng tự nhiên của cơ thể trước nhiễm trùng — do virus (như cảm cúm, tay chân miệng) hoặc vi khuẩn (viêm họng, viêm tai giữa…). Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng cần dùng thuốc ngay. Mục tiêu của thuốc hạ sốt không phải “đánh bay” cơn sốt bằng mọi giá, mà là:
– Giảm khó chịu, mệt mỏi, quấy khóc ở trẻ.
– Hỗ trợ trẻ ăn, ngủ tốt hơn để phục hồi sức khỏe.
– Tránh biến chứng do sốt quá cao (>39–40°C), đặc biệt ở trẻ có tiền sử co giật do sốt.
Các loại thuốc hạ sốt trẻ em an toàn theo độ tuổi
Hiện nay, chỉ có hai hoạt chất được khuyến cáo dùng cho trẻ em — nhưng không phải loại nào cũng phù hợp với mọi lứa tuổi:
– Paracetamol: An toàn cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên, có dạng siro, viên đặt hậu môn, gói cốm. Liều chuẩn: 10–15 mg/kg/lần, cách nhau ít nhất 4–6 giờ, không quá 5 lần/ngày. Đây là lựa chọn ưu tiên hàng đầu vì ít tác dụng phụ nếu dùng đúng.
– Ibuprofen: Dùng được cho trẻ trên 6 tháng tuổi, có tác dụng chống viêm mạnh hơn. Tuy nhiên, cần thận trọng nếu trẻ đang mất nước, nôn nhiều, hoặc có vấn đề về dạ dày/thận. Liều: 5–10 mg/kg/lần, cách nhau 6–8 giờ.
⚠️ Tuyệt đối không dùng aspirin cho trẻ dưới 18 tuổi — nguy cơ hội chứng Reye (suy gan – não cấp tính) rất nguy hiểm.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay
Dù đã dùng thuốc hạ sốt, bạn nên đưa con đến cơ sở y tế nếu xuất hiện:
– Sốt trên 39°C kéo dài > 48 giờ hoặc tái phát sau khi đã hết sốt.
– Trẻ li bì, khó đánh thức, bỏ bú/bỏ ăn, nôn liên tục.
– Co giật, phát ban không biến mất khi ấn, cổ cứng, thở nhanh.
– Trẻ dưới 3 tháng tuổi bị sốt ≥ 38°C — đây là tình huống khẩn cấp.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều trường hợp cha mẹ chủ quan vì “chỉ là sốt”, nhưng hóa ra lại là viêm màng não hoặc nhiễm trùng huyết — những bệnh diễn tiến âm thầm nhưng nguy hiểm.
Hướng dẫn dùng thuốc hạ sốt đúng cách và phòng ngừa rủi ro
– Đo nhiệt độ chính xác: Dùng nhiệt kế điện tử (hậu môn hoặc nách) thay vì ước lượng bằng tay.
– Tính liều theo cân nặng, không theo tuổi — sai liều là nguyên nhân phổ biến gây ngộ độc paracetamol.
– Không phối hợp paracetamol + ibuprofen thường xuyên — chỉ cân nhắc khi bác sĩ hướng dẫn.
– Kết hợp hạ sốt vật lý: Cởi bớt quần áo, lau người bằng nước ấm (không dùng nước lạnh hay cồn).
– Bù đủ nước: Sốt làm trẻ mất nước nhanh — cho bú mẹ, uống oresol hoặc nước trái cây loãng.
Sốt là “triệu chứng”, không phải “bệnh”. Thuốc hạ sốt trẻ em như paracetamol là công cụ hỗ trợ, không điều trị nguyên nhân. Quan trọng hơn cả là quan sát tổng trạng của bé: nếu trẻ vẫn chơi, bú, phản ứng tốt — bạn có thể theo dõi tại nhà. Nhưng nếu trẻ mệt lả, khác thường, đừng chần chừ — hãy đi khám sớm. An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu khi chăm sóc trẻ nhỏ.
