Trẻ bị tay chân miệng phải làm sao?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của bạn khi thấy con xuất hiện các dấu hiệu bất thường như sốt, lở miệng hay nốt phỏng ở tay chân. Tay chân miệng là bệnh do virus gây ra, phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi, và đa số trường hợp diễn tiến nhẹ, tự khỏi trong 7–10 ngày. Tuy nhiên, một số ca có thể tiến triển nặng nếu không theo dõi sát. Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo và cách chăm sóc trẻ tại nhà an toàn.
Nguyên nhân và đặc điểm của bệnh tay chân miệng ở trẻ
Tay chân miệng chủ yếu do virus đường ruột gây ra, phổ biến nhất là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Trong đó, EV71 có nguy cơ cao gây biến chứng thần kinh hoặc tim mạch nếu không phát hiện sớm.
Bệnh lây lan rất nhanh qua: – Tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi, họng, nước bọt hoặc dịch từ các bóng nước của trẻ bệnh.
– Dùng chung đồ dùng cá nhân như khăn mặt, chén, muỗng.
– Tiếp xúc với bề mặt hoặc vật dụng nhiễm virus (đồ chơi, tay nắm cửa…).
Điều quan trọng cần nhớ: trẻ có thể lây bệnh ngay cả khi chưa nổi bóng nước, và vẫn còn khả năng lây trong vài tuần sau khi triệu chứng đã hết.
Dấu hiệu nhận biết và khi nào cần đưa trẻ đi khám ngay?
Giai đoạn đầu, trẻ thường có: – Sốt nhẹ (38–39°C), mệt mỏi, biếng ăn.
– Sau 1–2 ngày, xuất hiện nốt hồng ban hoặc bóng nước ở lòng bàn tay, bàn chân, mông, gối – và loét miệng gây đau, khiến trẻ bỏ bú, bỏ ăn.
Bạn cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay nếu thấy bất kỳ dấu hiệu sau: – Sốt cao liên tục trên 39°C, không hạ sau dùng thuốc.
– Giật mình, chới với, run chi, vã mồ hôi, thở nhanh (>40 lần/phút).
– Nôn ói nhiều, không uống được, lừ đừ hoặc kích thích quá mức.
– Mạch nhanh, da nổi vằn, tay chân lạnh – đây có thể là dấu hiệu suy tuần hoàn.
Những biểu hiện này cho thấy bệnh đang tiến triển nặng, cần can thiệp y khoa khẩn cấp.
Chăm sóc trẻ bị tay chân miệng tại nhà như thế nào?
Nếu trẻ chỉ ở thể nhẹ (sốt nhẹ, ít bóng nước, vẫn chơi và uống được), bạn có thể chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn sau:
– Giảm đau và hạ sốt: Dùng paracetamol theo liều lượng theo cân nặng (không dùng ibuprofen hay aspirin vì có thể làm tổn thương niêm mạc).
– Chế độ ăn uống: Cho trẻ ăn thức mềm, mát, dễ nuốt như cháo loãng, sữa, sinh tố. Tránh đồ chua, cay, nóng.
– Vệ sinh răng miệng: Súc miệng bằng nước muối loãng (nếu trẻ lớn) hoặc lau nhẹ miệng bằng gạc sạch.
– Giữ da sạch: Tắm rửa nhẹ nhàng bằng nước ấm, tránh làm vỡ bóng nước. Không bôi xanh methylen hay thuốc kháng sinh lên da nếu không có chỉ định.
– Cách ly và phòng lây: Không cho trẻ đến trường/nhà trẻ ít nhất 10 ngày; rửa tay thường xuyên cho cả người chăm sóc và trẻ.
Phòng ngừa tái nhiễm và lây lan trong gia đình
Mặc dù đã từng mắc tay chân miệng, trẻ vẫn có thể tái nhiễm do virus có nhiều chủng khác nhau. Để giảm nguy cơ:
– Rửa tay kỹ bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi thay tã hoặc tiếp xúc với dịch tiết.
– Khử trùng đồ chơi, bề mặt sinh hoạt bằng dung dịch cloramin B hoặc nước tẩy pha loãng.
– Không dùng chung khăn, chén, muỗng giữa các trẻ.
– Người lớn cũng có thể mang virus mà không có triệu chứng – nên giữ vệ sinh nghiêm ngặt khi chăm sóc.
Tôi thấy đa số phụ huynh hoảng loạn khi thấy con nổi bóng nước, nhưng thực tế tay chân miệng nhẹ hoàn toàn có thể điều trị tại nhà nếu theo dõi đúng. Tuy nhiên, biến chứng có thể xảy ra nhanh trong 24–48 giờ, nên đừng chủ quan nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về thần kinh hay hô hấp. Hãy luôn giữ liên lạc với bác sĩ và sẵn sàng đưa trẻ đi viện nếu cần – vì phòng ngừa biến chứng quan trọng hơn điều trị muộn.
