Thủy đậu lây qua đường nào?
Chào bạn,
Thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm rất dễ lây, chủ yếu qua đường hô hấp (khi hít phải các giọt bắn từ người bệnh ho, hắt hơi) và tiếp xúc trực tiếp với dịch từ các mụn nước của người nhiễm bệnh. Virus gây thủy đậu (Varicella-zoster virus – VZV) có khả năng lây lan mạnh ngay từ 1–2 ngày trước khi phát ban cho đến khi tất cả các nốt mụn đã đóng vảy.
Dưới đây là những thông tin chi tiết giúp bạn hiểu rõ hơn về con đường lây truyền cũng như cách bảo vệ bản thân và gia đình:
Nguyên nhân và con đường lây truyền thủy đậu
– Lây qua đường hô hấp: Khi người bệnh nói chuyện, ho hoặc hắt hơi, virus trong nước bọt hoặc dịch tiết mũi họng sẽ khuếch tán vào không khí dưới dạng giọt nhỏ. Người xung quanh hít phải có thể nhiễm bệnh.
– Tiếp xúc trực tiếp với mụn nước: Dịch trong các nốt phỏng chứa rất nhiều virus. Việc chạm tay vào mụn nước rồi đưa lên mắt, mũi, miệng có thể khiến bạn mắc bệnh.
– Tiếp xúc gián tiếp qua vật dụng: Dùng chung khăn mặt, chăn ga, đồ chơi… với người bệnh cũng tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm, dù thấp hơn so với hai con đường trên.
– Lây từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa tiêm vắc xin có thể truyền virus cho thai nhi, đặc biệt nếu mắc bệnh trong 5 ngày trước sinh hoặc 2 ngày sau sinh.
Dấu hiệu cảnh báo bạn hoặc con bạn có thể đã nhiễm thủy đậu
– Sốt nhẹ, mệt mỏi, chán ăn xuất hiện 1–2 ngày trước khi nổi ban.
– Nổi các nốt đỏ nhỏ, nhanh chóng tiến triển thành mụn nước, thường bắt đầu ở mặt, ngực, lưng rồi lan ra toàn thân.
– Mụn nước vỡ ra, đóng vảy trong vòng 5–7 ngày.
– Trẻ nhỏ có thể quấy khóc, bỏ bú; người lớn thường sốt cao và mệt hơn trẻ em.
Nếu bạn thấy các triệu chứng này sau khi tiếp xúc với người bệnh (thời gian ủ bệnh trung bình 10–21 ngày), hãy cách ly và theo dõi sát.
Cách giảm nguy cơ lây lan và phòng ngừa hiệu quả
– Tiêm vắc xin thủy đậu: Đây là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Lịch tiêm gồm 2 mũi – mũi đầu lúc 12–15 tháng tuổi, mũi nhắc lại lúc 4–6 tuổi. Người lớn chưa từng mắc cũng nên tiêm.
– Cách ly người bệnh: Tránh đến trường, nơi đông người cho đến khi tất cả mụn nước đã khô và đóng vảy (thường sau 7–10 ngày).
– Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, không gãi mụn nước để tránh bội nhiễm và lây lan.
– Đeo khẩu trang và che miệng khi ho/hắt hơi: Giúp hạn chế phát tán virus qua không khí.
– Không dùng chung vật dụng cá nhân: Khăn mặt, quần áo, chén đũa… cần được giặt sạch và phơi khô dưới ánh nắng.
Khi nào cần đi khám ngay?
– Sốt cao liên tục > 39°C không hạ sau dùng thuốc.
– Mụn nước sưng to, mưng mủ, đau nhức – dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn.
– Trẻ lơ mơ, nôn ói nhiều, co giật – có thể biến chứng viêm não.
– Khó thở, ho nhiều – cảnh giác biến chứng viêm phổi (đặc biệt ở người lớn).
Thủy đậu tuy thường lành tính ở trẻ em, nhưng lại có thể gây biến chứng nặng ở người lớn, phụ nữ mang thai và người suy giảm miễn dịch. Việc hiểu rõ con đường lây truyền giúp bạn chủ động phòng tránh hiệu quả. Nếu trong nhà có người mắc bệnh, hãy thực hiện nghiêm ngặt các biện pháp cách ly và vệ sinh – và đừng quên tiêm vắc xin đầy đủ để bảo vệ cả cộng đồng.
