Chảy nước mắt sống là bệnh gì và có nguy hiểm không?

Chào bạn,

Hiện tượng chảy nước mắt sống – tức là nước mắt tự động tiết ra dù bạn không buồn, không khóc – khá phổ biến và thường không nguy hiểm, nhưng đôi khi lại là biểu hiện của một số vấn đề về mắt hoặc hệ thống lệ đạo. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân chỉ đơn giản là do kích ứng nhẹ, nhưng cũng có thể liên quan đến tắc lệ quản, viêm kết mạc mạn tính hoặc rối loạn chức năng tuyến lệ.

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, khi nào cần lo lắng, và cách xử trí phù hợp.

Nguyên nhân phổ biến gây chảy nước mắt sống

– Kích ứng từ môi trường: Gió, khói, bụi, ánh sáng mạnh hoặc không khí khô có thể khiến mắt phản ứng bằng cách tăng tiết nước mắt để bảo vệ bề mặt giác mạc.
– Tắc lệ quản (ống dẫn nước mắt): Đây là nguyên nhân thường gặp ở người lớn tuổi. Khi ống lệ mũi bị tắc, nước mắt không thoát xuống mũi được nên tràn ra ngoài.
– Viêm kết mạc mạn tính hoặc khô mắt: Nghe có vẻ nghịch lý, nhưng mắt khô thực sự có thể khiến tuyến lệ phản xạ tiết nước mắt quá mức để bù đắp độ ẩm thiếu hụt.
– Lệ đạo bất thường bẩm sinh: Ở trẻ sơ sinh, hiện tượng này thường do ống lệ mũi chưa thông hoàn toàn – tuy nhiên, đa số tự cải thiện trong vài tháng đầu đời.
– Rối loạn thần kinh hoặc co thắt cơ vòng mi: Hiếm hơn, nhưng một số rối loạn thần kinh có thể ảnh hưởng đến điều hòa bài tiết nước mắt.

Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám chuyên khoa mắt

– Nước mắt chảy liên tục, kéo dài trên 1–2 tuần mà không rõ nguyên nhân.
– Kèm theo đỏ mắt, ngứa, cộm, cảm giác có dị vật hoặc ghèn vàng/xanh – gợi ý nhiễm trùng.
– Mắt nhìn mờ, nhạy cảm với ánh sáng hoặc đau nhức vùng góc trong mắt.
– Sưng nề vùng gốc mũi gần khóe mắt trong – có thể là dấu hiệu viêm túi lệ.
– Ở trẻ nhỏ: chảy nước mắt kèm ghèn tái đi tái lại, đặc biệt nếu đã qua 6–12 tháng tuổi mà chưa tự hết.

Cách giảm triệu chứng và phòng ngừa tại nhà

– Tránh các yếu tố kích thích: Đeo kính râm khi ra ngoài, hạn chế tiếp xúc với khói bụi, máy lạnh quá mạnh.
– Chườm ấm nhẹ vùng mắt (đặc biệt góc trong) mỗi ngày 2–3 lần, mỗi lần 5–10 phút – giúp thông thoáng lệ quản và giảm viêm.
– Massage lệ đạo (ở trẻ sơ sinh hoặc người nghi tắc nhẹ): Dùng ngón tay sạch massage nhẹ từ khóe mắt trong xuống dọc sống mũi vài lần/ngày.
– Dùng nước muối sinh lý rửa mắt nếu có cảm giác cộm hoặc tiếp xúc với bụi bẩn.
– Không tự ý nhỏ thuốc nhỏ mắt có chứa chất co mạch hoặc kháng sinh nếu chưa có chỉ định – có thể làm tình trạng nặng hơn.

Khi nào cần can thiệp y tế?

Nếu sau 1–2 tuần chăm sóc tại nhà mà triệu chứng không cải thiện, hoặc bạn thấy xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng, sưng đau, hãy đến gặp bác sĩ nhãn khoa. Bác sĩ có thể thực hiện test thông lệ đạo, nội soi lệ mũi hoặc chụp X-quang/CT nếu nghi ngờ tắc lệ sâu. Trong một số trường hợp, thủ thuật thông lệ quản hoặc phẫu thuật tạo hình lệ đạo là cần thiết.

Chảy nước mắt sống thường lành tính, nhưng không nên chủ quan nếu kéo dài hoặc đi kèm triệu chứng khác. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân nghĩ “chỉ là nước mắt”, nhưng hóa ra bị tắc lệ quản mạn tính hoặc viêm túi lệ tiềm ẩn – nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến áp-xe. Vì vậy, nếu triệu chứng dai dẳng, bạn nên đi khám để loại trừ nguyên nhân bệnh lý và được hướng dẫn xử trí đúng cách.