Ho gà ở người lớn có nguy hiểm không và điều trị thế nào?
Chào bạn,
Ho gà ở người lớn tuy ít điển hình hơn ở trẻ nhỏ nhưng hoàn toàn có thể xảy ra – và đôi khi còn nguy hiểm hơn do dễ bị chẩn đoán nhầm. Đây là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn Bordetella pertussis, lây lan mạnh qua giọt bắn khi ho, hắt hơi. Đặc biệt, người lớn có thể vô tình lây bệnh cho trẻ sơ sinh – nhóm đối tượng dễ biến chứng nặng nhất.
Nguyên nhân và diễn biến bệnh ho gà ở người lớn
Ho gà do vi khuẩn Bordetella pertussis xâm nhập vào niêm mạc đường thở, gây viêm và kích thích phản xạ ho dữ dội. Ở người lớn, bệnh thường trải qua ba giai đoạn, nhưng triệu chứng có thể mờ nhạt hoặc không rõ rệt:
– Giai đoạn khởi phát (1–2 tuần): Giống cảm lạnh thông thường – sổ mũi, hắt hơi, sốt nhẹ, ho khan. Nhiều người chủ quan vì nghĩ chỉ là cảm cúm.
– Giai đoạn toàn phát (2–10 tuần hoặc hơn): Cơn ho trở nên kịch phát – ho liên tục, dồn dập, khiến bạn khó thở. Sau cơn ho, có thể nghe tiếng “rít” khi hít vào (gọi là tiếng “gà gáy”), nhưng ở người lớn, âm thanh này thường không xuất hiện. Thay vào đó, bạn chỉ thấy ho dai dẳng, ho đến mức nôn, vã mồ hôi, thậm chí tiểu không kiểm soát.
– Giai đoạn hồi phục: Cơn ho thưa dần, nhưng có thể kéo dài hàng tháng, đặc biệt nếu không được điều trị đúng cách.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
Ho gà ở người lớn dễ bị bỏ sót, nhưng nếu bạn có các biểu hiện sau, hãy đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt:
– Ho kéo dài hơn 2 tuần, không đáp ứng với thuốc ho thông thường.
– Cơn ho dữ dội gây nôn, ngất, tiểu són hoặc khó thở.
– Ho kèm theo tím tái, mệt lả, hoặc sốt cao.
– Bạn tiếp xúc gần với trẻ sơ sinh hoặc người có hệ miễn dịch yếu – vì bạn có thể là nguồn lây mà không biết.
Điều trị ho gà ở người lớn: Không thể tự ý dùng thuốc
Ho gà là bệnh do vi khuẩn, nên kháng sinh là nền tảng điều trị, đặc biệt nếu được dùng sớm trong 1–2 tuần đầu:
– Kháng sinh nhóm macrolide như Azithromycin, Clarithromycin hoặc Erythromycin là lựa chọn đầu tay.
– Nếu bạn bị dị ứng với macrolide, bác sĩ có thể cân nhắc các nhóm khác như trimethoprim-sulfamethoxazole.
– Thuốc giảm ho không kê đơn thường ít hiệu quả vì ho gà không phải do kích ứng thông thường mà do độc tố vi khuẩn tác động trực tiếp lên trung tâm ho ở não.
Lưu ý: Dùng kháng sinh muộn (sau 3 tuần) có thể không rút ngắn thời gian bệnh, nhưng vẫn giúp giảm khả năng lây lan cho người khác.
Chăm sóc tại nhà và phòng ngừa lây nhiễm
Trong khi điều trị, bạn có thể hỗ trợ cơ thể phục hồi và hạn chế lây lan bằng các biện pháp sau:
– Giữ ẩm không khí: Dùng máy tạo ẩm để làm dịu niêm mạc hô hấp, giảm kích thích gây ho.
– Uống đủ nước ấm: Giúp làm loãng dịch tiết, giảm cảm giác ngứa cổ họng.
– Vệ sinh mũi họng: Nhỏ hoặc xịt nước muối sinh lý hàng ngày để làm sạch đường thở.
– Nghỉ ngơi đầy đủ: Tránh gắng sức, vì vận động mạnh có thể kích hoạt cơn ho.
– Đeo khẩu trang và cách ly ngắn hạn: Đặc biệt khi tiếp xúc với trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai hoặc người già.
Một số mẹo dân gian như uống mật ong pha chanh ấm hay trà gừng có thể giúp làm dịu họng, nhưng không thay thế được kháng sinh – bạn đừng vì tin vào “bài thuốc” mà trì hoãn điều trị y tế.
Ho gà ở người lớn tuy ít gây tử vong hơn ở trẻ nhỏ, nhưng lại dễ bị chẩn đoán nhầm và có thể kéo dài hàng tháng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Quan trọng hơn, bạn có thể vô tình lây bệnh cho những người xung quanh – đặc biệt là trẻ sơ sinh chưa đủ tuổi tiêm vắc xin.
Nếu bạn ho kéo dài, ho thành cơn, kèm nôn hoặc khó thở, đừng chần chừ – hãy đi khám để được xét nghiệm (PCR hoặc nuôi cấy dịch hầu họng) và điều trị kịp thời. Việc dùng kháng sinh sớm không chỉ giúp bạn nhanh khỏi mà còn bảo vệ cộng đồng xung quanh.
