Nội soi đại tràng là gì? Khi nào bạn cần thực hiện?

Chào bạn,
Nội soi đại tràng là gì? Đây là một thủ thuật y khoa dùng ống mềm có camera để quan sát toàn bộ niêm mạc đại tràng – phần ruột già từ manh tràng đến trực tràng. Mục đích chính là phát hiện tổn thương như polyp, viêm loét, chảy máu hoặc ung thư ở giai đoạn sớm, khi chưa có triệu chứng rõ ràng. Thủ thuật này vừa mang tính chẩn đoán, vừa có thể can thiệp điều trị ngay (ví dụ cắt polyp) trong cùng một lần thực hiện.

Vì sao bác sĩ lại chỉ định nội soi đại tràng?

Trong nhiều năm hành nghề, tôi thường gặp bệnh nhân e ngại nội soi vì nghĩ “chưa đau nhiều thì chưa cần”. Tuy nhiên, nhiều bệnh lý nguy hiểm như ung thư đại trực tràng lại diễn tiến âm thầm. Dưới đây là những lý do phổ biến khiến bạn cần được nội soi:

– Triệu chứng tiêu hóa kéo dài: Rối loạn đại tiện (táo bón/tiêu chảy xen kẽ), đau bụng âm ỉ vùng hạ vị, đầy hơi khó giải thích.
– Phân có máu hoặc nhầy: Dù lượng máu ít, màu đỏ tươi hay đen sẫm đều đáng lưu ý.
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài kèm rối loạn tiêu hóa.
– Tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng hoặc polyp tuyến – nhóm nguy cơ cao cần tầm soát từ tuổi 40–45.
– Theo dõi sau điều trị: Như tái khám sau cắt polyp, theo dõi viêm loét đại tràng mạn tính.

Dấu hiệu cảnh báo bạn không nên trì hoãn nội soi

Một số biểu hiện tưởng “nhỏ” nhưng có thể là tín hiệu sớm của tổn thương nghiêm trọng:

– Phân mảnh, dẹt bất thường (do khối u chèn lòng ruột).
– Cảm giác mót rặn (muốn đi ngoài liên tục nhưng không đi được).
– Thiếu máu vi thể (phát hiện qua xét nghiệm máu) mà không rõ nguyên nhân.
– Tuổi trên 50 mà chưa từng tầm soát – ngay cả khi không có triệu chứng.

Tôi từng tiếp nhận trường hợp bệnh nhân 52 tuổi, chỉ đi khám vì “đi cầu hay lỏng”, nhưng nội soi phát hiện polyp lớn có nguy cơ ung thư cao. Nhờ phát hiện sớm, họ được cắt bỏ kịp thời và tránh được phẫu thuật lớn sau này.

Quy trình nội soi đại tràng có đau không? Chuẩn bị thế nào?

Thủ thuật này không gây đau nếu được thực hiện đúng cách, đặc biệt khi có gây mê nhẹ – phương pháp phổ biến hiện nay. Bạn sẽ ngủ khoảng 15–20 phút, tỉnh dậy khi kết thúc, gần như không nhớ gì.

Chuẩn bị trước nội soi rất quan trọng để hình ảnh rõ ràng:

– Chế độ ăn: 1–2 ngày trước, ăn lỏng, tránh rau củ, trái cây có hạt, sữa.
– Uống thuốc xổ: Thường vào chiều hôm trước và sáng ngày làm thủ thuật, giúp làm sạch ruột.
– Nhịn ăn: Từ 6–8 tiếng trước khi nội soi (nếu gây mê).
– Có người nhà đi kèm: Do ảnh hưởng của thuốc mê, bạn không nên tự lái xe về.

Lợi ích và rủi ro – điều bạn cần biết

Lợi ích vượt trội:
– Phát hiện và loại bỏ polyp trước khi chúng trở thành ung thư (90% ung thư đại trực tràng bắt nguồn từ polyp).
– Chẩn đoán chính xác các bệnh viêm ruột (Crohn, viêm loét đại tràng).
– Giảm tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng tới 60–70% nếu tầm soát định kỳ.

Rủi ro rất hiếm:
– Thủng ruột (< 0,1%), chảy máu sau cắt polyp (thường tự cầm).
– Phản ứng với thuốc mê – nhưng được theo dõi sát bởi ê-kíp gây mê hồi sức.

Nội soi đại tràng không phải là “cực hình” như nhiều người tưởng, mà là một công cụ y học cực kỳ hiệu quả để bảo vệ sức khỏe đường ruột – đặc biệt khi bạn trên 45 tuổi hoặc có yếu tố nguy cơ. Đừng đợi đến khi có triệu chứng nặng mới đi khám. Trong phòng khám của tôi, những ca phát hiện sớm nhờ tầm soát chủ động luôn có tiên lượng tốt hơn rất nhiều.

Nếu bạn đang phân vân, hãy trao đổi với bác sĩ tiêu hóa để được đánh giá cá thể hóa. Một lần nội soi có thể mang lại sự an tâm suốt nhiều năm – hoặc thậm chí cứu sống bạn.