Nổi cục trong miệng là dấu hiệu của bệnh gì?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo khi phát hiện một khối bất thường trong khoang miệng – dù không đau, nó vẫn có thể là tín hiệu từ cơ thể mà bạn không nên bỏ qua. Nổi cục trong miệng có thể do nhiều nguyên nhân, từ lành tính như viêm tuyến nước bọt, nang niêm mạc, đến những tình trạng cần theo dõi sát như tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư khoang miệng. Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn có cái nhìn toàn diện và chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.
Nguyên nhân thường gặp gây nổi cục trong miệng
– Viêm hoặc tắc tuyến nước bọt: Khi ống dẫn nước bọt bị tắc, có thể tạo thành cục nhỏ dưới lưỡi hoặc trong má, thường mềm, di động và đôi khi tự hết.
– Nang niêm mạc (mucocele): Thường xuất hiện ở môi dưới hoặc mặt trong má do chấn thương nhỏ (cắn phải, va đập), khiến dịch từ tuyến nước bọt rò ra và tạo thành nang trong suốt hoặc hơi xanh.
– U sợi (fibroma): Khối u lành tính do phản ứng tăng sinh mô liên kết sau chấn thương mạn tính (ví dụ: cắn lặp lại, răng cộm). Khối này thường chắc, không đau, bề mặt nhẵn.
– Tổn thương do virus: Như u nhú (papilloma) do HPV – thường là u nhỏ, có cuống, bề mặt sần sùi.
– Tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư khoang miệng: Dù ít gặp hơn, nhưng các khối không đau, cứng, bám dính, loét lâu không lành (>2 tuần) cần được loại trừ sớm.
Khi nào nên đi khám ngay?
Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Răng Hàm Mặt hoặc Tai Mũi Họng ngay lập tức nếu cục u trong miệng đi kèm bất kỳ dấu hiệu sau:
– Không đau nhưng tồn tại trên 2 tuần mà không có dấu hiệu thuyên giảm.
– Cứng, cố định, không di động khi sờ nắn.
– Loét, chảy máu, thay đổi màu sắc (trắng đục, đỏ sẫm, loang lổ).
– Kèm theo tê, khó nuốt, nói ngọng, sụt cân không rõ nguyên nhân – đây có thể là dấu hiệu lan rộng của tổn thương ác tính.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chủ quan vì “không đau”, đến khi khối u to mới đi khám – lúc đó việc điều trị đã phức tạp hơn rất nhiều.
Nổi cục trong miệng có tự khỏi không?
Một số trường hợp có thể tự khỏi, đặc biệt nếu do chấn thương nhẹ hoặc viêm tạm thời. Ví dụ: nang niêm mạc nhỏ ở môi dưới đôi khi vỡ và tiêu biến sau vài ngày. Tuy nhiên, nhiều khối u lành tính lại không tự mất đi, mà tồn tại dai dẳng hoặc tái phát nếu nguyên nhân (như răng cộm, thói quen cắn má) không được xử lý. Quan trọng hơn, không có cách nào phân biệt bằng mắt thường giữa u lành và u ác – vì vậy, “chờ xem có tự khỏi không” có thể làm lỡ mất thời điểm vàng chẩn đoán sớm.
U lành tính trong miệng có cần phẫu thuật không?
Không phải u lành nào cũng cần mổ, nhưng phẫu thuật thường được cân nhắc trong các trường hợp sau:
– Khối u gây vướng cộm, ảnh hưởng ăn uống hoặc phát âm.
– Có nguy cơ chấn thương lặp lại (ví dụ: u ở vị trí hay bị cắn).
– Không thể loại trừ tổn thương ác tính qua lâm sàng – khi đó, sinh thiết (lấy mẫu mô) là cần thiết, và thường đi kèm cắt bỏ khối u.
– Tái phát nhiều lần, gây lo lắng tâm lý cho bệnh nhân.
Phẫu thuật u lành trong miệng thường đơn giản, ít biến chứng, và giúp chẩn đoán chính xác đồng thời giải quyết triệu chứng.
Nên làm gì khi phát hiện cục u không đau trong miệng?
Đừng chủ quan chỉ vì “không đau”! Bạn nên:
– Quan sát kỹ: Ghi lại kích thước, vị trí, màu sắc, thời gian xuất hiện.
– Tránh tự nặn, chích, bôi thuốc – có thể gây nhiễm trùng hoặc làm tổn thương lan rộng.
– Đi khám chuyên khoa trong vòng 1–2 tuần nếu khối u không biến mất.
– Chụp ảnh theo dõi nếu chưa thể đi khám ngay – giúp bác sĩ đánh giá tiến triển.
Phòng ngừa nổi cục trong miệng bằng cách nào?
– Vệ sinh răng miệng đúng cách: Đánh răng 2 lần/ngày, dùng chỉ nha khoa, khám răng định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm răng cộm, mẻ, hoặc viêm nướu.
– Tránh chấn thương vùng miệng: Không cắn má/lưỡi, hạn chế ăn đồ cứng, sắc.
– Bổ sung đủ vitamin (đặc biệt B12, C, sắt) để niêm mạc miệng khỏe mạnh, giảm nguy cơ viêm loét.
– Không lạm dụng nước súc miệng chứa cồn – có thể làm khô niêm mạc, dễ tổn thương.
Hút thuốc và uống rượu – mối nguy tiềm ẩn
Đây là hai yếu tố nguy cơ hàng đầu cho các tổn thương ác tính trong khoang miệng.
– Thuốc lá (kể cả hút và nhai) chứa hàng chục chất gây ung thư, làm thay đổi niêm mạc, gây dày sừng (leukoplakia) – một tổn thương tiền ung thư thường biểu hiện dưới dạng mảng trắng hoặc cục cứng.
– Rượu bia làm niêm mạc miệng dễ thấm các chất độc, đồng thời suy giảm miễn dịch tại chỗ.
Khi kết hợp cả hai, nguy cơ ung thư khoang miệng tăng gấp 15–30 lần so với người không dùng.
Nổi cục trong miệng tuy thường lành tính, nhưng không thể đánh giá qua cảm giác “có đau hay không”. Trong thực hành lâm sàng, tôi luôn khuyên bệnh nhân: “Cứ thấy bất thường trong miệng kéo dài trên 2 tuần – hãy đi khám. Đó là cách an toàn nhất để bảo vệ sức khỏe lâu dài.” Đừng đợi đến khi có triệu chứng nặng – vì với nhiều bệnh lý, phát hiện sớm đồng nghĩa với điều trị đơn giản và tiên lượng tốt.
