Người lớn sốt 39 độ có nguy hiểm không?
Chào bạn,
Sốt 39°C ở người lớn hoàn toàn được coi là sốt cao. Đây không chỉ là phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể mà còn có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng nghiêm trọng hoặc tình trạng viêm cấp tính. Việc xử trí đúng cách ngay từ đầu rất quan trọng để tránh biến chứng, đặc biệt là mất nước hoặc co giật (dù hiếm ở người lớn).
Dưới đây, tôi sẽ giải đáp cụ thể từng thắc mắc của bạn dựa trên kinh nghiệm lâm sàng và hướng dẫn y khoa hiện hành.
Nguyên nhân thường gặp gây sốt 39°C ở người lớn
Sốt cao như vậy hiếm khi xảy ra do cảm lạnh thông thường. Trong phòng khám, tôi thường thấy các nguyên nhân sau:
– Nhiễm trùng đường hô hấp: Viêm phổi, viêm phế quản cấp, hoặc thậm chí là COVID-19.
– Nhiễm trùng đường tiết niệu: Đặc biệt nếu kèm tiểu buốt, tiểu rắt, đau lưng.
– Viêm dạ dày – ruột do virus hoặc vi khuẩn: Có thể đi kèm tiêu chảy, nôn ói.
– Sốt do virus (sốt xuất huyết, sốt virus không đặc hiệu): Thường kéo dài 3–5 ngày, kèm đau cơ, nhức mắt.
– Áp-xe hoặc nhiễm trùng khu trú: Như viêm amidan mủ, áp-xe răng, viêm túi thừa…
Sốt 39°C cũng có thể xuất hiện trong các tình trạng viêm tự miễn (như lupus) hoặc ung thư, nhưng thường đi kèm các triệu chứng khác kéo dài.
Nên dùng Paracetamol hay Ibuprofen khi sốt 39°C?
Cả hai đều có thể dùng để hạ sốt, nhưng Paracetamol thường là lựa chọn đầu tay ở người lớn vì:
– Hiệu quả hạ sốt tốt, ít tác dụng phụ trên dạ dày.
– An toàn hơn cho người có tiền sử loét dạ dày, hen suyễn hoặc bệnh thận.
Liều dùng gợi ý:
– Paracetamol: 500–1000 mg/lần, cách nhau ít nhất 4–6 giờ, không quá 4000 mg/ngày.
– Ibuprofen: 200–400 mg/lần, sau ăn, cách nhau 6–8 giờ (tối đa 1200 mg/ngày nếu tự dùng tại nhà).
⚠️ Lưu ý:
– Không dùng Ibuprofen nếu bạn đang nôn nhiều, mất nước nặng, có tiền sử xuất huyết tiêu hóa hoặc suy thận.
– Không kết hợp Paracetamol và Ibuprofen nếu không có chỉ định bác sĩ — dễ gây quá liều.
– Nếu sốt không hạ sau 1–2 liều thuốc, đừng tăng liều — hãy xem xét nguyên nhân sâu hơn.
Cần theo dõi những triệu chứng cảnh báo nào?
Nhiệt độ cao là một dấu hiệu, nhưng các triệu chứng đi kèm mới quyết định mức độ nguy hiểm. Bạn cần đặc biệt lưu ý nếu xuất hiện:
– Khó thở, thở nhanh (>20 lần/phút), hoặc cảm giác không đủ không khí.
– Lơ mơ, lú lẫn, co giật — dấu hiệu tổn thương thần kinh trung ương.
– Đau ngực, tim đập nhanh (>100 nhịp/phút khi nghỉ).
– Nôn liên tục, không uống được, tiểu ít hoặc nước tiểu sẫm màu — dấu hiệu mất nước nặng.
– Phát ban không mất đi khi ấn, hoặc xuất huyết dưới da (chấm đỏ không biến mất).
– Cổ cứng, sợ ánh sáng — nghi ngờ viêm màng não.
Những dấu hiệu này không thể chờ đợi — cần can thiệp y tế khẩn cấp.
Khi nào nên đến bệnh viện hoặc gọi cấp cứu?
Bạn nên đi khám ngay trong ngày nếu:
– Sốt ≥39°C kéo dài hơn 48 giờ mà không rõ nguyên nhân.
– Sốt kèm bất kỳ triệu chứng cảnh báo nêu trên.
– Bạn có bệnh nền: đái tháo đường, suy tim, suy thận, ung thư, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.
– Không thể uống thuốc hoặc giữ nước do nôn ói liên tục.
Gọi cấp cứu (115) nếu:
– Mất ý thức, co giật, khó thở cấp tính, hoặc da tím tái.
Nên mặc quần áo mỏng hay dày khi sốt 39°C?
Nhiều người nghĩ “sốt thì phải đắp chăn cho ra mồ hôi”, nhưng điều này có thể làm thân nhiệt tăng thêm.
Khi bạn đang sốt cao (39°C) và không rét run, hãy:
– Mặc quần áo mỏng, thoáng, chất liệu cotton thấm hút mồ hôi.
– Không đắp chăn dày — điều này cản trở thoát nhiệt.
– Dùng khăn ấm (không lạnh) lau trán, nách, bẹn để hỗ trợ hạ nhiệt.
Tuy nhiên, nếu bạn sốt kèm ớn lạnh, run rẩy, thì có thể đắp một lớp chăn mỏng cho đến khi hết rét — vì lúc đó cơ thể đang “tăng nhiệt”, không phải “giảm nhiệt”.
Mất nước do sốt cao nguy hiểm như thế nào?
Sốt 39°C làm tăng chuyển hóa cơ bản, khiến cơ thể mất nước qua da và hơi thở nhanh hơn bình thường — có thể mất 0.5–1 lít nước/ngày chỉ do sốt.
Mất nước ở mức trung bình đến nặng có thể gây:
– Hạ huyết áp, mạch nhanh, choáng váng khi đứng dậy.
– Suy thận cấp do giảm tưới máu thận — đặc biệt nguy hiểm ở người lớn tuổi.
– Rối loạn điện giải: Thiếu natri, kali → chuột rút, loạn nhịp tim.
Cách phòng ngừa:
– Uống nước oresol, nước dừa, nước pha muối loãng — không chỉ uống nước lọc.
– Mục tiêu: Uống đủ để tiểu ít nhất 3–4 lần/ngày, nước tiểu trong hoặc vàng nhạt.
– Tránh rượu, cà phê, nước ngọt có gas — chúng làm mất nước thêm.
Sốt 39°C ở người lớn là tình trạng cần được đánh giá nghiêm túc, không chỉ đơn thuần là “cảm cúm thông thường”. Nguyên nhân có thể từ nhiễm trùng nhẹ đến bệnh lý nội khoa nặng. Việc dùng thuốc hạ sốt hợp lý, bù nước đầy đủ và nhận biết sớm dấu hiệu nguy hiểm sẽ giúp bạn tránh được biến chứng nghiêm trọng.
Nếu sốt cao kéo dài quá 2 ngày, hoặc bạn cảm thấy “không ổn” dù không rõ lý do — hãy đi khám. Trong y khoa, trực giác của bệnh nhân đôi khi là tín hiệu đầu tiên mà chúng tôi không bao giờ bỏ qua.
