Ngủ ngáy to có phải dấu hiệu của bệnh lý không?

Chào bạn,
Ngủ ngáy to – đặc biệt khi kèm theo hiện tượng ngưng thở giữa chừng – không đơn thuần là tật xấu khi ngủ, mà có thể là biểu hiện của hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA), một rối loạn hô hấp trong giấc ngủ khá phổ biến và tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nếu bỏ qua.
Nguyên nhân phổ biến gây ngủ ngáy to
– Tắc nghẽn đường thở trên: Do mô mềm ở vòm họng, lưỡi gà, amidan hoặc lưỡi chèn ép vào đường thở khi cơ giãn ra trong lúc ngủ.
– Thừa cân, béo phì: Mỡ tích tụ quanh cổ làm thu hẹp đường thở, dễ gây rung thanh quản khi thở.
– Cấu trúc giải phẫu bất thường: Ví dụ như vách ngăn lệch, hàm dưới nhỏ, amidan to – thường gặp ở cả trẻ em và người lớn.
– Uống rượu, dùng thuốc an thần: Làm giãn cơ họng quá mức, khiến đường thở dễ sụp trong khi ngủ.
– Tư thế ngủ ngửa: Kéo lưỡi và mô mềm tụt về phía sau, cản trở luồng khí đi qua.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám ngay
– Ngáy to, ngắt quãng, có lúc như ngừng thở rồi “thở phào” mạnh trở lại.
– Buồn ngủ ban ngày quá mức, hay mệt mỏi dù đã ngủ đủ giờ.
– Đau đầu vào buổi sáng, khó tập trung, trí nhớ giảm sút.
– Huyết áp tăng cao không rõ nguyên nhân, đặc biệt ở người trẻ.
– Giấc ngủ không sâu, hay thức giấc giữa đêm, cảm giác ngạt thở.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân nghĩ mình chỉ “ngáy to một chút”, nhưng khi làm nghiên cứu giấc ngủ (polysomnography), họ bị ngưng thở hàng chục lần mỗi đêm – đủ để làm tăng nguy cơ đột quỵ, suy tim và rối loạn nhịp tim.
Hướng dẫn giảm ngáy và phòng ngừa biến chứng
– Giảm cân nếu thừa cân: Chỉ cần giảm 5–10% trọng lượng cơ thể có thể cải thiện rõ rệt tình trạng ngáy.
– Tránh rượu bia và thuốc an thần trước khi ngủ ít nhất 4–6 giờ.
– Ngủ nghiêng thay vì ngửa: Dùng gối hoặc đặt vật cản sau lưng để duy trì tư thế này.
– Tập luyện cơ vùng họng: Một số bài tập đơn giản (như phát âm nguyên âm kéo dài, nuốt nước ấm chậm) có thể tăng trương lực cơ hầu họng.
– Không tự ý dùng thuốc xịt mũi hay miếng dán mũi nếu chưa rõ nguyên nhân – chúng có thể che lấp triệu chứng thật.
Nếu nghi ngờ hội chứng ngưng thở khi ngủ, bác sĩ có thể chỉ định đo đa ký giấc ngủ tại nhà hoặc tại phòng lab để chẩn đoán chính xác.
Ngủ ngáy to, đặc biệt khi kèm theo ngưng thở, mệt mỏi ban ngày hay tăng huyết áp, không phải chuyện nhỏ. Đây có thể là dấu hiệu của một rối loạn giấc ngủ nghiêm trọng ảnh hưởng lâu dài đến tim mạch và não bộ. Tôi luôn khuyên bệnh nhân: “Đừng coi ngáy là chuyện bình thường – hãy coi đó là lời cảnh báo từ cơ thể.” Nếu bạn hoặc người thân có các dấu hiệu kể trên, hãy đi khám chuyên khoa hô hấp hoặc giấc ngủ càng sớm càng tốt.