Giảm cân có giúp hết ngủ ngáy không?
Chào bạn,
Cảm ơn bạn đã chia sẻ mối lo rất thực tế mà nhiều cặp vợ chồng đang gặp phải. Câu trả lời ngắn gọn là: giảm cân có thể giúp giảm hoặc thậm chí hết ngủ ngáy — nếu nguyên nhân chính là do thừa cân, béo phì. Tuy nhiên, ngáy không chỉ đơn thuần là “tiếng ồn” khi ngủ; đôi khi nó là dấu hiệu của những vấn đề hô hấp nghiêm trọng hơn, đặc biệt là hội chứng ngưng thở khi ngủ. Tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn và chồng hiểu và có hướng xử lý phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây ngủ ngáy ở người thừa cân
Ngủ ngáy xảy ra khi luồng khí đi qua đường thở trên (từ mũi đến họng) bị cản trở, khiến các mô mềm rung lên và tạo âm thanh. Ở người thừa cân, đặc biệt là béo bụng và béo cổ, mỡ tích tụ quanh vùng hầu họng làm thu hẹp đường thở, nhất là khi nằm ngửa. Một số nguyên nhân thường gặp bao gồm:
– Mỡ dư quanh cổ và vùng họng: làm chèn ép đường thở khi cơ giãn ra trong giấc ngủ.
– Yếu cơ họng do tuổi tác hoặc lối sống ít vận động: khiến lưỡi và vòm mềm dễ sụp vào trong khi ngủ.
– Tư thế ngủ nằm ngửa: làm lưỡi tụt về sau, cản trở luồng khí.
– Rượu bia, thuốc lá, thuốc an thần: làm giãn cơ họng quá mức, tăng nguy cơ ngáy.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân nam trung niên, thừa cân, ngáy to đến mức vợ phải ngủ riêng — và sau khi giảm 5–10kg, tiếng ngáy giảm rõ rệt, thậm chí biến mất.
Khi nào ngủ ngáy là dấu hiệu nguy hiểm?
Không phải ai ngáy cũng cần can thiệp y khoa, nhưng bạn nên cảnh giác nếu chồng bạn có một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
– Ngáy rất to, nghe thấy từ ngoài hành lang.
– Ngừng thở vài giây rồi giật mình tỉnh lại (bạn có thể quan sát thấy ngực vẫn cố gắng thở nhưng không có luồng khí).
– Ban ngày buồn ngủ dữ dội, khó tập trung, hay cáu gắt.
– Đau đầu vào buổi sáng, cảm giác mệt mỏi dù đã ngủ đủ giờ.
– Ngáy trên 3 đêm/tuần và kéo dài nhiều tháng.
Đây có thể là biểu hiện của hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) — một rối loạn hô hấp nguy hiểm, làm tăng nguy cơ tăng huyết áp, đột quỵ, suy tim nếu không điều trị.
Giảm cân có thực sự giúp hết ngáy?
Có, và hiệu quả khá rõ ràng. Nghiên cứu cho thấy chỉ cần giảm 5–10% trọng lượng cơ thể, nhiều người đã giảm đáng kể tần suất và cường độ ngáy. Khi mỡ quanh cổ giảm, đường thở được “giải phóng”, luồng khí lưu thông trơn tru hơn, mô mềm ít rung hơn → tiếng ngáy giảm hoặc biến mất.
Tuy nhiên, giảm cân không phải “phép màu” nếu ngáy do nguyên nhân khác, chẳng hạn:
– Lệch vách ngăn mũi
– Amidan hoặc u tuyến vòm phì đại
– Cuốn mũi quá phát
– Dị tật giải phẫu vùng họng
Vì vậy, giảm cân là bước đầu tiên và rất quan trọng — nhưng không phải giải pháp duy nhất.
Hướng dẫn cụ thể để giảm ngáy hiệu quả và an toàn
Dưới đây là những biện pháp thực tế, dựa trên kinh nghiệm lâm sàng, mà tôi thường khuyên bệnh nhân:
– Giảm cân từ từ và bền vững: kết hợp ăn uống lành mạnh (giảm tinh bột, tăng rau xanh, protein nạc) và vận động đều (đi bộ 30 phút/ngày, tập sức mạnh 2–3 lần/tuần).
– Thay đổi tư thế ngủ: khuyến khích nằm nghiêng thay vì nằm ngửa. Có thể dùng gối ôm hoặc may túi nhỏ chứa bóng tennis sau lưng áo ngủ để tránh lăn ngửa.
– Tránh rượu bia và thuốc lá, nhất là trong 4–6 giờ trước khi ngủ.
– Không dùng thuốc an thần hoặc kháng histamine liều cao trước khi ngủ nếu không có chỉ định.
– Giữ mũi thông thoáng: nếu bị nghẹt mũi do viêm xoang hoặc dị ứng, cần điều trị dứt điểm.
– Không tự ý dùng miếng dán mũi hay dụng cụ chống ngáy mà chưa được đánh giá bởi bác sĩ — có thể gây phản tác dụng.
Ngủ ngáy ở người thừa cân thường cải thiện rõ rệt sau khi giảm cân, nhưng bạn đừng chủ quan nếu có kèm theo dấu hiệu ngưng thở, mệt mỏi ban ngày hoặc đau đầu buổi sáng. Trong nhiều trường hợp, ngáy là “báo động sớm” của hội chứng ngưng thở khi ngủ — một tình trạng cần chẩn đoán bằng test đa ký giấc ngủ (polysomnography) và điều trị chuyên sâu (như máy CPAP, can thiệp phẫu thuật…).
Vì vậy, nếu chồng bạn ngáy to, thường xuyên và có bất kỳ triệu chứng cảnh báo nào kể trên, hãy đến chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc Trung tâm Rối loạn Giấc ngủ để được đánh giá toàn diện. Đừng để “tiếng ngáy” trở thành gánh nặng cho sức khỏe lâu dài.
Chúc hai bạn sớm có những đêm ngủ ngon và trọn vẹn!
