Gầy vẫn bị rối loạn mỡ máu

“Em ăn uống rất ít, người gầy gò, không béo phì mà sao lại bị rối loạn mỡ máu?” – Đó là câu hỏi tôi thường nghe từ nhiều bệnh nhân nữ, đặc biệt là những người có thân hình mảnh mai nhưng bụng lại to bất thường. Họ lo lắng khi xét nghiệm máu cho thấy triglyceride tăng, cholesterol xấu cao dù cân nặng “chuẩn” và BMI trong ngưỡng bình thường.

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn,
Đúng vậy, người gầy hoàn toàn có thể bị rối loạn mỡ máu, và nguyên nhân phổ biến nhất chính là mỡ nội tạng tích tụ quanh các cơ quan trong ổ bụng. Tình trạng này còn được gọi là “béo phì tiềm ẩn” – khi bạn trông gầy bên ngoài nhưng lại mang một lượng mỡ nguy hiểm bên trong.

Mỡ nội tạng không chỉ làm tăng triglyceride, giảm HDL (cholesterol tốt), mà còn thúc đẩy viêm mạn tính, xơ vữa động mạch và gia tăng nguy cơ tim mạch – ngay cả ở người trẻ, chưa có triệu chứng rõ rệt.

Nguyên nhân khiến người gầy vẫn tích mỡ nội tạng

– Chế độ ăn giàu tinh bột tinh chế và đường: Cơm trắng, bánh mì, đồ ngọt, nước có gas… làm tăng insulin, thúc đẩy gan tổng hợp triglyceride và tích mỡ bụng.
– Uống rượu bia thường xuyên: Gan ưu tiên chuyển hóa cồn thay vì mỡ, dẫn đến ứ đọng lipid trong gan và mô nội tạng.
– Ngủ ít hoặc mất ngủ kéo dài: Làm rối loạn hormone leptin và ghrelin – hai chất điều chỉnh cảm giác no và đói – khiến bạn dễ thèm ăn, đặc biệt là đồ ngọt và tinh bột.
– Lối sống ít vận động: Ngồi nhiều làm giảm tiêu hao năng lượng, giảm khối cơ – yếu tố then chốt giúp đốt cháy mỡ – và tạo điều kiện cho mỡ nội tạng phát triển.
– Căng thẳng mạn tính: Kích thích tuyến thượng thận tiết cortisol – hormone “giữ mỡ” tập trung ở vùng bụng.
– Yếu tố di truyền hoặc rối loạn nội tiết: Như hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS), suy giáp… cũng làm tăng nguy cơ tích mỡ nội tạng dù cân nặng thấp.

Dấu hiệu cảnh báo bạn có thể đang “gầy nhưng mỡ nội tạng cao”

– Vòng eo >80 cm ở nữ (hoặc >90 cm ở nam), dù BMI bình thường.
– Bụng mềm, nhão, dễ ấn lõm, trong khi tay chân gầy.
– Xét nghiệm máu cho thấy triglyceride tăng (>150 mg/dL), HDL giảm (<50 mg/dL ở nữ).
– Men gan ALT/AST tăng nhẹ mà không do virus hay thuốc.
– Cảm giác mệt mỏi sau ăn, khó tiêu, đầy bụng kéo dài.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều phụ nữ dưới 40 tuổi, dáng người thanh mảnh nhưng MRI cho thấy gan nhiễm mỡ độ 1–2 và mỡ bao quanh ruột – minh chứng rõ ràng cho “béo phì ẩn”.

Cách giảm mỡ nội tạng và cải thiện rối loạn mỡ máu dù bạn gầy

– Thay đổi khẩu phần ăn: Hạn chế tinh bột trắng, đường, đồ chiên rán; tăng rau xanh, chất xơ hòa tan (yến mạch, đậu, táo), đạm thực vật (đậu nành, hạt) và chất béo lành mạnh (quả bơ, cá béo, dầu oliu).
– Tập luyện đều đặn: Ít nhất 30 phút/ngày với sự kết hợp giữa cardio (đi bộ nhanh, đạp xe) và bài tập tăng cơ (plank, squat, tạ nhẹ). Cơ bắp càng nhiều, khả năng đốt mỡ nội tạng càng cao.
– Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm: Giúp ổn định hormone kiểm soát mỡ và giảm cảm giác thèm ăn.
– Quản lý căng thẳng: Thiền, yoga, hít thở sâu – những phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả trong việc hạ cortisol.
– Không tự ý dùng thuốc hạ mỡ máu: Nếu chỉ số chưa quá cao, thay đổi lối sống thường đủ để đưa lipid về ngưỡng an toàn.

Đo vòng eo và theo dõi mỡ nội tạng – Việc nhỏ, lợi ích lớn

BMI không phản ánh đầy đủ sức khỏe chuyển hóa. Tôi luôn khuyên bệnh nhân:

“Đừng chỉ nhìn cân nặng – hãy đo vòng eo và, nếu có thể, kiểm tra thành phần cơ thể (InBody hoặc DEXA) để biết lượng mỡ nội tạng.”

Vòng eo trên 80 cm ở nữ là dấu hiệu cảnh báo sớm, ngay cả khi bạn “gầy”. Phát hiện kịp thời giúp bạn điều chỉnh trước khi rối loạn mỡ máu tiến triển thành xơ vữa động mạch, tăng huyết áp hay nhồi máu cơ tim.

Rối loạn mỡ máu ở người gầy thường bắt nguồn từ mỡ nội tạng – một “kẻ giấu mặt” nguy hiểm. Đừng chủ quan vì vẻ ngoài mảnh mai. Thay đổi lối sống đúng cách không chỉ cải thiện chỉ số mỡ máu mà còn bảo vệ tim mạch lâu dài, ngay cả khi bạn không thừa cân.