Bị trĩ chảy máu nên làm gì để giảm nhanh và tránh biến chứng?
Chào bạn! Tôi hiểu nỗi lo lắng khi lần đầu phát hiện máu trong phân hoặc trên giấy vệ sinh. Đa số trường hợp chảy máu do trĩ là lành tính, xảy ra khi búi trĩ (mạch máu ở hậu môn) bị cọ xát, căng giãn quá mức — thường do táo bón, rặn mạnh hoặc ngồi toilet lâu. Tuy nhiên, chảy máu cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề khác như nứt kẽ hậu môn, polyp đại trực tràng, thậm chí ung thư. Vì vậy, việc xử trí đúng ngay từ đầu rất quan trọng.
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từ góc nhìn lâm sàng — dựa trên những gì tôi thường tư vấn cho bệnh nhân tại phòng khám.
Nguyên nhân phổ biến gây chảy máu khi bị trĩ
– Táo bón kéo dài: Phân cứng cọ xát niêm mạc hậu môn, làm vỡ các mạch máu nhỏ trong búi trĩ.
– Rặn mạnh khi đi cầu: Tăng áp lực ổ bụng, khiến búi trĩ phồng to và dễ tổn thương.
– Ngồi toilet quá lâu: Gây ứ huyết vùng chậu – hậu môn, làm búi trĩ sưng và dễ chảy máu.
– Thiếu chất xơ và nước: Khiến phân khô, cứng, tăng nguy cơ kích thích niêm mạc.
– Thai kỳ hoặc béo phì: Áp lực từ tử cung hoặc mỡ bụng chèn ép tĩnh mạch trĩ, làm chúng giãn và dễ vỡ.
Trong thực tế lâm sàng, tôi gặp rất nhiều bệnh nhân nam giới độ tuổi 30–50, làm văn phòng, ít vận động, ăn uống thiếu rau — họ đến khám khi đã chảy máu vài tuần, thậm chí kèm sa búi trĩ.
Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay
Không phải lúc nào chảy máu cũng “chỉ là trĩ”. Bạn nên đến cơ sở y tế nếu xuất hiện:
– Máu lẫn trong phân, không chỉ dính ngoài bề mặt.
– Phân đen hoặc có mùi hôi bất thường (có thể do xuất huyết tiêu hóa trên).
– Sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài.
– Đau rát dữ dội kèm theo chảy máu (gợi ý nứt kẽ hoặc áp xe).
– Chảy máu tái diễn > 1–2 tuần dù đã điều chỉnh chế độ sinh hoạt.
Những dấu hiệu này có thể gợi ý bệnh lý nghiêm trọng hơn — như viêm loét đại tràng, polyp, hoặc ung thư trực tràng — cần nội soi để loại trừ.
Hướng dẫn xử trí khi bị trĩ chảy máu tại nhà
Nếu bạn chắc chắn triệu chứng do trĩ (máu đỏ tươi, chỉ dính giấy/vệ sinh sau khi đi cầu, không kèm đau bụng hay thay đổi thói quen đại tiện), hãy áp dụng các bước sau:
– Tăng cường chất xơ: Ăn rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Mục tiêu: 25–30g chất xơ/ngày.
– Uống đủ nước: Ít nhất 1.5–2 lít/ngày để làm mềm phân, giảm rặn.
– Tránh ngồi toilet quá 5 phút: Không đọc báo, dùng điện thoại khi đi cầu.
– Vệ sinh nhẹ nhàng: Dùng nước ấm thay vì giấy khô; có thể dùng bình xịt hoặc bidet.
– Ngồi ngâm hậu môn (sitz bath): 2–3 lần/ngày, mỗi lần 10–15 phút với nước ấm pha muối loãng — giúp giảm sưng, cầm máu và sát khuẩn nhẹ.
– Tránh rượu, cà phê, đồ cay nóng: Những chất này làm giãn mạch, tăng nguy cơ chảy máu.
– Không tự ý dùng thuốc co mạch hoặc kem bôi mạnh: Một số sản phẩm chứa corticoid có thể làm mỏng da, dễ tổn thương hơn nếu dùng kéo dài.
Lưu ý: Các thuốc bôi/kem chứa lidocaine hoặc witch hazel có thể giúp giảm ngứa và khó chịu tạm thời, nhưng không điều trị gốc rễ.
Khi nào cần can thiệp y khoa?
Nếu sau 7–10 ngày điều chỉnh lối sống mà vẫn chảy máu tái phát, hoặc búi trĩ sa ra ngoài không tự co lên, bạn nên khám chuyên khoa hậu môn – trực tràng. Các phương pháp điều trị hiệu quả hiện nay bao gồm:
– Chích xơ: Tiêm chất làm xơ vào búi trĩ để teo nhỏ.
– Thắt trĩ bằng vòng cao su: Cắt đứt lưu thông máu đến búi trĩ, khiến nó rụng tự nhiên.
– Phẫu thuật cắt trĩ: Áp dụng khi trĩ độ 3–4, sa thường xuyên hoặc biến chứng.
Bị trĩ chảy máu tuy phổ biến, nhưng không nên xem nhẹ. Phần lớn trường hợp có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện sớm và thay đổi lối sống kịp thời. Tuy nhiên, đừng chủ quan bỏ qua các dấu hiệu “cảnh báo đỏ” — vì chảy máu hậu môn đôi khi là tiếng chuông đầu tiên của bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng. Nếu bạn trên 45 tuổi, có tiền sử gia đình ung thư đại trực tràng, hoặc triệu chứng kéo dài, hãy chủ động nội soi tầm soát.
Bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình trạng này — chỉ cần bắt đầu từ những thay đổi nhỏ trong bữa ăn và thói quen hàng ngày.
