Mụn mọc ở miệng là dấu hiệu của bệnh gì, có nguy hiểm không?

Chào bạn! Mụn mọc quanh miệng là tình trạng khá phổ biến, nhưng không phải lúc nào cũng đơn giản như mụn trứng cá thông thường. Vị trí này rất nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố — từ thói quen sinh hoạt, sản phẩm chăm sóc da đến cả rối loạn nội tiết hoặc nhiễm virus. Việc xác định đúng nguyên nhân sẽ giúp bạn điều trị hiệu quả và tránh làm tình trạng nặng thêm.

Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp và cách xử lý phù hợp mà tôi thường tư vấn cho bệnh nhân trong phòng khám.

Nguyên nhân phổ biến gây mụn quanh miệng

– Vệ sinh không đúng cách: Vùng da quanh miệng thường tiếp xúc với thức ăn, nước bọt, son môi hoặc điện thoại. Nếu không làm sạch kỹ, vi khuẩn và dầu thừa dễ tích tụ, gây bít tắc lỗ chân lông và hình thành mụn viêm.

– Rối loạn nội tiết tố: Đặc biệt ở phụ nữ, sự gia tăng hormone androgen (trước kỳ kinh, trong thai kỳ hoặc hội chứng buồng trứng đa nang) có thể kích thích tuyến bã nhờn, dẫn đến mụn bọc cứng, sâu và đau ở cằm, mép.

– Viêm da quanh miệng (Perioral Dermatitis): Đây không phải là mụn trứng cá, mà là một dạng viêm da mạn tính. Biểu hiện là những nốt đỏ nhỏ, đôi khi có mủ, tập trung quanh môi (thường cách viền môi 1–2 mm), kèm cảm giác rát, căng da. Một nguyên nhân phổ biến là lạm dụng kem bôi chứa corticoid.

– Mụn rộp do virus Herpes simplex (HSV-1): Xuất hiện dưới dạng cụm mụn nước nhỏ, trong, gây ngứa rát hoặc đau nhói. Virus này có thể “ngủ yên” trong cơ thể và bùng phát khi bạn mệt mỏi, stress hoặc suy giảm miễn dịch.

– Kích ứng từ mỹ phẩm hoặc kem đánh răng: Một số thành phần như sodium lauryl sulfate (trong kem đánh răng), hương liệu, dầu khoáng hay chất tạo màu trong son môi có thể gây bít tắc hoặc dị ứng da.

– Ma sát cơ học: Quai mũ bảo hiểm, khẩu trang, điện thoại hoặc thậm chí thói quen chống cằm cũng có thể tạo áp lực và kích ứng vùng da mỏng quanh miệng.

– Chế độ ăn: Ở một số người, tiêu thụ nhiều sữa, đường tinh luyện hoặc thực phẩm chiên rán có thể làm tăng tiết bã nhờn và thúc đẩy viêm da.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám bác sĩ da liễu

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện các biểu hiện sau:

– Mụn kéo dài trên 2 tuần không cải thiện dù đã chăm sóc đúng cách.

– Nổi mụn nước kèm ngứa rát, đau nhói — nghi ngờ herpes.

– Da đỏ lan rộng, bong tróc, cảm giác rát bỏng — có thể là viêm da quanh miệng.

– Mụn viêm to, sưng đau, để lại sẹo hoặc tái phát liên tục.

– Kèm theo rối loạn kinh nguyệt, rậm lông, tăng cân — gợi ý rối loạn nội tiết.

Hướng dẫn chăm sóc và phòng ngừa tại nhà

– Làm sạch nhẹ nhàng: Rửa mặt 2 lần/ngày bằng sữa rửa dịu nhẹ, không chứa cồn hoặc chất tẩy mạnh. Tránh chà xát vùng quanh miệng.

– Tránh chạm tay lên mặt: Tay là nguồn lây vi khuẩn lớn. Đừng nặn mụn — điều này dễ gây viêm nặng và sẹo thâm.

– Thay đổi sản phẩm chăm sóc: Tạm ngưng dùng kem dưỡng, son môi hoặc kem đánh răng có mùi mạnh. Ưu tiên sản phẩm “non-comedogenic” (không gây bít lỗ chân lông).

– Vệ sinh vật dụng cá nhân: Thường xuyên lau điện thoại, thay vỏ gối 2–3 lần/tuần, giặt khẩu trang vải sau mỗi lần dùng.

– Điều chỉnh ăn uống: Hạn chế sữa bò, đồ ngọt và thực phẩm chế biến sẵn. Tăng cường rau xanh, cá giàu omega-3 (như cá hồi) và uống đủ nước.

– Không tự ý dùng kem corticoid: Nhiều người thấy da đỏ, ngứa liền bôi kem “trắng da” hoặc “trị mụn nhanh” có chứa corticoid — điều này có thể khiến viêm da quanh miệng bùng phát nặng hơn.

Lời khuyên từ bác sĩ

Trong thực tế lâm sàng, tôi gặp rất nhiều trường hợp tưởng chỉ là “mụn bình thường” quanh miệng, nhưng hóa ra lại là viêm da do corticoid hoặc bùng phát herpes. Việc chẩn đoán sai dẫn đến điều trị sai — ví dụ dùng thuốc trị mụn trứng cá cho viêm da quanh miệng — sẽ làm tình trạng tồi tệ hơn.

Vì vậy, nếu mụn quanh miệng của bạn dai dẳng, tái phát hoặc đi kèm cảm giác khó chịu bất thường, đừng chần chừ — hãy đi khám để được chẩn đoán chính xác. Điều trị đúng nguyên nhân luôn hiệu quả hơn là “thử đủ cách” mà không hiểu rõ mình đang đối mặt với vấn đề gì.