Chụp cộng hưởng từ (MRI) là gì và khi nào cần chụp MRI

“Tôi lo lắng khi bác sĩ yêu cầu chụp MRI vì nghe nói máy kêu to, phải nằm lâu, lại còn đắt đỏ. Nhưng tôi cũng sợ chụp CT vì có tia X. Không biết giữa hai phương pháp này, cái nào an toàn hơn và phù hợp với tình trạng của mình? Có cần lo về kim loại trong người hay mang thai không?”

Chuyên viên tư vấn

Đã trả lời: Ngày

Chào bạn,
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là một kỹ thuật hình ảnh y khoa không dùng tia X, thay vào đó sử dụng từ trường mạnh và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết của các mô mềm trong cơ thể — như não, tủy sống, khớp, dây chằng hay cơ. Vì không có bức xạ ion hóa, MRI được xem là rất an toàn cho phần lớn bệnh nhân, kể cả trẻ em và phụ nữ mang thai (trừ 3 tháng đầu, cần cân nhắc kỹ).

Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn về sự khác biệt giữa MRI và CT scan, khi nào nên chọn MRI, mức độ an toàn, cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến chi phí — để bạn có thể đưa ra quyết định sáng suốt khi cần chẩn đoán hình ảnh.

MRI và CT scan: Khác nhau thế nào và khi nào nên dùng?

MRI và CT scan đều là công cụ chẩn đoán hình ảnh quan trọng, nhưng nguyên lý hoạt động và mục đích sử dụng của chúng rất khác nhau:

– MRI: Dựa trên từ trường và sóng radio, cho hình ảnh rõ nét các mô mềm, đặc biệt hữu ích trong đánh giá tổn thương thần kinh, sụn khớp, dây chằng, não hoặc tủy sống.
– CT scan: Dùng tia X quay vòng để tạo hình ảnh cắt lớp nhanh, phù hợp trong cấp cứu — như chấn thương sọ não, xuất huyết, gãy xương phức tạp hoặc tắc mạch phổi.

Khi nào ưu tiên MRI?
– Khi nghi ngờ thoát vị đĩa đệm, viêm khớp, u não, đột quỵ giai đoạn sớm (nhất là dưới 6 giờ), hoặc tổn thương dây thần kinh ngoại biên.
– Khi cần theo dõi bệnh lý mạn tính mà không muốn phơi nhiễm bức xạ lặp lại.

Khi nào CT phù hợp hơn?
– Trong tình huống khẩn cấp, cần kết quả trong vài phút.
– Khi bệnh nhân không thể nằm yên lâu (ví dụ: trẻ nhỏ, người hôn mê) hoặc có vật cấy kim loại chống chỉ định MRI.

MRI có hại không? Ai không nên chụp?

MRI không gây hại do không dùng tia X, nhưng không phải ai cũng có thể chụp. Từ trường mạnh (thường 1.5–3 Tesla) có thể tác động đến vật kim loại trong cơ thể:

– Chống chỉ định tuyệt đối: Máy tạo nhịp tim, máy khử rung cấy trong tim, kẹp mạch não bằng kim loại ferromagnetic.
– Cần đánh giá cẩn thận: Vật cấy nha khoa, ốc tai điện tử, mảnh đạn, dụng cụ nội mạch (stent) — nhiều loại hiện đại đã tương thích MRI, nhưng vẫn phải xác minh.
– Phụ nữ mang thai dưới 12 tuần: Nên tránh MRI nếu không thật sự cần thiết, dù chưa có bằng chứng rõ ràng về hại thai, nhưng nguyên tắc “thận trọng” vẫn được áp dụng.

Ngoài ra, một số người sợ không gian hẹp (claustrophobia) có thể cảm thấy khó chịu. Trong trường hợp này, bệnh viện có thể hỗ trợ thuốc an thần nhẹ hoặc dùng máy MRI “hở” (open MRI), dù chất lượng hình ảnh có thể giảm nhẹ.

Chi phí chụp MRI phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Chi phí MRI ở Việt Nam dao động từ 1,5 – 4 triệu đồng/lần, tùy theo:

– Vị trí chụp: Cột sống thắt lưng (~1.5–2.5 triệu), não (~2.5–3.5 triệu), khớp gối (~1.8–2.8 triệu).
– Có dùng thuốc cản quang không: Chất cản từ (gadolinium) giúp phát hiện viêm, u, hoặc tổn thương mạch máu rõ hơn — nhưng làm tăng chi phí thêm 500.000 – 1 triệu đồng.
– Loại máy: Máy 3T cho hình ảnh sắc nét hơn máy 1.5T, nhưng chi phí cao hơn 20–30%.
– Cơ sở y tế: Bệnh viện công (như BV 108, Chợ Rẫy) thường có giá chuẩn (~1.7–2.2 triệu), trong khi bệnh viện tư có thể cao hơn nhưng ít phải chờ.

Về bảo hiểm y tế:
BHYT có chi trả cho MRI nếu có chỉ định hợp lý từ bác sĩ điều trị và thực hiện tại cơ sở đúng tuyến. Tuy nhiên, phần vượt tuyến hoặc chụp theo yêu cầu cá nhân (không có chỉ định lâm sàng) thường không được thanh toán. Bạn nên xác nhận trước với phòng kế hoạch tổng hợp của bệnh viện để tránh bất ngờ.

MRI là một công cụ chẩn đoán an toàn, không xâm lấn và cực kỳ chi tiết cho mô mềm — nhưng không phải “tốt hơn” CT trong mọi trường hợp