Số liệu thống kê cho thấy, khoảng 20 – 30% dân số Việt Nam mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Chế độ dinh dưỡng có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị căn bệnh này. Vậy gan nhiễm mỡ kiêng gì và thực phẩm nào tốt cho người bệnh?
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về bệnh gan nhiễm mỡ
Đây là tình trạng tích lũy quá nhiều mỡ ở gan. Bệnh gan nhiễm mỡ còn được gọi là thoái hóa mỡ gan, xảy ra khi chất béo trong gan vượt quá 5% trọng lượng của gan. Tuy gan nhiễm mỡ là bệnh lành tính, nhưng nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng chức năng gan, dẫn tới xơ gan nếu không được điều trị kịp thời.
1.2. Nguyên nhân
Có nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng tích tụ mỡ tại gan. Trong đó, các yếu tố nguy cơ thường gặp nhất bao gồm:
– Nghiện rượu, lạm dụng đồ uống có cồn là nguyên nhân thường gặp nhất của gan nhiễm mỡ.
– Người thừa cân, béo phì có nguy cơ cao mắc gan nhiễm mỡ.
– Chế độ ăn nhiều đường, nhiều chất béo, quá ít chất đạm.
– Lười vận động.
– Mắc bệnh đái tháo đường.
– Lipid máu tăng cao (gồm cả cholesterol và triglycerid).
– Không chỉ thừa cân, tình trạng suy dinh dưỡng do thiếu hụt protein cũng tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
– Mắc các bệnh viêm gan khác (viêm gan virus A, B, C, E) hoặc do bệnh sốt rét. Đáng chú ý, người mắc gan nhiễm mỡ đồng thời với viêm gan B, C có tỷ lệ tiến triển đến xơ gan là 25%, thậm chí là ung thư gan.
Bệnh lý gan nhiễm mỡ tiến triển nhanh và có thể đe dọa chức năng gan
1.3. Triệu chứng gan nhiễm mỡ
Giai đoạn đầu của bệnh đa phần không có dấu hiệu rõ rệt do lúc này chức năng gan vẫn chưa bị ảnh hưởng đáng kể. Chỉ khi thực hiện xét nghiệm máu hoặc các chẩn đoán hình ảnh, người bệnh mới phát hiện mình mắc bệnh.
Tuy nhiên, bạn có thể căn cứ vào một số dấu hiệu bất thường sau để tăng cường cảnh giác và thăm khám sớm: mệt mỏi, đau tức vùng gan (hạ sườn phải), chán ăn.
Ở giai đoạn sau của gan nhiễm mỡ, người bệnh có thể có các triệu chứng như: buồn nôn và nôn, vàng da, vàng mắt,… Với các triệu chứng rõ ràng này, bệnh đã tiến triển nặng. Quá trình điều trị lúc này sẽ gặp nhiều khó khăn và tốn thời gian hơn.
2. Bệnh gan nhiễm mỡ kiêng gì?
Việc điều trị gan nhiễm mỡ có trọng tâm là giảm hàm lượng mỡ trong gan. Thói quen ăn uống của người bệnh có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị. Người bệnh được khuyến cáo không nên ăn các thực phẩm sau đây:
2.1. Gan nhiễm mỡ kiêng gì – Chất béo, mỡ động vật
Mỡ động vật và chất béo nói chung sẽ được chuyển hóa và bài tiết ở gan. Sử dụng quá nhiều mỡ động vật sẽ gây áp lực cho gan. Khi gan quá tải, quá trình bài tiết mỡ bị giãn đoạn sẽ dẫn đến tích tụ gây bệnh gan nhiễm mỡ. Người bệnh nên sử dụng các loại dầu có nguồn gốc từ thực vật để thay thế cho mỡ động vật.
2.2. Thực phẩm giàu cholesterol
Nội tạng động vật, lòng đỏ trứng là các thực phẩm chứa lượng cholesterol cao. Để giảm lượng chất béo trong gan, người bệnh cần giảm tiêu thụ các loại thực phẩm này.
2.3. Thịt đỏ
Các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt lợn, thịt cừu chứa rất nhiều protein. Ăn quá nhiều thịt đó làm tăng gánh nặng cho gan, ảnh hưởng đến chức năng chuyển hóa. Điều này khiến tình trạng gan nhiễm mỡ trở nên trầm trọng hơn, tăng lượng mỡ tồn đọng.
Người bệnh gan nhiễm mỡ nên hạn chế các loại thịt đỏ trong thực đơn hàng ngày
2.4. Các loại quả chứa lượng lớn fructose
Hàm lượng đường cao là một trong những nguyên nhân dẫn đến gan nhiễm mỡ, béo phì, tiểu đường và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Hạn chế các loại trái cây này giúp giảm gánh nặng cho gan, hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ.
2.5. Gia vị cay nóng
Ớt, gừng, tỏi, hồ tiêu, cà phê là những gia vị được sử dụng rất phổ biến. Tuy nhiên chúng không được khuyên dùng đối với người bệnh gan nhiễm mỡ. Sử dụng nhiều các loại gia vị cay nóng này không tốt cho gan, làm suy giảm chức năng gan, khiến tình trạng tồn đọng mỡ ngày càng nặng nề hơn.
3.6. Gan nhiễm mỡ kiêng gì – Đồ uống chứa cồn
Đây là nhóm thực phẩm cấm kỵ với người bệnh gan nhiễm mỡ cũng như bệnh gan mật nói chung. Đồ uống chứa cồn thúc đẩy quá trình gan nhiễm mỡ tiến triển xơ gan, ung thư gan. Lý do là bởi chất cồn trong rượu bia tấn công làm tổn thương tế bào gan. Đồng thời gan phải làm việc quá tải để đào thải các chất độc hại trong rượu bia ra khỏi cơ thể.
3. Bệnh gan nhiễm mỡ nên ăn gì?
3.1. Bổ sung các loại rau củ quả
Nhóm thực phẩm lý tưởng này có tác dụng hạ cholesterol trong máu và tế bào gan. Người bệnh gan nhiễm mỡ được khuyến cáo nên ăn tối thiểu 300g rau xanh, 200g quả chín tươi mỗi ngày. Một số loại rau củ quả mà người bệnh cần tăng cường trong thực đơn gồm:
– Cà chua, mướp đắng, dưa gang, dưa chuột là các loại quả có công dụng mát gan, giải nhiệt.
– Nấm hương là thực phẩm có khả năng giảm lượng cholesterol trong máu và gan.
– Rau cần: Giàu vitamin, tác dụng hạ cholesterol, mát gan, thúc đẩy quá trình bài tiết các chất thải.
– Ngô: Chứa nhiều acid béo không no, giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa của cholesterol nói riêng và chất béo nói chung.
– Những loại rau củ quả tươi khác như cải xanh, cải cúc, rau muống, rau ngót, đậu Hà Lan, diếp cá, bắp chuối, cam, canh, bưởi, táo chín…
3.2. Dầu thực vật
Như đã nói ở mục 2, người bệnh nên kiêng mỡ động vật, thay vào đó nên dùng các loại dầu thực vật. Dầu lạc, dầu vừng, dầu đậu tương chứa nhiều acid béo không nó, hỗ trợ giảm cholesterol. Người bệnh nên sử dụng lượng vừa phải đối mỗi ngày.
Người bệnh gan nhiễm mỡ nên kiêng mỡ động vật và thay vào đó nên sử dụng các loại dầu thực vật
2.3. Đạm dễ hấp thu
Người bệnh gan nhiễm mỡ cần hạn chế lipid nhưng không nên kiêng khen tuyệt đối. Điều này giúp đảm bảo cân bằng dinh dưỡng cho cơ thể. Người bệnh nên dùng các loại thực phẩm chứa mỡ dễ hấp thu, bổ sung đạm từ trứng, sữa, thịt, cá, các loại đậu đỗ.
Đặc biệt, cá tươi được khuyến khích bổ sung trong thực đơn của người bệnh gan nhiễm mỡ. Đây là nguồn protein dồi dào, ít chất béo. Ăn nhiều cá giúp cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể, đồng thời giảm gánh nặng cho gan.
2.4. Các loại thảo dược thiên nhiên
A-ti-sô, trà xanh, lá sen là các loại thảo dược giúp thanh nhiệt, điều hòa cơ thể. Bên cạnh đó chúng cũng giúp giảm mỡ máu, chống tích tụ mỡ ở gan và hỗ trợ giảm lượng mỡ trong gan.
Bên cạnh việc xây dựng chế độ ăn khoa học, người bệnh cũng cần tăng cường vận động nhằm nâng cao sức đề kháng và thúc đẩy hoạt động chuyển hóa của gan. Người bệnh cần tập thể dục, thể thao đều đặn, phù hợp với sức khỏe bản thân, duy trì cân nặng khỏe mạnh. Ngoài ra, người bệnh cần thăm khám gan mật định kỳ để kiểm soát sức khỏe lá gan.
Trên đây là các loại thực phẩm được xếp vào danh sách kiêng cữ đối với người bệnh gan nhiễm mỡ. Khi đã nắm được gan nhiễm mỡ kiêng gì, người bệnh nên hạn chế sử dụng các loại thực phẩm có hại cho gan. Thay vào đó, hãy bổ sung các nhóm thực phẩm có lợi, hỗ trợ hiệu quả điều trị bệnh.
