Viêm tụy cấp là một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại do bệnh diễn biến phức tạp gây biến chứng nặng nề. Trong đó, viêm tụy cấp thể hoại tử đặc biệt nguy hiểm với tỷ lệ gây tử vong lên tới 80-90%.
Menu xem nhanh:
1. Viêm tụy cấp thể hoại tử là gì: Nguyên nhân, triệu chứng bệnh?
1.1. Viêm tụy cấp thể hoại tử là gì?
Viêm tụy cấp là tình trạng các mô tụy bị hủy do chính men tụy gây ra. Cụ thể, men tụy được tuyến tụy sản xuất để tham gia vào hoạt động tiêu hóa thức ăn. Ban đầu men tụy đều ở thể không hoạt động, chúng chỉ được hoạt hóa khi đi tới tá tràng. Nhưng có thể đến từ một số nguyên nhân nào đó, men tụy bị hoạt hóa sớm ngay tại tuyến tụy, từ đó dẫn tới tình trạng tự hủy mô tụy và gây ra viêm tụy cấp.
Viêm tụy hoại tử là một trong 3 thể của viêm tụy cấp (ngoài ra còn có viêm tụy cấp thể phù nề và viêm tụy cấp thể xuất huyết. Viêm tụy cấp hoại tử gây chết mô tụy do viêm. Tình trạng này tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập, lây lan vào các mô chết gây ra nhiễm trùng và tăng tỷ lệ gây tử vong. Vì thế, viêm tụy cấp hoại tử cũng là thể viêm tụy nguy hiểm nhất cần có biện pháp cấp cứu kịp thời và đúng đắn.
Viêm tụy cấp hoại tử là thể viêm tụy cấp nguy hiểm nhất với tỷ lệ gây tử vong cao.
1.2. Nguyên nhân bệnh
Nguyên nhân chung viêm tụy cấp thường đến từ 3 yếu tố chính gồm có:
– Do sỏi mật gây tắc ống mật chủ (nguyên nhân chính của 30-40% ca viêm tụy cấp)
– Do uống quá nhiều rượu bia
– Do mỡ máu tăng cao (Nồng độ triglyceride máu cao)
Bên cạnh đó, cũng sẽ gặp một số nguyên nhân khác không điển hình như:
– Chấn thương ở tuyến tụy;
– Khối u trong tuyến tụy;
– Nồng độ canxi máu cao;
– Tổn thương tuyến tụy do tác dụng phụ của một số loại thuốc;
– Tình trạng tự miễn dịch;
– Do yếu tố di truyền ảnh hưởng đến tuyến tụy, ví dụ bệnh xơ nang.
1.3. Triệu chứng gây ra bởi viêm tụy cấp thể hoại tử
Triệu chứng điển hình của viêm tụy cấp nói chung là cơn đau bụng dữ dội kéo dài trong vài ngày liên tục. Cơn đau bụng xuất phát từ vùng thượng vị sau đó đau lan nhanh ra sau lưng. Cùng với đau bụng, người bệnh sẽ kèm theo cảm giác buồn nôn và nôn. Khi nôn, phần thức ăn thường có lẫn dịch dạ dày, dịch mật hoặc có cả máu. Phần dịch nôn ra cũng phản ánh phần nào về mức độ nghiêm trọng của viêm tụy cấp.
Một dấu hiệu quan trọng để phân biệt giữa đau thượng vị do viêm tụy cấp với đau thượng vị do đau dạ dày là người bệnh viêm tụy cấp kể cả khi đã nôn hết thức ăn thì cơn đau không hề có dấu hiệu thuyên giảm như ở đau dạ dày. Bạn cần lưu ý đặc điểm này để nhanh chóng phát hiện viêm tụy cấp kịp thời.
Ngoài ra, ở những ca bệnh viêm tụy hoại tử, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng nặng kèm theo như:
– Chướng bụng
– Sốt
– Mất nước, toàn thân mệt mỏi
– Tụt huyết áp
– Nhịp tim nhanh
– Bí trung tiện.
Người bệnh viêm tụy cấp bị những cơn đau vụng dữ dội hành hạ.
2. Viêm tụy cấp thể hoại tử: Tỷ lệ gây tử vong lên tới 90%
Theo nhận định từ các chuyên gia, tỷ lệ tử vong ở ca bệnh viêm tụy cấp hoại tử lên tới 80-90% nếu không được kịp thời xử lý đúng cách. Các biến chứng của viêm tụy cấp hoại tử có thể đe dọa trực tiếp tới tính mạng người bệnh phải kể tới gồm có:
– Nhiễm trùng mô tụy do vi khuẩn
– Nhiễm trùng huyết khi không được điều trị kịp thời, đúng phương pháp có thể dẫn tới tình trạng sốc, giảm lưu lượng máu đến các bộ phận chính trong cơ thể và gây tổn thương tạm thời hoặc vĩnh viễn. Hậu quả nặng nề nhất là có thể dẫn tới tử vong.
– Viêm tụy cấp hoại tử cũng có thể gây ra áp xe tụy.
– Suy đa tạng gồm có suy hô hấp, rối loạn tuần hoàn và giảm chức năng hệ tiết niệu.
– Nôn ói ra thức ăn kèm theo dịch dạ dày, dịch mật, có hoặc không kèm theo máu.
Vì biến chứng viêm tụy cấp hoại tử cực kỳ nguy hiểm nên đòi hỏi cần có biện pháp cấp cứu kịp thời và đúng đắn để giảm thiểu rủi ro cho người bệnh.
3. Yêu cầu trong điều trị viêm tụy cấp hoại tử
Hai yêu cầu quan trọng khi điều trị viêm tụy cấp hoại tử cần đảm bảo là tiến hành sớm kịp thời và thực hiện đúng phương pháp.
Người bệnh cần thăm khám bác sĩ sớm để được chỉ định điều trị đúng cách kịp thời.
3.1. Điều trị kịp thời
Như đã nhấn mạnh, viêm tụy cấp có mức độ diễn biến trở nặng nhanh chóng và ảnh hưởng từ biến chứng cực kỳ nặng nề. Ở các trường hợp viêm tụy cấp hoại tử nếu không được phát hiện sớm, trì hoãn việc điều trị, các biến chứng có thể xuất hiện ngay trong vòng 48h kể từ khi phát bệnh. Vì vậy, ngay khi gặp phải cơn đau bụng nghi ngờ viêm tụy cấp, người bệnh cần được đưa đến ngay các cơ sở y tế để kịp thời cấp cứu đúng cách cũng như tiến hành điều trị đúng phương pháp.
3.2. Thực hiện đúng phương pháp
Việc điều trị viêm tụy cấp hoại tử đòi hỏi cần có sự tham gia của đội ngũ bác sĩ giỏi, giàu chuyên môn cũng như được hỗ trợ đầy đủ từ phương tiện, thiết bị máy móc y tế hiện đại. Dựa theo tình trạng bệnh cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định các yêu cầu điều trị cần thiết và thông thường các yêu cầu này sẽ được thực hiện song song cùng lúc với nhau, bao gồm:
– Bù dịch, bù điện giải kịp thời
– Kiểm soát cơn đau
– Giảm triệu chứng
– Giảm bài tiết tuyến tụy, để tuyến tụy được nghỉ ngơi tối đa
– Nâng đỡ dinh dưỡng
– Sử dụng đúng kháng sinh
– Điều trị các biến chứng
– Lọc máu theo chỉ định
– Can thiệp ngoại khoa đúng lúc: Phẫu thuật loại bỏ sỏi mật gây tắc nghẽn, phẫu thuật điều trị biến chứng nặng như vỡ/viêm nang giả tụy, xuất huyết nang giả tụy, nhiễm trùng, áp xe tụy,…
Viêm tụy cấp thể hoại tử là vấn đề sức khỏe tuyệt đối không thể chủ quan. Điều trị bệnh kịp thời đúng cách là yêu cầu đặc biệt quan trọng giúp người bệnh tránh được “lưỡi hái tử thần”, cải thiện tiên lượng cho người bệnh.
