Viêm tụy cấp là căn bệnh nhiễm độc tiêu hóa thường gặp sau những bữa ăn chứa quá nhiều dầu mỡ, nhiều đạm hoặc sau khi uống quá nhiều rượu bia. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin cần biết về viêm tụy cấp.
Menu xem nhanh:
1. Thông tin khái quát về bệnh viêm tụy cấp
1.1 Bệnh viêm tụy cấp là gì?
Viêm tụy cấp là bệnh viêm nhiễm cấp tính ở tuyến tụy, có các biến chứng tại chỗ và toàn thân. Khi diễn biến nặng, bệnh có thể gây tử vong.
Căn bệnh này là một trong số những bệnh tiêu hóa điển hình nhiều người mắc phải trong những năm trở lại đây. Đồng thời, bệnh cũng có tiên lượng xấu nếu như người bệnh không phát hiện sớm và điều trị đúng cách hay có chưa điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý.
1.2 Những triệu chứng nhận dạng bệnh viêm tụy cấp
Bệnh thường không có triệu chứng điển hình. Tuy nhiên, người bệnh có thể lưu ý những dấu hiệu sau:
– Đau bụng cấp: Đau chủ yếu tại vùng thượng vị, đau dữ dội và đột ngột sau khi ăn nhiều đạm, uống bia rượu, ăn đồ nhiều dầu mỡ… Có thể đau từng cơn hoặc đau quặn liên tục lan đến sau lưng hoặc hạ sườn hai bên. Biểu hiện này tương đối giống với đau dạ dày nên dễ bị nhầm lẫn.
– Nôn hoặc buồn nôn: Triệu chứng này thường xuất hiện sau khi cơn đau diễn ra và không liên quan đến cơn đau. Bệnh nhân có thể nôn ra dịch dạ dày, dịch mật hoặc máu
– Chướng bụng, khó đi cầu: Đây là triệu chứng thường gặp của bệnh, bệnh nhân có nguy cơ viêm tụy cấp thể hoại tử nặng
– Những triệu chứng khác: Rối loạn ý thức, tụt huyết áp, thiểu niệu…
1.3 Những nguyên nhân dẫn tới viêm tụy cấp
– Bệnh đường mật do sỏi hoặc giun: chiếm 40-50% trường hợp mắc viêm tụy cấp.
– Rượu chiếm 20 – 30%.
– Các nguyên nhân ít gặp hơn gồm có:
+ Chấn thương vùng bụng hoặc do phẫu thuật về dạ dày-tá tràng, do thủ thuật chụp mật tuỵ ngược dòng qua nội soi
+ Bệnh tiểu đường, Luput ban đỏ.
+ Hội chứng thận hư hoặc nhóm các bệnh rối loạn chuyển hoá lipid máu.
+ Các rối loạn tăng calci huyết như cường tuyến cận giáp.
– Nhiễm các loại virus quai bị, CMV, EBV
– Do tác động của một số loại thuốc
– Do dị ứng.
Ngoài ra, khoảng 20-25% ca bệnh không xác định được nguyên nhân.
Uống nhiều rượu bia là một trong các nguyên nhân chính dẫn tới bệnh viêm tụy cấp
1.4 Phân loại bệnh viêm tụy cấp
Bệnh viêm tụy cấp có tiến trình tự huỷ mô tuỵ do chính men tuỵ. Nếu theo chức năng bình thường, tuyến tuỵ bài tiết các men tuỵ dưới dạng chưa hoạt động. Các men này chỉ có tác dụng sau khi được hoạt hoá ở tá tràng. Tuy nhiên, khi có bất thường xảy ra, các men tuỵ được hoạt hoá ngay trong mô tụy gây tổn thương nhu mô tụy và viêm tụy.
Căn bệnh này có hai nhóm mức độ nặng và nhẹ với tiên lượng khác nhau. Với viêm tụy cấp nhẹ, tỷ lệ tử vong khoảng 1%. Nhóm viêm tụy cấp nặng có tỷ lệ tử vong tăng vọt từ 10-35%. Vì vậy cần đánh giá mức độ nặng nhẹ của mỗi ca bệnh dựa trên các yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng để có hướng xử trí thích hợp.
Viêm tuyến tụy cấp bao gồm những dạng bệnh sau:
– Viêm tụy cấp thể phù nề
– Viêm tụy cấp thể xuất huyết
– Viêm tụy cấp thể xuất huyết hoại tử (nguy cơ tử vong lên tới 80 – 90%)
Đau bụng là một trong số những dấu hiệu viêm tụy cấp điển hình
2. Bệnh viêm tụy cấp nguy hiểm như thế nào?
2.1 Mức độ nguy hiểm của căn bệnh viêm tụy cấp – diễn biến của bệnh
Viêm tụy cấp là bệnh thường cần được xử trí ở phòng cấp cứu
Nếu không được điều trị sớm, bệnh sẽ có những diễn biến phức tạp và nhanh chóng, có thể dẫn tới biến chứng nguy hiểm.
Những cơ quan khác có thể chịu ảnh hưởng nặng nề, thậm chí khiến người bệnh tử vong.
Đối với những trường hợp bệnh nặng, người bệnh có thể điều trị hồi sức không đáp ứng và cần được chỉ định phẫu thuật để loại bỏ mô tuyến tụy hoại tử.
2.2 Mức độ nguy hiểm của căn bệnh viêm tụy cấp – biến chứng của bệnh
Viêm tụy cấp có thể dẫn đến những biến chứng như:
– Sốc: Nếu sốc xảy ra trong những ngày đầu của bệnh, nguyên nhân thường do biến chứng xuất huyết hoặc do nhiễm độc các chất kinin. Ngoài ra, sốc có thể do nhiễm trùng, thường xảy ra ở tuần thứ 2 của bệnh.
– Xuất huyết tại tuyến tuỵ, trong xoang bụng, trong ống tiêu hoá hoặc ở các cơ quan xa. Tình trạng này do men tuỵ làm tổn thương các mạch máu, bệnh nhân tiên lượng nặng, đe dọa tính mạng.
– Nhiễm trùng tại tuyến tuỵ: Thường xảy ra vào cuối tuần đầu hoặc đầu tuần thứ hai của bệnh, tạo thành ổ áp xe tụy, mô bị hoại tử, bệnh nhân tiên lượng nặng.
– Suy hô hấp cấp (ARDS): Đe dọa tính mạng bệnh nhân
– Nang giả tụy: Thường xuất hiện vào tuần thứ 4 của bệnh. Nang giả có thể được hấp thu hoặc tự dẫn lưu vào đường tụy rồi chấm dứt sau 4-6 tuần. Nhưng nang cũng có thể tồn tại lâu hơn, dẫn đến các biến chứng bội nhiễm vi khuẩn, áp xe.
– Viêm tuỵ mạn do viêm cấp tái phát nhiều lần, đa số xảy ra ở người nghiện rượu.
Bệnh nhân cần thăm khám viêm tụy tại các cơ sở y tế để nắm rõ tình trạng bệnh
2.3 Kết luận
Viêm tụy cấp là căn bệnh nội khoa khá phổ biến, với những biến chứng nặng nề. Nếu không điều trị sớm và đúng cách, bệnh có thể dẫn tới nhiều biến chứng toàn thân: trụy tim, suy giảm chức năng thận, chảy máu trong tụy, tử vong…
Do đó, ngay khi thấy những dấu hiệu của viêm tụy cấp, người bệnh cần đến bệnh viện ngay để tránh nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng. Mức độ nguy hiểm của bệnh viêm tụy cấp có thể khác nhau tùy vào thể trạng và sức khỏe của mỗi bệnh nhân. Tuy nhiên, tiên lượng của bệnh nhân lớn tuổi thường nặng hơn và có khả năng đáp ứng điều trị kém hơn người trẻ tuổi. Vì vậy, mỗi người đặc biệt người lớn tuổi không nên chủ quan mà cần theo dõi kĩ hơn sức khỏe của mình để phòng ngừa bệnh sớm.
