Các dấu hiệu dậy thì sớm ở bé trai

Dậy thì là một quá trình phát triển sinh lý đầy tự nhiên, trở thành dấu hiệu cho sự hoàn thiện về thể chất và chức năng về sinh sản. Tuy nhiên, quá trình này cũng cần được diễn ra theo đúng quy trình, nguyên tắc sinh học đối với từng giới tính. Đối với những bé trai, việc dậy thì sớm cũng là một dấu hiệu cần được để mắt đối với các bậc phụ huynh nếu không muốn kéo theo những hệ quả không mong muốn đối với cơ thể của trẻ nhỏ. Vậy, đâu là dấu hiệu nhận biết về dậy thì sớm ở bé trai, và các gia đình cần làm gì để ứng phó trước những thay đổi bất thường này của cơ thể con trai mình. 

1. Bé trai dậy thì ở tuổi nào được coi là sớm?

Đối với các bé trai, độ tuổi dậy thì theo đúng tính chất sinh học của cơ thể thường nằm trong giai đoạn từ 11-13 tuổi kéo dài trong vài năm sau đó. Mốc thời gian trên sẽ khác nhau đối với các bé trai, nên có thể lấy mốc dậy thì trong độ tuổi từ 9 đến 14 tuổi được coi là bình thường. Trong sách giáo khoa nhi khoa tiêu chuẩn, độ tuổi trước 9 tuổi đối với bé trai sẽ được coi là dậy thì sớm. 

Theo nghiên cứu của Pubmed, bé trai dậy thì sớm sẽ có những biểu hiện như vỡ giọng, mọc lông sớm ở vùng sinh dục, ria mép mọc sớm, dương vật tăng kích thước và hay cương cứng,….hay sớm có những biểu hiện ham muốn dục tính đối với người khác giới. 

Tình trạng dậy thì sớm tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực lên cơ thể trẻ nhỏ như tâm lý, chiều cao hay sức khỏe phát triển trong tương lai cũng như tác động tới việc học. Bé trai dậy thì sớm cũng dẫn đến nhu cầu tình dục xuất hiện sớm hơn bởi sự tò mò, dẫn đến ham muốn quan hệ tình dục sớm trước tuổi trưởng thành cũng cao hơn so với bình thường. 

2. Những dấu hiệu dậy thì sớm ở bé trai

Việc phát hiện và hỗ trợ điều trị dậy thì sớm ở bé trai có vai trò rất quan trọng, giúp trẻ phát triển đúng nhịp sinh học, hạn chế các ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất và tâm lý, đồng thời tăng cơ hội đạt được chiều cao tối ưu khi trưởng thành. Vì vậy, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý và đưa trẻ đi khám chuyên khoa nội tiết nhi ngay khi xuất hiện các dấu hiệu dậy thì sớm ở bé trai. 

Theo Mayo Clinic (Mỹ), những dấu hiệu dậy thì sớm ở bé trai bao gồm:

2.1. Chỉ số chiều cao của trẻ tăng vọt một cách đột ngột

Trẻ có thể cao lên nhanh hơn rõ rệt so với bạn bè cùng lứa tuổi. Đây là dấu hiệu cho thấy hormone sinh dục đã hoạt động sớm. Tuy nhiên, tăng trưởng sớm thường đi kèm nguy cơ xương đóng sớm, khiến chiều cao khi trưởng thành thấp hơn tiềm năng.

2.2. Bé trai dậy thì sớm sẽ vỡ giọng sớm 

Giọng nói của trẻ trở nên trầm hơn hoặc bắt đầu vỡ giọng. Dấu hiệu này phản ánh sự gia tăng hormone testosterone, thường xuất hiện khi quá trình dậy thì đã bước sang giai đoạn rõ rệt.

2.3. Cơ thể bắt đầu xuất hiện lông ở những vùng kín 

Lông xuất hiện sớm ở nách và vùng kín là biểu hiện của sự hoạt động hormone androgen. Nếu tình trạng này xảy ra trước 9 tuổi, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý.

2.4. Có sự thay đổi rõ rệt về kích thước của cơ quan sinh dục

Tinh hoàn to lên là dấu hiệu sớm và quan trọng nhất của dậy thì ở bé trai. Khi tinh hoàn và dương vật phát triển trước độ tuổi bình thường, đây có thể là dấu hiệu dậy thì sớm cần được đánh giá y khoa.

2.5. Nốt mụn trứng cá xuất hiện dày đặc hơn

Da trở nên dầu hơn và nổi mụn sớm do tuyến bã nhờn hoạt động mạnh dưới tác động của hormone sinh dục. Mụn xuất hiện ở độ tuổi còn nhỏ là một dấu hiệu không nên bỏ qua.

2.6. Mọc ria mép 

Một số bé trai có thể bắt đầu mọc ria mép hoặc lông mặt sớm hơn bình thường, cho thấy cơ thể đang chịu ảnh hưởng mạnh của hormone nam.

2.7. Cơ thể phát sinh mùi đặc trưng

Mùi cơ thể rõ rệt, nhất là ở vùng nách, là dấu hiệu cho thấy tuyến mồ hôi và hormone đã hoạt động sớm, thường đi kèm các thay đổi khác của dậy thì.

3. Cha mẹ nên làm gì khi thấy các dấu hiệu dậy thì sớm ở bé trai?

Thay vì tỏ ra lo lắng, cha mẹ hãy nhẹ nhàng lắng nghe và chia sẻ cùng con, giúp trẻ chuẩn bị tâm lý vững vàng để đối mặt với những thay đổi sinh lý sớm. Việc giải thích nhẹ nhàng, phù hợp với độ tuổi sẽ giúp trẻ hiểu những thay đổi đang diễn ra trong cơ thể mình là vấn đề sức khỏe, không phải điều đáng xấu hổ.

Điều quan trọng nhất cha mẹ cần làm ngay khi phát hiện dấu hiệu dậy thì sớm là đưa trẻ đến khám chuyên khoa nội tiết nhi. Thông qua thăm khám lâm sàng, xét nghiệm hormone và các chẩn đoán cần thiết, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân và tư vấn hướng điều trị phù hợp cho từng trường hợp cụ thể.

3.1. Tìm ra nguyên nhân của dậy thì sớm

Trước hết, các cha mẹ cần đưa con mình tới các cơ sở y tế về nhi khoa, để tìm hiểu rõ hơn về lý do dẫn đến dậy thì sớm ở con mình thông qua sự tư vấn từ các bác sỹ chuyên khoa. Trong trường hợp dậy thì sớm ngoại vi, tùy mức độ và nguyên nhân, bác sĩ có thể cân nhắc:

• Điều trị bằng thuốc nhằm kiểm soát sự sản xuất hormone bất thường
• Hoặc phẫu thuật loại bỏ khối u ở tinh hoàn hoặc tuyến liên quan nếu có chỉ định

Đối với dậy thì sớm trung ương, trẻ có thể được điều trị bằng thuốc ức chế hormone tuyến yên, giúp làm chậm hoặc tạm dừng quá trình dậy thì, từ đó bảo vệ tiềm năng phát triển chiều cao và hạn chế ảnh hưởng tâm lý.

Trong một số ít trường hợp, nếu nguyên nhân dậy thì sớm liên quan đến khối u hoặc bệnh lý nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp chuyên sâu hơn như phẫu thuật, xạ trị hoặc các phương pháp điều trị phù hợp khác.

3.2. Đồng cảm, chia sẻ với con trong giai đoạn đặc biệt

Bên cạnh điều trị y khoa, sự đồng hành của gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng. Cha mẹ nên:

• Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng khoa học, tránh thực phẩm không rõ nguồn gốc, hạn chế nguy cơ ảnh hưởng hormone
• Khuyến khích trẻ vận động, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc để hỗ trợ phát triển thể chất tối ưu
• Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng chế độ ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển

Ngoài ra, với những biểu hiện dậy thì sớm ở bé trai, việc tham vấn chuyên gia tâm lý hoặc chuyên gia giáo dục giới tính cũng rất cần thiết, giúp cha mẹ có phương pháp trò chuyện, định hướng đúng đắn và đồng hành cùng con trong giai đoạn nhạy cảm này.

Nguồn tham khảo: Pubmed, Mayoclinic