Vị trí đau sỏi túi mật thường gặp và cách nhận biết chính xác

Sỏi túi mật có thể âm thầm phát triển trong thời gian dài mà không gây ra triệu chứng nào rõ rệt. Tuy nhiên, khi viên sỏi bắt đầu di chuyển hoặc gây viêm, đau là dấu hiệu đầu tiên và quan trọng cảnh báo tình trạng này. Điều đáng nói là vị trí đau ở sỏi túi mật có thể dễ bị nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác như đau dạ dày, đau gan, viêm tụy hay thậm chí là đau do tim mạch. Vì vậy, hiểu rõ vị trí đau sỏi túi mật thường gặp cũng như các đặc điểm đi kèm là điều thiết yếu giúp người bệnh chủ động nhận diện bệnh, đi khám đúng chuyên khoa và điều trị kịp thời trước khi xảy ra biến chứng.

1. Cơ chế gây đau trong bệnh sỏi túi mật

1.1 Sỏi túi mật là gì và vì sao gây ra triệu chứng đau?

Túi mật là một cơ quan nhỏ có hình dạng giống quả lê, nằm ngay dưới gan và có chức năng lưu trữ dịch mật do gan tiết ra. Dịch mật giúp tiêu hóa chất béo trong quá trình tiêu hóa. Khi thành phần dịch mật mất cân bằng chẳng hạn tăng cholesterol, giảm muối mật hoặc ứ trệ dòng chảy, các tinh thể có thể kết tinh và tạo thành sỏi.

Sỏi túi mật thường không gây đau trong giai đoạn đầu nếu chúng nhỏ và không gây tắc nghẽn. Tuy nhiên, khi viên sỏi di chuyển, kẹt lại ở cổ túi mật hoặc ống mật, dòng mật bị cản trở sẽ tạo áp lực trong lòng túi mật, làm thành túi mật căng phồng, kích thích dây thần kinh cảm giác và gây ra cơn đau. Ngoài ra, sỏi cũng có thể gây viêm nhiễm, làm tổn thương niêm mạc túi mật, từ đó sinh ra cơn đau dữ dội và kéo dài.

1.2 Tính chất đặc trưng của cơn đau do sỏi túi mật

Đau do sỏi túi mật không phải là loại đau mơ hồ hoặc âm ỉ suốt ngày. Cơn đau thường đến đột ngột, dữ dội, đặc biệt sau bữa ăn nhiều chất béo khi túi mật bắt đầu co bóp mạnh để tống dịch mật xuống ruột non. Cơn đau có thể kéo dài từ 30 phút đến vài giờ, đôi khi kèm theo buồn nôn, nôn, chướng bụng, sốt nhẹ hoặc vàng da nếu có viêm tắc đường mật.

Tuy nhiên, điều khiến việc chẩn đoán trở nên phức tạp chính là vị trí đau sỏi túi mật có thể không rõ ràng, thậm chí lan ra các vùng khác khiến người bệnh và cả bác sĩ ban đầu dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Chính vì vậy, nhận diện đúng vị trí đau là một phần thiết yếu trong quá trình phát hiện bệnh.

2. Vị trí đau của sỏi túi mật thường gặp và biểu hiện đi kèm

2.1 Vị trí đau sỏi túi mật điển hình ở vùng hạ sườn phải

Vị trí đau sỏi túi mật phổ biến nhất là ở vùng hạ sườn phải – nơi túi mật nằm ngay dưới gan. Đây là vùng bụng trên bên phải, sát dưới xương sườn. Cảm giác đau thường bắt đầu từ khu vực này và có thể lan rộng ra những vùng khác. Người bệnh mô tả cảm giác đau như có lực bóp chặt hoặc quặn thắt, khiến họ không thể cúi gập người, đi lại bình thường hoặc nằm yên được.

Cơn đau thường xuất hiện sau bữa ăn chứa nhiều dầu mỡ vì đây là thời điểm túi mật co bóp mạnh để tiết mật. Lúc này, nếu sỏi làm tắc nghẽn dòng chảy, túi mật sẽ bị kích thích và gây đau. Ngoài ra, những cơn đau xảy ra vào ban đêm khi cơ thể nằm yên cũng là biểu hiện thường gặp của bệnh nhân sỏi túi mật.

Đặc biệt, vị trí đau này còn có thể phản xạ sang các vùng khác khiến việc nhận biết trở nên khó khăn hơn nếu người bệnh không để ý kỹ.

2.2 Các vị trí đau lan do sỏi túi mật gây ra

Không dừng lại ở hạ sườn phải, vị trí đau sỏi túi mật còn có thể lan lên vai phải, sau lưng hoặc vùng giữa lưng. Điều này là do các sợi thần kinh cảm giác chi phối túi mật có liên kết với các vùng cơ thể khác, khiến não bộ nhầm lẫn và cảm nhận cơn đau ở nhiều nơi.

Đau vai phải là một dạng lan đau rất điển hình ở bệnh nhân có viêm túi mật hoặc sỏi gây kích ứng thành túi mật. Người bệnh cảm thấy mỏi vai, đau nhức vùng bả vai phải, đôi khi tưởng rằng do căng cơ, làm việc sai tư thế hoặc do thoái hóa đốt sống cổ. Trong một số trường hợp, đau có thể lan sang cả vùng ngực phải, gây khó thở nhẹ, khiến người bệnh nhầm tưởng mắc bệnh tim.

Ngoài ra, một số bệnh nhân cũng gặp tình trạng đau âm ỉ vùng thượng vị – vùng bụng trên giữa đặc biệt nếu sỏi làm viêm túi mật kéo dài. Khi đó, việc phân biệt đau sỏi túi mật với đau dạ dày trở nên khó khăn nếu không có chẩn đoán hình ảnh hỗ trợ.

3. Cách nhận biết chính xác vị trí đau sỏi túi mật và khi nào nên đi khám

3.1 Làm sao phân biệt đau sỏi túi mật với các nguyên nhân khác?

Việc xác định vị trí đau sỏi túi mật không chỉ dựa vào cảm giác chủ quan mà cần xem xét kèm theo các yếu tố đi kèm. Khác với đau dạ dày thường xảy ra khi đói và giảm sau ăn, đau do sỏi túi mật lại khởi phát sau khi ăn nhiều dầu mỡ và thường không thuyên giảm dù thay đổi tư thế hay dùng thuốc trung hòa acid.

Thêm vào đó, nếu có biểu hiện kèm sốt, vàng da, nước tiểu sẫm màu, người bệnh nên nghi ngờ khả năng bị viêm túi mật hoặc tắc ống mật do sỏi. Lúc này, cần đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám lâm sàng, kết hợp các xét nghiệm máu, siêu âm bụng để đánh giá tình trạng túi mật, ống mật và phát hiện sỏi.

Một lưu ý quan trọng là không nên tự chẩn đoán hoặc dùng thuốc giảm đau bừa bãi tại nhà, vì điều này có thể che giấu triệu chứng thật và khiến việc điều trị bị trì hoãn, dẫn đến biến chứng nguy hiểm.

3.2 Khi nào cần thăm khám chuyên khoa gan mật?

Nếu bạn đang gặp các cơn đau vùng hạ sườn phải đặc biệt là sau ăn nhiều dầu mỡ kèm theo cảm giác đầy bụng, buồn nôn, sốt nhẹ hoặc đau lan lên vai, hãy chủ động đến khám tại chuyên khoa gan mật hoặc tiêu hóa. Đây là thời điểm thích hợp để phát hiện sớm bệnh sỏi túi mật và điều trị nội khoa nếu chưa có biến chứng.

Trong các trường hợp cơn đau kéo dài, tái phát nhiều lần, sỏi lớn, có viêm hoặc polyp túi mật đi kèm, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt túi mật nội soi ít xâm lấn, giúp loại bỏ tận gốc nguyên nhân gây đau và ngăn ngừa biến chứng về sau.

Việc phát hiện đúng vị trí đau sỏi túi mật và không chủ quan với các triệu chứng ban đầu chính là chìa khóa giúp người bệnh xử lý bệnh lý này kịp thời, giảm thiểu tổn thương cho gan mật và cải thiện chất lượng sống lâu dài.