Xét nghiệm chức năng thận gồm những gì và có ý nghĩa ra sao?

Chào bạn, cảm ơn bạn đã chia sẻ những lo lắng rất thực tế. Xét nghiệm chức năng thận là một phần quan trọng trong đánh giá sức khỏe tổng quát, đặc biệt khi bạn có các triệu chứng gợi ý rối loạn thận. Về cơ bản, các xét nghiệm này giúp chúng tôi đánh giá thận có đang lọc máu hiệu quả hay không, có dấu hiệu tổn thương hay suy giảm chức năng hay không — ngay cả khi bạn chưa có triệu chứng rõ rệt.

Dưới đây là những thông tin chuyên sâu hơn để bạn hiểu rõ hơn về quy trình và ý nghĩa của các xét nghiệm này.

Các xét nghiệm chức năng thận thường được chỉ định

Chúng tôi thường dựa vào hai nhóm xét nghiệm chính: xét nghiệm máu và xét nghiệm nước tiểu, đôi khi kết hợp thêm các phương tiện hình ảnh nếu cần.

– Creatinine máu: Đây là chất thải từ quá trình chuyển hóa cơ bắp. Thận khỏe mạnh sẽ lọc creatinine ra khỏi máu. Nếu mức creatinine tăng, đó có thể là dấu hiệu thận đang làm việc kém hiệu quả.

– Ure (urea nitrogen – BUN): Ure là sản phẩm chuyển hóa của protein. Mức ure cao có thể do suy thận, nhưng cũng có thể tăng do mất nước, chế độ ăn giàu đạm hoặc xuất huyết tiêu hóa — nên cần kết hợp với các chỉ số khác để đánh giá chính xác.

– Tỷ lệ lọc cầu thận ước tính (eGFR): Đây là chỉ số quan trọng nhất để đánh giá mức độ suy thận. eGFR được tính toán dựa trên creatinine máu, tuổi, giới tính và chủng tộc. Giá trị eGFR dưới 60 mL/phút/1.73m² trong 3 tháng trở lên thường được xem là dấu hiệu của bệnh thận mạn tính.

– Xét nghiệm nước tiểu: Bao gồm tìm protein (đặc biệt là albumin), hồng cầu, bạch cầu hoặc trụ niệu. Sự hiện diện của albumin trong nước tiểu (albumin niệu) — dù ở mức vi lượng — có thể là dấu hiệu sớm của tổn thương thận, đặc biệt ở người đái tháo đường hoặc tăng huyết áp.

Khi nào nên làm xét nghiệm chức năng thận?

Chúng tôi khuyến nghị xét nghiệm thận định kỳ nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, chẳng hạn:

– Đang mắc đái tháo đường hoặc tăng huyết áp (hai nguyên nhân hàng đầu gây suy thận).

– Có tiền sử gia đình bị bệnh thận.

– Trên 60 tuổi.

– Có triệu chứng như mệt mỏi kéo dài, phù, tiểu ít hoặc nhiều bất thường, nước tiểu sẫm màu, có bọt nhiều, hoặc tăng huyết áp khó kiểm soát.

Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân đến vì “chỉ thấy mệt”, nhưng xét nghiệm lại phát hiện suy thận giai đoạn 3 — điều này cho thấy tầm quan trọng của việc tầm soát sớm, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

Lưu ý trước và sau khi làm xét nghiệm

– Không cần nhịn ăn trước khi xét nghiệm chức năng thận cơ bản (trừ khi bác sĩ yêu cầu làm cùng các xét nghiệm khác như đường huyết, mỡ máu).

– Nên tránh vận động mạnh ngay trước khi lấy máu, vì điều này có thể làm tăng creatinine tạm thời.

– Cung cấp đầy đủ thông tin về thuốc bạn đang dùng — một số thuốc (như NSAIDs, kháng sinh, thuốc cản quang) có thể ảnh hưởng đến kết quả hoặc gây độc cho thận.

Kết luận từ bác sĩ

Xét nghiệm chức năng thận không phức tạp, nhưng lại mang lại thông tin quý giá về sức khỏe tổng thể của bạn. Nhiều bệnh lý thận diễn tiến âm thầm, và khi có triệu chứng rõ rệt thì thường đã ở giai đoạn muộn. Việc phát hiện sớm qua xét nghiệm đơn giản có thể giúp bạn can thiệp kịp thời, làm chậm tiến triển bệnh và tránh phải lọc máu trong tương lai.

Nếu bạn đang có các dấu hiệu như mệt mỏi, phù nhẹ hay thay đổi thói quen tiểu tiện — đừng chần chừ. Hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn và làm xét nghiệm phù hợp. Sức khỏe thận là nền tảng cho một cơ thể bền bỉ và dẻo dai.